قلب و عروق مرگبارترین بیماری ایرانیان

هفت صبح، حمیدرضا خالدی|  به گفته رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های معاونت درمان وزارت بهداشت، بیماری‌های قلبی‌عروقی نخستین عامل مرگ‌ومیر در جهان به شمار می‌روند و حدود یک‌سوم کل مرگ‌ها را به خود اختصاص می‌دهند. وی اعلام کرده که در ایران نیز ۴۶ درصد از کل مرگ‌ها ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی است و در این میان، سکته قلبی با سهم ۲۴ درصدی بیشترین آمار را دارد. آماری که می‌تواند زنگ خطری باشد برای سلامت شهروندان ایرانی و لزوم برنامه‌ریزی برای کاهش این عارضه خطرناک و مهلک.

 لزوم پیشگیری از 20 سالگی

نتایج تحقیقی جدید در دانشگاه بوستون آمریکا نشان می‌دهد که سبک زندگی ما در دهه ۲۰ سالگی، می‌تواند تعیین کند که قلب ما در دهه‌ها بعد چگونه عمل می‌کند.محققان دانشکده بوستون، هزاران جوان را به‌مدت بیش از ۴۰ سال کنترل و چگونگی تغییر سلامت قلب آنان از سن ۱۸ سالگی تحت نظر قرار دادند. نتایج این تحقیقات نشان داد که تغییرسبک زندگی و بهبود سلامت قلب می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آینده را کاهش دهد.

براساس این پژوهش افرادی که هشت عادت رژیم غذایی، فعالیت، خواب، وزن بدن، فشار خون، کلسترول، قند خون و مصرف دخانیات را کنترل کرده بودند کمترین احتمال ابتلا به حملات قلبی و سکته مغزی در آینده را داشتند در عوض، افرادی که نمرات متوسطی کسب کردند، تقریبا دو برابر بیشتر در معرض خطر بودند.

علاوه براین، نتایج این تحقیق نشان داد، زنان معمولا سلامت قلب بهتری نسبت به مردان دارند. براساس یافته‌های این تحقیق، افرادی که در دهه ۲۰ زندگی خود سلامت قلب خود را حفظ می‌کنند، پس از ۴۵ سالگی از سال‌های بیشتر بدون بیماری لذت می‌برند که نشان می‌دهد چگونه عادات کوچک امروز می‌تواند نتایج فردا را تغییر دهد.کارهای روزمره ساده‌ای مانند پیاده‌روی روزانه، مدیریت استرس یا انتخاب غذای واقعی به جای غذاهای سریع، مزایای مادام‌العمر ایجاد می‌کند.

بیماری قلبی، زمانی تصویری از پیری و زوال را به همراه داشت اما این نظریه  دیگر چندان صادق نیست و سن ابتلا به بیماری‌های قلبی کاهش پیدا کرده و به جوانان رسیده است. به‌همین دلیل یافته‌های علمی اعلام می‌کنند که قوی نگه داشتن قلب در دهه ۲۰ سالگی می‌تواند قدرتمندترین راه برای زندگی طولانی‌تر، بهتر و فعال ماندن در هر دهه زندگی باشد. 

 سکته‌ها، بیماری‌های پنهان ایرانی‌ها

بیماری‌های قلبی – عروقی شامل سکته قلبی، سکته مغزی و مرگ ناگهانی قلبی، سالانه موجب فوت ۱۲ میلیون نفر در سراسر جهان می‌شود و در همه کشورها، عامل نیمی از مرگ و میرهای بزرگسالان است. به همین دلیل بسیاری از متخصصان، بیماری‌های قلبی عروقی در جهان را به عنوان بزرگ‌ترین تهدید برای سلامت بشر می‌دانند که البته می‌توان تا حدود زیادی از آن جلوگیری کرد. دکتر نکیسا خوانساری - متخصص قلب و عروق یکی از همین متخصصان است.

