خصوصی‌سازی گامی به جلو یا بازی با اعداد؟
آیا واگذاری ایران‌خودرو و سایپا واقعی است یا دولت همچنان پشت پرده باقی می‌ماند؟!
هفت صبح| واگذاری سهام دولتی در شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا که اخیراً به تصویب هیأت عالی واگذاری رسیده است، گامی مهم در جهت کاهش تصدی‌گری دولت و تقویت بخش خصوصی در صنعت خودروسازی ایران محسوب می‌شود. این اقدام، با وجود مزایای قابل‌توجه، چالش‌ها و معایبی نیز به همراه دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم. قرار است قطعه‌سازان صنعت خودرو را قبضه کنند یا قرار است بخش خصوصی صنعت نیمه‌جان خودرو را نجات دهد؟
مزایای واگذاری سهام دولتی
1/کاهش تصدی‌گری دولت: با واگذاری سهام، دولت نقش مستقیم خود را در مدیریت شرکت‌های خودروسازی کاهش می‌دهد که می‌تواند به افزایش کارایی و بهره‌وری این شرکت‌ها منجر شود.
2/ جذب سرمایه و فناوری: حضور سرمایه‌گذاران خصوصی می‌تواند منابع مالی و فناوری‌های نوین را به صنعت خودروسازی وارد کرده و به بهبود کیفیت محصولات و رقابت‌پذیری در بازارهای بین‌المللی کمک کند.
3/افزایش شفافیت و پاسخگویی: خصوصی‌سازی می‌تواند به بهبود ساختارهای مدیریتی، افزایش شفافیت مالی و پاسخگویی در برابر سهامداران منجر شود.
4/ کاهش بار مالی دولت: با واگذاری سهام، دولت می‌تواند منابع مالی حاصل را در بخش‌های دیگر اقتصادی سرمایه‌گذاری کرده و از تحمیل هزینه‌های اضافی مرتبط با مدیریت شرکت‌های خودروسازی رهایی یابد.
معایب و چالش‌های واگذاری
1/ سهام تودلی: یکی از چالش‌های مهم در فرآیند واگذاری، وجود سهام تودلی است؛ به این معنا که شرکت‌های زیرمجموعه خودروسازان، سهام شرکت مادر را در اختیار دارند که می‌تواند به تداوم نفوذ دولت در مدیریت شرکت‌ها منجر شود. حل این مسئله برای دستیابی به خصوصی‌سازی واقعی ضروری است.
2/ زیان انباشته شرکت‌ها: بر اساس گزارش‌ها، زیان انباشته سه شرکت ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو تا پایان مهرماه سال جاری به بیش از ۲۰۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. این زیان‌ها می‌تواند جذابیت سرمایه‌گذاری را کاهش داده و فرآیند واگذاری را با مشکل مواجه کند.
3/ تعیین اهلیت خریداران: ضروری است در فرآیند واگذاری، اهلیت خریداران به‌دقت بررسی شود تا از انتقال سهام به افرادی که توانایی مدیریت و توسعه شرکت‌ها را ندارند، جلوگیری شود. این امر برای حفظ اشتغال پایدار و جلوگیری از انحصار در بازار اهمیت دارد.
4/تأثیر بر کارکنان و اشتغال: واگذاری سهام ممکن است نگرانی‌هایی در میان کارکنان شرکت‌ها ایجاد کند؛ از جمله احتمال کاهش نیروی کار یا تغییر در شرایط کاری. ضروری است در برنامه‌ریزی‌ها به حفظ اشتغال و حقوق کارکنان توجه شود.
5/ قیمت‌گذاری منصفانه: برای جذب سرمایه‌گذاران و جلوگیری از تضییع حقوق دولت و مردم، لازم است ارزش‌گذاری دقیقی از دارایی‌ها و سهام شرکت‌ها صورت گیرد تا قیمت‌گذاری منصفانه‌ای انجام شود.
واگذاری سهام دولتی در شرکت‌های ایران خودرو و سایپا، در صورت اجرای صحیح و توجه به چالش‌های مذکور، می‌تواند به بهبود عملکرد صنعت خودروسازی ایران منجر شود. با این حال، برای دستیابی به نتایج مطلوب، ضروری است برنامه‌ریزی دقیقی در زمینه حل مسائل مرتبط با سهام تودلی، زیان انباشته، تعیین اهلیت خریداران و حفظ اشتغال صورت گیرد. تنها در این صورت است که می‌توان به اهداف خصوصی‌سازی و توسعه پایدار در این صنعت دست یافت.