انگیزه کارگردانان از بازی در فیلم‌های خودشان چیست؟
پرونده‌ای به بهانه اکران فیلم‌های ساعت ۶ صبح مهران مدیری و تمساح خونی جواد عزتی و بررسی کارنامه بازیگر-کارگردان‌ها از مهران مدیری و نیکی کریمی تا جواد عزتی و رضا عطاران
هفت صبح| مثل یک چالش می‌ماند. البته باید اعتراف کنیم که هر کدام از ما اگر در حرفه‌ای، حرفی برای گفتن داشته باشیم، سخت‌تر می‌توانیم توانمندی دیگران در آن حرفه را در قیاس با توانایی‌های خودمان، ارجح بدانیم و میدان را به او واگذار کنیم.
این می‌تواند یک قضاوت شتاب‌زده تلقی شود اما بالاخره بازیگری که سال‌ها در حرفه بازیگری درخشیده و موردتحسین هم قرار گرفته، وقتی تصمیم می‌گیرد ردای کارگردانی به تن کند و برای نقش‌های مختلف در فیلمنامه‌اش، دست به گزینش بازیگر بزند، طبیعتا نیم‌نگاهی هم به توانایی‌های خود خواهد داشت. شاید به همین دلیل هم اکثر این گروه از کارگردانان سینما، که سابقه‌ای قابل‌توجه در بازیگری داشته‌اند، ترجیح می‌دهند خودشان هم در مقابل دوربین خود ایفای نقش کنند.
فارغ از این قضاوت شتاب‌زده اما این انتخاب بیشتر از جنس چالش است. مسئولیت یک کارگردان در هدایت گروه تولید یک فیلم، مسئولیتی بسیار سنگین است و وقتی هنرمندی تصمیم می‌گیرد در کنار قبول این مسئولیت، بخشی از انرژی خود را برای بازیگری مقابل دوربین صرف کند، قطعا دست به یک ریسک می‌زند.
اکران فیلم «ساعت 6 صبح» با کارگردانی و بازیگری مهران مدیری، بعد از فیلم «تمساح خونی» با کارگردانی و بازیگری جواد عزتی از ابتدای امسال، بهانه‌ای شد تا سراغ این سوژه برویم؛ این 10بازیگر مطرح عملکرد یکسانی در عرصه کارگردانی نداشته‌اند اما همه آنها ترجیح داده‌اند بازیگری مقابل دوربین خود را هم تجربه کنند.
بخوانید:
درام اجتماعی به روایت طناز قدیمی! | آنالیز فیلم سینمایی «ساعت ۶ صبح»
ایرج طهماسب/ 6 فیلم
ایرج طهماسب تا به امروز 6 فیلم سینمایی همچون سری فیلم‌های «کلاه قرمزی» و یا کمدی‌هایی همچون «دختر شیرینی‌فروش» را کارگردانی کرده که در همه آنها ایفای نقش اصلی را، خود برعهده گرفته است.
از تجربه کارگردانی ایرج طهماسب چه می‌دانیم؟
همین اواخر وقتی بعد از مدت‌ها تن به یک گفت‌وگوی صریح رسانه‌ای داد، موضع‌گیری‌هایی کرد و تحلیل‌هایی داشت که به خوبی نشان می‌داد، ایرج طهماسب، چرا ایرج طهماسب شده است.
یکی از خلاق‌ترین برنامه‌سازان تلویزیونی در حوزه کودکان که هنوز هم چشمه خلاقیتش خشک نشده و در همین ایام نوروز گذشته، تازه‌‌ترین مجموعه‌اش با هنرنمایی عروسک‌ها با استقبال مخاطبان روی آنتن رفت. هرچند تخصص اصلی طهماسب، هنرنمایی در قاب تلویزیون است اما بر پرده سینما هم تا به امروز خاطرات متنوع و در عین‌حال، ماندگاری را به ثبت رسانده است.
ایرج طهماسب در کدام فیلم‌های خودش بازی کرده است؟
ایرج طهماسب تا به امروز هیچ فیلم یا سریالی را کارگردانی نکرده است که خودش در راس فهرست بازیگران آن حضور نداشته باشد.
