فرار خودروسازان دولتی از فروش اقساطی

هفت صبح| ‌یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ایران، شکاف میان درآمد مردم و هزینه‌های زندگی است. در این شرایط، خودرو که برای بسیاری از خانواده‌ها ضروری است، به کالایی گران‌قیمت تبدیل شده ‌. با این حال، خودروسازان دولتی مانند ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو همچنان از ارائه طرح‌های فروش اقساطی و شرایط ویژه خودداری می‌کنند. در این یادداشت، دلایل این سیاست بررسی ‌ و به نقد آن پرداخته می‌شود.

فقدان شفافیت مالی و اتکا به منابع رانتی

خودروسازان دولتی سال‌هاست که از بودجه‌های دولتی و انحصار در بازار داخلی برخوردار هستند و به همین دلیل نیاز چندانی به جلب رضایت مشتریان ندارند. برخلاف خودروسازان خصوصی که برای بقا در بازار و جذب مشتری به شرایط فروش مناسب نیاز دارند، این شرکت‌ها اطمینان دارند که حتی در شرایط رکود اقتصادی، مشتریان ناچار به خرید از آنها هستند. در مقابل، خودروسازان خصوصی مانند مدیران‌ خودرو و کرمان‌ موتور با استفاده از فروش اقساطی و تخفیف‌های ویژه، توانسته‌اند سهم قابل‌توجهی از بازار را از آن خود کنند. چرا خودروسازان دولتی که منابع بیشتری در اختیار دارند، از این الگو پیروی نمی‌کنند؟

سودآوری به جای خدمت‌رسانی

در ایران، بسیاری از شرکت‌های دولتی به‌جای اینکه به‌عنوان نهادهای خدماتی عمل کنند، به بنگاه‌های سودآور تبدیل شده‌اند. این نگاه سودمحور موجب می‌شود که خودروسازان دولتی ترجیح دهند خودروهای خود را به‌صورت نقدی و بدون شرایط اقساطی بفروشند. این روش برای آنها سود بیشتری به همراه دارد. در مقابل، خودروسازان خصوصی از فروش اقساطی استفاده می‌کنند تا بتوانند مشتریان بیشتری جذب کنند و به نوعی این روش برای آنها تبدیل به یک استراتژی رقابتی شده است.

بوروکراسی و عدم سیاست‌گذاری حمایتی

بوروکراسی پیچیده و تصمیم‌گیری‌های ناکارآمد در خودروسازان دولتی موجب شده تا این شرکت‌ها در عمل از ارائه خدمات به‌ویژه شرایط فروش اقساطی، خودداری کنند. این در حالی است که خودروسازان خصوصی به‌راحتی با بهره‌گیری از تسهیلات مالی و همکاری با بانک‌ها، شرایط خرید آسان‌تری برای مردم فراهم می‌کنند.

رقابت‌پذیری و انحصار

در بازار خودروی ایران، رقابت واقعی وجود ندارد. خودروسازان دولتی به‌واسطه انحصار در بازار، نیازی به رقابت با دیگر شرکت‌ها نمی‌بینند. این در حالی است که خودروسازان خصوصی برای جذب مشتریان بیشتر و رقابت در بازار، باید به شرایط فروش ویژه و اقساطی روی آورند. این مسئله نشان می‌دهد که خودروسازان دولتی، برخلاف شرکت‌های خصوصی، هیچ فشاری برای بهبود خدمات خود احساس نمی‌کنند.

مردم؛ قربانی سیاست‌های اشتباه

مردم در این شرایط به‌دلیل هزینه‌های بالای زندگی، توان خرید خودرو به‌صورت نقدی را ندارند. اگر خودروسازان دولتی همانند خودروسازان خصوصی، طرح‌های فروش اقساطی ارائه می‌کردند، بسیاری از مردم قادر به خرید خودرو بودند. در واقع، در شرایط کنونی، این خودروسازان دولتی هستند که به‌جای کمک به مردم، فشارهای اقتصادی را افزایش می‌دهند.

الگوگیری از خودروسازان خصوصی

در حالی که خودروسازان دولتی همچنان از ارائه شرایط فروش اقساطی امتناع می‌کنند، خودروسازان خصوصی مانند کرمان‌موتور با استفاده از این سیاست توانسته‌اند مشتریان زیادی جذب کنند. این امر نشان‌دهنده این است که سیاست فروش اقساطی می‌تواند برای خودروسازان دولتی نیز سودآور باشد، اما آنها همچنان به این روش بی‌توجه هستند.

تغییر رویکرد ضروری است

سیاست‌های خودروسازان دولتی در قبال فروش اقساطی نه‌تنها به نارضایتی مردم دامن می‌زند، بلکه اعتماد عمومی به این شرکت‌ها را کاهش می‌دهد. در شرایطی که مردم نیازمند حمایت دولت هستند، خودروسازان دولتی باید به‌جای سودجویی، به‌دنبال راهکارهایی برای تسهیل خرید خودرو باشند. اگر دولت و خودروسازان دولتی بخواهند به‌عنوان حامی مردم عمل کنند، باید فروش اقساطی و تسهیلات ویژه را در اولویت قرار دهند و به مدل‌های موفق خودروسازان خصوصی توجه بیشتری داشته باشند.