جنگل‌ها در آتش مردم در میدان، مسئولان در تفکر
جایی که یک شوخی ساده یا بی‌احتیاطی انسانی، آغازگر یک فاجعه طبیعی می‌شود
هفت صبح، مجید غضنفری| با گرم‌تر شدن هوا، بار دیگر آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس و هیرکانی به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های محیط‌زیستی کشور تبدیل شده است. ویدئوهایی که این روزها در فضای مجازی دست به دست می‌شود، گاه صحنه‌هایی از ناآگاهی را نشان می‌دهند؛ جایی که یک شوخی ساده یا بی‌احتیاطی انسانی، آغازگر یک فاجعه طبیعی می‌شود اما آنچه وضعیت را به مراتب نگران‌کننده‌تر می‌کند، آن دسته از حریق‌هایی است که نه از سر نادانی، بلکه از روی عمد و با نیت قبلی رخ می‌دهند.
در برخی از مناطق کشور، به‌ویژه در جنگل‌های زاگرس، شواهد و گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد برخی از آتش‌سوزی‌ها با هدف مشخصی انجام می‌گیرند: تبدیل جنگل‌ها به زمین زراعی یا گسترش مراتع برای پرورش دام. در این روش، سودجویان با به آتش کشیدن منابع طبیعی، زمینه‌ساز تخریب زیستگاه‌های جنگلی می‌شوند تا پس از چندی، زمین سوخته را به‌عنوان ملک کشاورزی یا دامداری تصاحب کنند.
این چرخه بیمار، طبیعت را می‌سوزاند تا منفعتی کوتاه‌مدت را نصیب عده‌ای خاص کند. در برابر این سودجویی آشکار، چهره‌ای دیگر از جامعه ایرانی نمایان می‌شود. فعالان محیط‌زیست و منابع طبیعی، جوانان محلی و مردم عادی که بی‌هیچ تجهیزات تخصصی، با دستان خالی، شاخه درخت، پتوی خیس یا بطری آب به جنگ آتش می‌روند. این مردم، قهرمانان بی‌نام طبیعت‌اند اما برای همیشه نمی‌توان از آن‌ها انتظار فداکاری داشت، در شرایطی که فرآیندهای آموزش برای مقابله با آتش ناکافی‌ست و سیاست‌های بازدارنده، کارآمدی لازم را ندارند.
طبق اعلام سازمان منابع طبیعی، در برخی استان‌ها همچون کهگیلویه و بویراحمد، ایلام، فارس و لرستان، آتش‌سوزی‌های مشکوک به عمد در سال‌های اخیر افزایش یافته‌اند، اما مردم همچنان اولین نیروهایی هستند که وارد عمل می‌شوند، بی‌آنکه حمایتی اثرگذار و مداوم از آن‌ها وجود داشته باشد.
بر همین مبنا اکنون بیش از هر زمان دیگر، نیاز به یک تحول جدی و اجرایی در برخورد قانونی با آتش‌افروزان عمدی، افزایش نیروی انسانی سازمانی و پایگاه‌های نظارتی در مناطق حساس، تقویت آموزش تخصصی داوطلبان، سرمایه‌گذاری در تأمین تجهیزات مقابله با آتش‌سوزی، استفاده از فناوری‌های نظارتی و از همه مهم‌تر، حمایت رسمی و منظم از انجمن‌های مردم نهادی که خط مقدم حفظ جنگل‌ها هستند، احساس می‌شود.
یادمان باشد، حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی، تنها وظیفه یک سازمان یا نهاد خاص نیست؛ مسئولیتی ملی و جمعی است و در این میان، مردم ما همیشه نشان داده‌اند که وقتی مسئولان فقط فکر می‌کنند، شعار می‌دهند و دیر می‌رسند، آن‌ها زودتر تصمیم می‌گیرند و انجام می‌دهند اما نباید اجازه داد تا این حضور داوطلبانه، جایگزین مسئولیت‌های سازمان‌های متولی و نهادهای حکومتی شود.