ریشه این تصمیم و انتخاب هرچه که باشد، او را تبدیل به چهره‌ای رکورددار در این زمینه کرده است و هیچ کارگردان دیگری را سراغ نداریم که در این تعداد از فیلم‌های خودش، ایفای نقش هم کرده باشد.
نکته مهم‌تر اینکه تقریبا در هیچ یک از ساخته‌ها، نمی‌توانیم بازیگر دیگری را به جای او متصور شویم. به تعبیری می‌توان گفت او تنها ستاره ممکن در دنیایی است که خلق می‌کند.
طهماسب کنار کدام بازیگران بازی کرده است؟
هرچند بخش عمدهای از اعتبار و شهرت حرفه‌ای ایرج طهماسب در دنیای تصویر، مدیون توانمندی خارق‌العاده‌اش در جان بخشیدن به عروسک‌هاست و به همین دلیل هم اکثر قاب‌های مشترکی که از او در حافظه‌مان ثبت شده در کنار عروسک‌ها بوده است اما بازیگران شاخصی هم بوده‌اند که تبدیل به پارتنرهایی فراموش‌نشدنی برای او شده‌اند. از میان این بازیگران می‌توان دو نام را برصدر نشاند. حمید جبلی و فاطمه معتمدآریا به نوعی دو ضلع دیگر از مثلثی بودند که توفیق طهماسب در سینما را در دوره‌های مختلف تضمین کردند.
عملکرد ایرج طهماسب در گیشه
ایرج طهماسب به معنا دقیق کلمه یک «برند» است. برندی در حوزه تولیدات سرگرمی و نمایشی که هم در قاب تلویزیون، هم در عرصه سینما و هم در میدان نوپای شبکه نمایش خانگی، ثابت کرده است مخاطبان پیگیر خود را دارد.
او در فتح گیشه سینما هم کارنامه‌ای بی‌نظیر دارد و تقریبا تمام ساخته‌‌هایش در مقام کارگردان، از مدعیان صدرنشینی در گیشه سالیانه بودند و هستند.
رضا عطاران/ سه فیلم
رضا عطاران تا به امروز سه فیلم سینمایی را به نام‌های «خوابم میاد»، «رد کارپت» و «دراکولا» کارگردانی کرده که در هر سه هم، ایفای نقش اصلی را خود برعهده گرفته است.
تجربه های کارگردانی رضا عطاران
از موفق‌ترین چهره‌های برخاسته از نسل «ساعت خوش» همین رضا عطاران است. بازیگر طنازی که همزمان دستی هم به قلم داشت و آیتم‌نویسی می‌کرد و بعدتر تهیه‌کنندگی و کارگردانی آثار طنز تلویزیونی را هم تجربه کرد.
او با ثبت خاطراتی همچون «خانه به‌دوش» یا «متهم گریخت» جزو سریال‌سازان شاخص در قاب تلویزیون بود که بعد از حواشی مرتبط با مجموعه «بزنگاه» به‌طور کامل عطای ادامه این همکاری را به لقایش بخشید.
عطاران در اغلب تجربه‌های تلویزیونی خود، یک نقش محوری برای خود کنار می‌گذاشت و همیشه هم می‌درخشید.
رضا عطاران در کدام فیلم‌های ساخته خود بازی کرد؟
با همان منطقی که بر کارهای تلویزیونی رضا عطاران حاکم بود، او در عرصه سینما هم، ایفای نقش‌های اصلی فیلم‌هایش را به هیچ بازیگری نسپرد!
اوج این رویکرد را هم می‌توان در فیلم دوم این کارگردان خوش‌قریحه رصد کرد؛ «رد کارپت» یک فیلم کاملا شخصی به‌حساب میآید که عطاران همزمان با نگارش فیلمنامه و کارگردانی، ایفای نقش اصلی را هم خود به تنهایی برعهده گرفته است.
در این فیلم عملا شاهد حضور هیچ بازیگر مطرح دیگری نیستیم و از این منظر در کارنامه خود عطاران هم این فیلم تجربه‌ای متفاوت است.
عطاران و هم‌نشینی با چهره‌های دیگر سینما
رضا عطاران هوشمندی ویژه‌ای در بهره‌گیری از ظرفیت بازیگران دارد و به همین دلیل هم معمولا تجربه‌های تلویزیونی‌اش، منجر به خلق کاراکترهایی ماندگار شده است.
