عملیات کمان ۹۹ و خلبانان جسورش ‌

هفت صبح| هنگامی که صدام‌حسین و ملک‌حسین اردن به طور نمادین جنگ با ایران را آغاز کردند، عدنان خیرالله طلفاح وزیر دفاع صدام به او گزارش کرد که فرزندان ما با ۱۹۲ فروند به سمت ایران حرکت کردند و ایران را مورد هدف قرار دادند. وقتی که به گفته امیرسرتیپ خلبان غلامحسین چیت‌فروش هنوز پرنده‌های عراقی پارک نشده بودند که شهیدان محمد صالحی و خالد حیدری ‌‌پایگاه‌ها و مکان‌های استراتژیک عراق را مورد هدف قرار دادند و روز بعد از آن هم عملیات کمان ۹۹ در شمالی و جنوبی‌ترین قسمت عراق توسط خلبانان غیور ایرانی انجام شد.

   از عملیات کمان 99 چه می‌دانیم؟

‌درباره عملیاتی می‌گوییم که با رشادت خلبانان غیور ایرانی ‌‌باعث برتری هوایی نیروهای مسلح در ماه‌های آغازین جنگ شد. ‌از ساعات ابتدایی روز اول مهر ۱۳۵۹ تا پایان  همین ‌روز، نیروی هوایی ۳۳۴ سورتی پرواز انجام داد که ۲۲۳ سورتی از آنها برون‌مرزی بودند.  از ۱۴۰ فروندی که پایگاه‌های عراق را بمباران کردند، ۳۶ فروند مربوط به پایگاه مادر نیروی هوایی یعنی پایگاه نوژه همدان بودند.

در آن‌ روز نفوذ به خاک دشمن و بمباران به هواپیماهای فانتوم اف-4 و اف‌-5 تایگر و مأموریت گشت هوایی، جلوگیری از نفوذ جنگنده‌های دشمن و حمایت از بمب‌افکن‌های خودی به هواپیماهای اف-14 تامکت پایگاه هفتم شکاری شیراز و هشتم اصفهان واگذار شد.

در ساعات اولیه که اف‌-5‌ها و اف‌-4های نیروی هوایی مشغول رفت و برگشت به خاک عراق بودند، در هر ۵۰ مایل از آسمان ایران، یک اف-14 مشغول گشت‌زنی و حمایت از آنها بود.در این عملیات هوایی گسترده، پایگا‌های هوایی کرکوک، التقدم، الرشید و اهدافی در موصل، شعیبیه، کوت، ام‌القصر، بصره، فرودگاه بغداد، پالایشگاه‌های نفت کرکوک و تأسیسات نفتی بصره و... مورد هدف قرار گرفتند.

ماجرای نامگذاری این عملیات

امیرسرتیپ خلبان والی اویسی ‌درباره نامگذاری این عملیات و نحوه اجرای آن می‌گوید: «به نظر می‌رسد ‌برخی تصور می‌کنند فرایند طرح‌ریزی و عملیات کمان ۹۹ یک‌شبه انجام شد ‌اما اینگونه نیست؛ ما از قبل این طرح را به نام «سایه البرز» طرح‌ریزی کرده بودیم‌ اما چون در ۹۹ صفحه به نگارش درآمد بود، عدد ۹۹ به آن افزوده شد و نام کمان را هم از اسطوره آرش گرفتیم و این طرح عملیاتی در قالب عملیات کمان ۹۹ به اجرا درآمد که در دورترین منطقه خاک عراق اجرا شد. در این عملیات بیش از ۲۰۰ فروند هواپیما حضور داشتند اما چون ۱۴۰ فروند از مرز عبور کردند به عملیات «۱۴۰ فروندی» نیز معروف است.

پایگاه‌های مشارکت‌کننده در عملیات

پایگاه‌های اول شکاری تهران، دوم شکاری تبریز، سوم شکاری همدان و چهارم شکاری دزفول‌ به عنوان یگان‌های بمباران‌کننده و پایگاه‌های هفتم و هشتم شیراز و اصفهان به‌عنوان یگان‌های پشتیبان در عملیات کمان ۹۹ شرکت داشتند که پایگاه‌های تهران، همدان و بوشهر با هواپیماهای فانتوم و پایگاه‌های تبریز و دزفول نیز با تایگرها مواضع مهم رژیم بعث را درهم کوبیدند.

جواد فکوری‌ طراح عملیات کمان ۹۹ را در کنار آیت‌الله خامنه‌ای می‌بینید

 پایگاه دوم شکاری تبریز

این پایگاه ‌ با درایت ‌‌و فرماندهی سرهنگ مرتضی فرزانه نقش مهمی در عملیات کمان 99 داشت؛ جایی که با 40 فروند هواپیما ‌مناطق مهم شمال عراق از موصل تا کرکوک را زیر آتش گرفت. ‌انضباط پایگاه تبریز مثال‌زدنی بود و آنگونه که خلبانان نقل می‌کنند، این پایگاه هیچ هواپیمای خودی را نزد در حالی‌که متاسفانه در روزهای جنگ هواپیماهای زیادی توسط ضدهوایی پایگاه منهدم شدند.

   پایگاه ششم بوشهر

این پایگاه یکی از بازوان اصلی ‌عملیات کمان 99 بود. جایی که با 40 فروند بمب‌افکن پایگاه هوایی شعیبیه در بصره و اهداف دریایی و اسکله‌های بندر ام‌القصر و... را به آتش کشیدند و بدترین ساعات عمر ژنرال‌های عراقی و شخص صدام بود.

 پرواز Low Level به سبک خلبان محققی

سرتیپ دوم خلبان منوچهر محققی فرمانده دسته ۴۰ فروندی پروازی از پایگاه بوشهر در عملیات ‌ ‌کمان ۹۹‌ ‌بود. ‌‌خلبانان هواپیمای فانتوم اف-4  که در مورد مهارت‌های او ‌گفته‌اند‌ ‌به پروازهای جسورانه و چسبیده به کف زمین معروف بود. گفته می‌شود محققی با هواپیمای فانتوم، حرکات محیرالعقول مختلفی ازجمله تیراندازی در حالت وارونه را انجام می‌داد.

او دارای رکورد ۱۸۲سورتی پرواز برون مرزی (Special Mission) است و با بیش از سه هزار ساعت پرواز با فانتوم از این نظر در ایران و خاورمیانه رکورددار است. در آخرین روزهای جنگ در وصف دوران خدمتش ‌ به همرزمان تیز‌پرواز خود گفته بود: «بچه‌ها! اینقدر Low Level بر‌فراز خلیج فارس پرواز کردم که فکر کنم همه ماهی‌های خلیج فارس کباب شدند.» منوچهر متولد ۱۳۲۲ در تبریز بود.

خلبانان جسور عملیات کمان 99

جعفر عمادی، ابراهیم فخار، حسینعلی ذوالفقاری، اصغر باقری‌ و پرویز دهقان پارچینی ‌خلبان ‌‌فانتوم پایگاه سوم شکاری همدان‌. ‌ محمود ضرابی، مسعود اقدام خلبان‌ فانتوم پایگاه بوشهر، فضل‌الله جاویدنیا ‌خلبان‌ پایگاه اصفهان‌. عباس رمضانی میمی، صمد علی‌بالازاده، سیدجمشید اوشال، غلامعلی شیرازی، سید اسماعیل موسوی‌ ‌و فرشید اسکندری خلبانان پایگاه تبریز. محمد عقبایی از خلبانان اف-14 پایگاه اصفهان‌، محمد عتیقه‌چی از خلبانان فانتوم پایگاه بندرعباس و...