روس‌ها برنامه قطعی برای وساطت میان آمریکا و ایران دارند؟
رسانه آمریکایی ادعا کرد که ترامپ از پوتین خواسته واسطه میان ایران و ایالات متحده برای حل مسئله هسته‌ای شود
هفت صبح| ماجرا از گزارش بلومبرگ در هفته گذشته شروع شد. این رسانه آمریکایی ادعا کرد که ترامپ از پوتین خواسته واسطه میان ایران و ایالات متحده برای حل مسئله هسته‌ای شود. این رسانه نوشته بود سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در جریان سفر اخیر خود به تهران جزئیاتی از مذاکرات با همتای آمریکایی‌اش در عربستان سعودی را با عباس عراقچی در میان گذاشته. اشاره این خبرگزاری، به سفر روز هفتم اسفندماه وزیرخارجه روس‌ها به تهران است.
طبق ادعاهای مطرح شده، روس‌ها به ایران پیشنهاد داده‌اند که با حذف اروپایی‌ها از پروسه مذاکرات، با کمک مسکو مشکلاتشان را با ایالات متحده حل‌‌وفصل کنند. خبرگزاری فارس به نقل از علی قلهکی فعال سیاسی اصولگرا نوشت: مهم‌ترین بخش پیام لاوروف به ایران، پیشنهادِ آغاز مذاکره میان ایران و آمریکا با واسطه‌گری روسیه بوده است.
وزیر خارجه روسیه می‌گوید، ما در حال مذاکره با آمریکایی‌ها هستیم و بیایید مشکلات‌تان را به واسطه روسیه حل کنید؛ اروپایی‌ها را هم کنار بگذارید، تعامل و مذاکره با اروپا آورده‌ای برای شما ندارد. لاوروف در ادامه می‌گوید، ایران باید آماده امتیاز دادنِ جدی به آمریکایی‌ها باشد( به مانند اوکراین) تا مشکلات حل شود، پرونده‌هایِ مطروحه هم باید بر سر مسائلِ هسته‌ای و منطقه باشد.
روز جمعه وزارت خارجه روسیه پرده از یک رایزنی برداشت و نوشت که سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه با کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو درباره تلاش‌های بین‌المللی برای حل‌‌وفصل اوضاع در قبال موضوع هسته‌ای ایران گفت‌و‌گو کرده است. بیانیه وزارت خارجه روسیه در مورد دیدار روز پنجشنبه این دو نفر می‌گوید: موضوع‌های موجود در دستور کار بین‌المللی مورد علاقه متقابل از جمله در پرتو نشست جاری شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در رابطه با تلاش‌های بین‌المللی برای حل‌‌وفصل موضوع هسته‌ای ایران مورد بررسی قرار گرفت.
روز جمعه میخائیل اولیانوف، نماینده ارشد روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه‌ای، هشدار‌های اخیر کشور‌های غربی درباره احتمال ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت را تهدیدی بسیار جدی توصیف کرد. او با انتقاد از سیاست‌های آمریکا و اروپا گفت: به نظر می‌رسد همکاران غربی فکر می‌کنند اوضاع در خاورمیانه بیش از حد آرام است و می‌خواهند به این آتش هیزم بیندازند.
نماینده روسیه در پاسخ به نگرانی‌ها درباره غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران گفت: تا وقتی غنی‌سازی تحت نظارت آژانس انجام شود، هیچ خطر تسلیحاتی از نظر روسیه وجود ندارد. او البته اذعان کرد که ایران تنها کشوری است که بدون داشتن سلاح هسته‌ای به این سطح از غنی‌سازی رسیده اما روسیه این اقدام را تهدیدی جدی نمی‌داند. با این حال، تأکید کرد که مسکو ترجیح می‌دهد ایران غنی‌سازی را به سطح ۹۰ درصد نرساند. موضوعی که نشان می‌دهد چرا لاوروف مایل است تا موضوع هسته‌ای ایران را با واسطه‌گری میان تهران و واشنگتن حل و فصل کند.
پسکوف و اولیانوف تنها روس‌هایی هستند که ماجرا را البته نه با جزئیات اما تایید کرده‌اند. اولیانوف روز جمعه گفته روسیه همیشه آماده ایفای نقش سازنده در مذاکرات دیپلماتیک بوده است. او تأیید کرد که در گفت‌وگوهای اخیر در ریاض، این موضوع مطرح شده و کانالی برای ارتباط دوجانبه ایجاد شده است، اما در حال حاضر برنامه قطعی برای آغاز مذاکرات میان ایران و آمریکا وجود ندارد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، چهارشنبه، ۱۵ اسفند، گفته بود موضع روسیه واقعا این است که موضوع هسته‌ای ایران باید منحصرا از راه‌های سیاسی و دیپلماتیک صلح‌آمیز حل شود. مذاکرات آینده بین روسیه و آمریکا شامل بحث در مورد موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود.
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت خارجه ایران دوشنبه و پیش از گزارش بلومبرگ در مورد تلاش روس‌ها برای وساطت میان ایران و آمریکا، در پاسخ به شبهاتی که در مورد سفر وزیرخارجه روسیه به تهران وجود داشت؛ در نشست مطبوعاتی گفت طبیعی است که کشورها پیشنهاد کمک کنند. این تنها واکنش مقامات ایرانی به ماجرای وساطت روس‌هاست.
تحلیل‌گران معتقدند که ایالات متحده خواهان اجتناب از جنگ با تهران است و هر چند مدام برای فشار حداکثری بر ایران نقشه می‌ریزد، اما همزمان نگاهی هم به دیپلماسی دارد. مسئله این است که همه طرف‌ها تا پایان تابستان سال پیش‌رو برای انتخاب مسیر دیپلماسی یا بحران بیشتر، فرصت ندارند. در صورتی که در شش ماه باقی‌مانده طرف‌ها به راه‌حلی دست پیدا نکنند، وضعیت به شدت پیچیده خواهد شد.
الکساندر لاگلوئس در گزارشی در پایگاه تحلیلی رسپانسیبل استیت کرفت در این زمینه نوشته خبرها درباره همکاری احتمالی آمریکا و روسیه برای حل این مسئله، بر گزینه‌های دیپلماتیک تأکید می‌کند. در حالی که واشنگتن باید در تلاش باشد تا ائتلافی از رهبران جهانی برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران تشکیل دهد، مقامات آمریکایی باید به‌طور علنی و خصوصی با سیاست‌هایی که مسیر دیپلماسی را مسدود می‌کنند، مخالفت کنند.
این تلاش‌ها باید شامل مهار جاه‌طلبی‌های اسرائیل برای تغییر محیط امنیتی منطقه از طریق راهبردهای نظامی کوته‌بینانه هم باشد. از سوی دیگر در تحلیل‌هایی که در روزهای اخیر منتشر شده، اغلب ناظران معتقدند روسیه در صورت وساطت از گزینه‌های دیگر مانند امارات و عربستان، امکانات بیشتری دارد. با همه اینها، در داخل ایران لحن لاوروف خشم زیادی را برانگیخته است و کماکان بدبینی تاریخی به روس‌ها باعث شده تا کمتر کسی از کلیت ماجرا استقبال کند.