او در اولین دورخیز خود برای کارگردانی سینما هم دست به یک انتخاب هوشمندانه زد و ایفای نقش مادر کاراکتر اصلی را به اکبر عبدی سپرد. در قیاس با دیگر زن‌پوشی‌های سینمای ایران، حتما بازی اکبر عبدی در «خوابم میاد» یکی از درست‌ترین‌ها و جذاب‌ترین‌ها بوده است.
او در فیلم «دراکولا» هم در کنار ویشکا آسایش، ژاله صامتی و سیامک انصاری ایفای نقش کرد.
عطاران، برند معتبر گیشه سینما
معتبرترین برند گیشه سینماها در یک دهه گذشته، بدون تردید رضا عطاران بوده است. بازیگری که به‌صورتی آگاهانه از هیاهوی رسانه‌ها خودش را دور نگه می‌دارد اما هرچه می‌گذرد، بیشتر در کانون توجه مخاطبان قرار می‌گیرد.
عطاران در مقام بازیگر قطعا موفق‌ترین عملکرد را در گیشه داشته است و سه فیلم او در مقام کارگردان، با کمی تفاوت در عملکرد نتوانستند انتظارات را در گیشه برآورده کنند.
مهران مدیری/ دو فیلم
مهران مدیری تا به امروز دو فیلم سینمایی را به نام‌های «ساعت 5 عصر» و «ساعت 6 صبح» کارگردانی کرده که در هر دو هم ایفای نقش داشته است.
مرور تجربه کارگردانی مهران مدیری
هنوز هم به بهانه‌های مختلف پیش میآید که یک رسانه سراغ نسلی از کمدین‌ها برود که حول یک برند، متولد شدند؛ «ساعت خوش» هنوز هم برندی معتبر در مرور تاریخ طنازی‌های تلویزیون در سال‌های پس از انقلاب محسوب می‌شود و تیم هنرمندان آن ذیل یک فرماندهی موفق به اوج رسیدند و آن فرمانده کسی نبود جز مهران مدیری.
مدیری که در سال‌های جوانی کمدی ساختن را در قاب تلویزیون آغاز کرد، از همان گام‌های اولیه، بازیگری و کارگردانی را به‌طور توامان پیش برد و در اغلب سریال‌هایش، علاوه‌بر کارگردان، ایفاگر نقش اصلی هم بود.
مهران مدیری در کدام فیلم‌های خود بازیگر بود؟
بالغ‌بر سه دهه درخشش در قاب تلویزیون حتما پشتوانه‌ای قابل‌قبول برای مدیری بود تا در دهه 90 سودای کارگردانی سینما به سرش بیفتد. «ساعت 5 عصر» پروژه‌ای ویژه برای او بود که حتی در اتفاقی نامرسوم در سینمای ایران، برای کلید زدنش نشست خبری برگزار کرد.
او در این فیلم نقش کوتاه یک مامور امنتی را ایفا کرد که بیش از حجم نقش، گریم متفاوت آن به چشم آمد. جاذبه چنین نقشی آنقدر بود که مدیری در «ساعت 6 صبح» هم کت چرمی به تن کرد و به‌عنوان یک «مامور» وارد داستان شد.
مهران مدیری و دیگر چهره‌ها
از همراهان خوش‌سابقه مهران مدیری که بی‌شک بخش عمدهای از شهرت و محبوبیت خود را مدیون همکاری‌های تلویزیونی‌اش با این کارگردان بوده، سیامک انصاری است.
مهران مدیری در اولین دورخیز خود برای کارگردانی سینما در فیلم سینمایی «ساعت 5 عصر» ایفای نقش اصلی فیلم را به انصاری واگذار کرد و خودش ایفای یک نقش کوتاه را برعهده گرفت.
مدیری برای دومین فیلم خود «ساعت 6 صبح» هم سراغ دو بازیگر جوان رفت و نقش‌های اصلی را به سمیرا حسن‌پور و مهرداد صدیقیان سپرد اما نقش کوتاه و مهمی را خودش ایفا کرد.