اما  موضوع وقتی  نگران کننده می‌شود که بدانیم، بیش از نیمی از قربانیان مرگ ناگهانی قلبی، هیچ سابقه قبلی از علائم قلبی نداشته‌اند.  خوانساری در این زمینه با تاکید بر این که بیماری‌های قلبی عروقی، قابــل پیشگیری‌ترین بیماری غیرواگیر انسان است، خاطرنشان کرد: آترواسکلروز (تصلب شرایین) از کودکی شروع می‌شود و تا چندین دهه ممکن است بدون علامت باشد، بنابراین پیشگیری از همان دوران حائز اهمیت است.

فشارخون و دیابت یکی از چالش‌های جدی حوزه سلامت ایرانی‌هاست. این درحالی است که ثابت شده، نیز از عوامل مهم در ابتلای انسان به بیماری‌های قلبی و عروقی است که مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی را در مبتلایان به شدت افزایش می‌دهد. در کنار این عوامل خوانساری، چاقی به ویژه چاقی شکمی و کم‌تحرکی را از دیگر عوامل پرخطر دانسته و با اشاره به یک مطالعه در تهران می‌گوید: ۸۰ درصد مردان و ۸۵ درصد زنان تهرانی هیچ‌گونه فعالیت بدنی خارج از محیط کار یا منزل ندارند. با همین دیدگاه، خوانساری، راهکارهای پیشگیری را در دو سطح راهبرد جامعه برای افزایش آگاهی عمومی و تغییر سبک زندگی و راهبرد فردی برای شناسایی افراد پرخطر از طریق غربالگری عنوان می‌کند.

و باز هم استرس....!

حتما شما نیز در مورد نقش استرس در افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های عروقی شنیده‌اید. به گفته کارشناسان، استرس و اضطراب می‌توانند منجر به افزایش موقتی فشار خون شده،  این افزایش فشار خون نیز در طولانی‌مدت می‌تواند به آسیب به عروق خونی و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی منجر شود.

همچنین، هورمون‌های استرس مانند آدرنالین که در شرایط اضطراب، ترشح می‌شوند می‌توانند باعث افزایش ضربان قلب شده و در نهایت به مشکلات قلبی منجر شوند.علاوه بر این، خواب ناکافی یا بی‌کیفیت با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی ارتباط دارد. افراد مضطرب ممکن است به غذاهای ناسالم روی آورند یا فعالیت بدنی خود را کاهش دهند که این موارد نیز به نوبه خود می‌توانند سلامت قلب را تحت تاثیر قرار دهند.

دکتر جواد کجوری متخصص قلب و عروق و رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با تایید این موضوع می‌گوید: التهاب ناشی از استرس مزمن یکی دیگر از عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی است و مشکلات روانی مانند افسردگی نیز می‌توانند بر سلامت قلب تاثیر منفی بگذارند. برای همین مدیریت استرس و اضطراب از طریق روش‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفسی، ورزش منظم و مشاوره روانی‌، به عنوان راهکارهایی موثر برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی از اهمیت خاصی برخوردار است.

 بیماری‌های قلبی در ایران

اما از آنجایی‌که ما ایرانی‌ها چندان مقید به داشتن یک زندگی سالم نیستیم!‌ آمار بیماری‌های قلبی در کشور ما عدد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. اخیرا دکتر ناصر ملک‌پور - رئیس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های معاونت درمان وزارت بهداشت با بیان اینکه در ایران  ۴۶ درصد از کل مرگ‌ها ناشی از بیماری‌های قلبی‌عروقی است، گفته که؛ در میان این موارد، سکته قلبی با سهم ۲۴ درصدی بیشترین آمار را دارد و متاسفانه به دلیل شرایط جمعیتی و اجتماعی، این روند رو به افزایش است.

با این حال و با وجود اجرای برنامه ملی مدیریت سکته قلبی در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷، تجهیز مراکز درمانی و تدوین بسته‌های حمایتی در قالب برنامه ۲۴۷، هنوز از اهداف پیش‌بینی‌شده فاصله وجود دارد‌. از سویی بنا بر آمارهای ملی،  میانگین سنی بروز سکته حاد قلبی در ایران بین ۶۰ تا ۷۰ سال تخمین زده می‌شود، اما در سال‌های اخیر شاهد کاهش سن ابتلا به این بیماری هستیم.