بی‌توجهی به هوش مصنوعی به ورشکستگی حوزه نشر می‌رسد
نشست «هوش مصنوعی و فرهنگ کتابخوانی» با حضور جمعی از نویسندگان، مترجمان و فعالان حوزه تکنولوژی و فناوری و به همت شرکت یکم سافت مبدع و طراح هوش مصنوعی در حوزه نشر و کتاب برگزار شد.
هفت صبح| عبدالحسین آذرنگ نویسنده و پژوهشگر و از پیشگامان حوزه نشر با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی به زودی انقلاب و تغییری بزرگ در حوزه انتشار کتاب ایجاد خواهد کرد، گفت: «ایجاد تغییر در ماهیت حوزه نویسندگی، ترجمه و نشر کتاب با ورود فناوری هوش مصنوعی قطعی و غیرقابل انکار خواهد بود به همین دلیل من در نامه‌ای به اتحادیه ناشران نسبت به عقب افتادن از موج این تغییرات هشدار داده‌ام و تاکید کرده‌ام در صورت بی‌توجهی به فناوری هوش مصنوعی با ورشکستگی بزرگی در حوزه انتشارات مواجه خواهیم بود.»
کتابخوانی نهادینه نشد تا به بحران رسید
وی در ادامه با بیان اینکه کتابخوانی در کشور ما به عنوان یک ضرورت و امر حیاتی جا نیفتاده است گفت: «اگر کتابخوانی هم مانند سایر حوزه‌های حیاتی به عنوان امری ضروری نهادینه شده بود امروز ما با بحران کتاب‌نخوانی پر سطوح مختلف جامعه به ویژه نسل جوان مواجه نبودیم. در جهان از پیدایش خط، صنعت چاپ، کامپیوتر و پیپ؛ هوش مصنوعی به عنوان انقلاب بزرگ در زندگی بشر یاد می‌شود.
کشور ما به جز انقلاب خط که در حوزه تمدنی ما ریشه‌دار است مثل بسیاری از کشورهای جهان سوم در سایر انقلاب‌ها نقشی نداشته و صرفا فقط مصرف‌کننده بودیم. نهادینه شدن کتابخوانی به عنوان یک امر ضروری موجب تغییر سیاست‌ها، ایجاد زیرساخت‌‌ها و درنتیجه تغییر بهینه فرهنگ خواهد شد که متاسفانه ما از این هدف متعالی بسیار دور افتاده‌ایم و راه زیادی در پیش داریم.»
هوش مصنوعی ماهیت دنیای کتاب را تغییر می‌دهد
این نویسنده و پژوهشگر با بیان اینکه موج فناوری و هوش مصنوعی به تغییر ماهیت بازیگران حوزه نشر و تولید کتاب منجر خواهد شد، گفت: «ممکن است در آینده نزدیک و با تولید و ترجمه انبوه آثار توسط هوش مصنوعی شاهد تغییر ماهیت مترجمین به ناظران حوزه ترجمه مواجه شویم که این امر دور از ذهن نیست. محصولات و ابزارهای فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی مثل اپلیکیشن‌های کتابخوانی، کتاب‌های صوتی، کتاب‌های الکترونیکی و... را نمونه‌هایی از تغییر ماهیت سنتی انتشارات و کتاب دانست.»
روح معنوی را تسخیر نمی‌کند
کاوه میرعباسی مترجم و نویسنده با تاکید بر اینکه خواندن ضرورت است، گفت: «من فکر می‌کنم هوش مصنوعی در زمینه روح معنوی کتاب، ارتباط حسی و ادراکی با مخاطب هنوز به توسعه و تکامل نرسیده و ممکن است نتواند به این جایگاه دست پیدا کند.»
شعر در امان می‌ماند
محسن دامادی ورود فناوری و هوش مصنوعی به عرصه نشر را ابتکارشگرف و راهی ناگزیر دانست و گفت: «معتقدم هوش مصنوعی هنوز نوزادی است که نتوانسته به برخی از جنبه‌های معنوی ادراکی حوزه مکتوب نزدیک شود اما این اتفاق قطعا در آینده نزدیک رخ می‌دهد. هوش مصنوعی شاید بتواند در حوزه ترجمه جایگزین انسان شود اما قطعا در حوزه شعر راه درازی در پیش خواهد داشت چنان‌که در حال حاضر صرفا یک محصول تک بعدی است.»
دستیار کتاب برای مطالعه هدفمند
داود کیانی‌زاده، مدیرعامل شرکت یکم‌سافت با معرفی «لیبنو» به عنوان هوش مصنوعی گفت: «لیبنو یک دستیار هوش مصنوعی است که نه تنها به پرسش‌های مخاطب از دل کتاب پاسخ می‌دهد، بلکه با تحلیل متن، خدماتی چون خلاصه‌سازی، جست‌وجوی مفهومی و ارائه محتوای هدفمند را نیز مطابق علایق شخص فراهم می‌سازد.
این فقط یک ابزار خواندن نیست، بلکه همراهی هوشمند برای کتابخوانی است. برای کاربرانی که زمان کافی برای مطالعه کامل کتاب ندارند، امکان دریافت خلاصه‌های دقیق و مفید در این پلتفرم فراهم شده است. همچنین ابزارهای تعبیه شده امکان مقایسه، تحلیل و استخراج اطلاعات از متن را همانند پلتفرم‌های پیشرفته جهانی فراهم می‌کند.»
تمرکز بر زبان فارسی
کیانی‌زاده در ادامه با بیان اینکه ویژگی هوش مصنوعی ما به درک و یادگیری عمیق‌تری نیاز دارد، ادامه داد: این درک به مرور به دست می‌آید تا بتواند مفاهیم انسانی در کتاب‌ها را از یکدیگر متمایز کند. ما در مجموعه‌مان تمرکز زیادی بر زبان فارسی داریم و از این رو سرویس ترجمه از زبان‌های دیگر به فارسی، جزو اهداف ما قرار دارد و توسعه پیدا خواهد کرد.»
وی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر سرویس‌های ترجمه خوبی در دنیا وجود دارد، بیان کرد: «زبان فارسی هنوز در اولویت این سرویس‌های هوش مصنوعی قرار نگرفته است. بنابراین ما باید برای حفظ و توسعه این زبان خودمان تلاش کنیم. ابزارهایی که برای زبان‌های دیگر توسعه داده می‌شوند، نباید تنها به زبان‌های بین‌المللی محدود شوند بلکه باید برای فارسی هم کاربرد داشته باشند. متونی که حتی به گویش‌های دیگر موجود است یا اگر قرار باشد متن کتاب به گویش خاصی از زبان فارسی خوانده شود؛ نیاز به داده‌های گسترده‌ای داریم که در حال جمع‌آوری آن‌ها هستیم.»
کیانی‌زاده در پایان گفت: «در حال حاضر در کشور زیرساخت‌های لازم برای توسعه هوش مصنوعی به طور کامل فراهم نیست. بنابراین از همکاری با دانشگاه‌های خارجی بهره می‌بریم تا بتوانیم از منابع علمی و تحقیقاتی آن‌ها استفاده کنیم.»
