پشت‌پرده احتمالی آتش‌سوزی جنگل‌ها

هفت صبح|   تاکنون دو نفر در جریان خاموش کردن آتش‌سوزی در جنگل‌های آبیدر سنندج فوت کرده‌اند؛ آتشی که چند روزی است دامن جنگل‌ها و مراتع زاگرس را گرفته و همچنان می‌تازد، گرچه این نه اولین آتشی است که امسال به جان ریه‌های باقیمانده طبیعت کم‌توان ایران افتاده و احتمالا نه آخرین بار!

خشکسالی کم‌سابقه امسال که گفته می‌شود در نیم قرن اخیر بی‌سابقه بوده، فقط شهروندان و شهرنشینان تهران و کلانشهرها را آزار نمی‌دهد بلکه جنگل‌های ایران، امسال‌ تا اینجای کار تابستان سختی را پشت سر گذاشته‌اند؛ آتش‌سوزی‌هایی که از همان آغاز سال بسیاری از بخش‌های کشور به‌ویژه منطقه‌ زاگرس را دربرگرفته بود و حالا دوباره در ماه‌های داغ و تب‌دار تابستان عرض‌اندام کرده؛

سریالی که تقریبا هر سال تکرار می‌شود و باعث از بین رفتن بخش‌های وسیعی از مناطق سرسبز طبیعی کشور می‌شود. آتش‌سوزی‌هایی که به گفته مسئولان دلایل متعددی چون خشکسالی، عوامل انسانی، بی‌توجهی در رهاکردن برخی اشیا آتش‌زا، برافروختن و خاموش نکردن باقی‌مانده آتش در طبیعت، آتش زدن کاه و کلش کشتزارهای گندم توسط کشاورزان و... به وقوع می‌پیوندد.

نگاهی به آمار حریق جنگل‌ها و مراتع در سال جاری شاید گویاترین دلیل برای قصه تلخ سرنوشت ته‌مانده وضعیت جنگل‌های سرسبز جای‌جای ایران باشد.براساس گزارش‌های منتشر شده، نخستین آتش‌سوزی سال 1404 به فروردین ماه برمی‌گردد یعنی زمانی‌که 9 فروردین، آتش‌سوزی گسترده‌ای در تالاب نوروزلو این شهرستان رخ داد و بیش از ۵۰ میلیارد ریال خسارت به این تالاب وارد کرد.

اما این تمام آتش‌سوزی‌های فروردینی نبود بلکه در همان ماه نخستین سال 15 حریق بزرگ در جنگل‌ها، مراتع و تالاب‌های کشور رخ داد، حادثه‌ای که در ماه‌های بعد نیز تکرار شد طوری‌که در اردیبهشت ماه 20 آتش‌سوزی، حدود 50 مورد در خرداد و بیش از 15 مورد آتش‌سوزی در تیر ماه به ثبت رسیده؛ آماری که در مردادماه نیز ادامه داشته و آخرین آنها همین آتش‌سوزی هورالعظیم و جنگل‌های آبیدر سنندج بوده است.

پشت پرده‌های پنهان

این آمارها و این ارقام شوک‌آور باعث شده تا بسیاری از کارشناسان و دوستداران محیط‌زیست لب به اعتراض و انتقاد نسبت به عملکرد مسئولان باز کنند. «امید سجادیان» از همین فعالان محیط‌زیست در کهگیلویه و بویراحمد است که درباره اینکه چه کسی جنگل‌ها را آتش می‌زند، می‌گوید: سوال ما هم همین است چراکه بیشترین اقدامی که درباره آتش‌سوزی‌ها انجام می‌شود مربوط به عملیات اطفای حریق است، نه شناسایی عوامل.

وی با اشاره به آتش‌سوزی‌های اخیر در زاگرس می‌گوید: شش ماه از سال، فصل احتمال آتش‌سوزی‌ در جنگل‌های زاگرس است اما در بقیه سال آتشی وجود ندارد و بهترین فرصت است تا علت این حوادث بررسی و برای آن چاره‌جویی شود. با این حال می‌بینیم که در این مدت هیچ اتفاق خاصی در این زمینه رخ نمی‌دهد.

به گفته وی، طبق بررسی‌هایی که فعالان محیط‌زیست در این منطقه انجام داده‌اند، بیش از 90درصد از علت آتش‌سوزی‌های زاگرس به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، سهوی یا عمدی انسانی است. عضو شورای هماهنگی شبکه تشکل‌های محیط‌زیست کشور در نهایت به نکته مهمی اشاره می‌کند که کمتر به این صراحت به آن پرداخته شده. وی تاکید می‌کند:

باید این موضوع بررسی شود که آتش‌سوزی در کدام مناطق بیشتر رخ می‌دهد و چرا در طول سال‌های گذشته تعداد وقوع آن بیشتر شده است. باید بررسی شود که آیا دلایل اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی پشت آن پنهان است؟ به نظر می‌رسد پرونده آتش‌سوزی‌های پی‌در‌پی جنگل‌های ایران وارد فاز تازه‌ای شده باشد. اینکه آیا ممکن است گروه‌های مافیایی محیط‌زیستی پشت‌پرده این حوادث باشند؛ سوالی است که برای یافتن پاسخی برای آنها باید منتظر آینده بود؛ آینده‌ای که بی‌شک آبستن افشاگری‌های جدیدی در این خصوص خواهد بود!