شکست مهران مدیری در گیشه سینما برعکس تجربه تلویزیون
احتمالا خود مدیری هم تا به امروز به این جمع‌بندی رسیده است. او چه در مقام بازیگر و چه در مقام کارگردان، هیچ‌گاه چهره‌ای خوش اقبال در سینما نبوده و این درست، نقطه مقابل عملکرد او در تلویزیون است. مدیری هرچقدر در سال‌های فعالیت تلویزیونی درخشان و محبوب بوده، نتوانسته از طریق پرده سینما با مخاطبانش ارتباط بگیرد و هر دو فیلمش در اکران شکست خورده است.
جواد عزتی/ یک فیلم
جواد عزتی تا به امروز یک فیلم سینمایی به نام «تمساح خونی» را کارگردانی کرده که ایفای نقش اصلی در آن را هم خود برعهده گرفته است.
تجربه کارگردانی جواد عزتی
جواد عزتی خودش می‌گوید سال‌ها سودای کارگردانی در سر داشته و به‌استناد کارنامه‌اش در تئاتر هم نقطه آغاز فعالیت‌هایش کارگردانی در کنار بازیگری بوده است.
او اما برای ورود جدی به این میدان، گویی وسواس‌های زیادی داشت و زمان برد تا اینکه برای اولین‌بار بر کرسی کارگردانی یک فیلم بلند سینمایی تکیه بزند.
«تمساح خونی» بهترین اتفاقی بود که برای او می‌‌توانست رقم بخورد و عزتی با کارگردانی این فیلم دشوار، ثابت کرد که تسلط بالایی بر ابزار فیلمسازی دارد و می‌توانیم منتظر اتفاقات جدی‌تری در کارنامه کارگردانی‌اش باشیم.
بازیگری در اولین فیلمی که عزتی کارگردانی کرد
زمانی که در آیین اختتامیه جشنواره فجر، نام جواد عزتی برای دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی در بخش فیلم‌اولی‌ها خوانده شد، پشت تریبون رفت و به زبان گلایه، گفت که ای کاش این سیمرغ را برای نقش‌آفرینی‌هایش در سال‌های گذشته دریافت می‌کرد. او البته در همین فیلم اول خود هم حضوری درخشان به‌عنوان بازیگر دارد.
«تمساح خونی» را به‌نوعی حتی می‌توان بازگشت پرقدرت عزتی به سینمای کمدی، پس از چند سال دوری از این فضا به‌شمار آورد. فیلمی که استرس‌های مرتبط با اولین تجربه کارگردانی، باعث نشد عزتی بی‌خیال ایفای نقش اصلی آن شود.
عباس جمشیدی‌فر، دوست نزدیک و چهره هم‌بازی
همین روزها شاهد درخشش او در سریال خانگی «داریوش» هستیم. عباس جمشیدی‌فر از آن بازیگران توانمند و مستعد در سینما و تلویزیون است که به‌نظر کمتر قدر دیده و در کانون توجه بوده اما حالا دیگر نمی‌توان توانمندی‌هایش را نادیده گرفت.
او از نزدیک‌ترین دوستان جواد عزتی است که به پشتوانه همین رفاقت در فیلم «تمساح خونی» هم به‌عنوان مکمل در کنار او قرار گرفت.
عزتی از اعتبار خود برای همراه کردن افتخاری ستاره‌های دیگری همچون پژمان جمشیدی، مهران غفوریان و کامبیز دیرباز هم در این فیلم استفاده کرده است.
عملکرد جواد عزتی در گیشه
حتما در فهرست بازیگرانی که طی یک دهه گذشته، حضوری تعیین‌کننده در گیشه داشته‌اند، نام جواد عزتی را نمی‌توان از قلم انداخت. بازیگری خوش استعداد و در عین حال محبوب که همزمان در کانون توجه منتقدان و مخاطبان قرار دارد و نقش‌آفرینی‌های کمدی و جدی‌اش به یک اندازه مورد اقبال بوده است. «تمساح خونی» هم هرچند انتظارات را در گیشه برآورده نکرد اما بسیار موفق بود.
رامبد جوان/ سه فیلم
رامبد جوان تا به امروز شش فیلم سینمایی همچون «اسپاگتی در 8 دقیقه»، «ورود آقایان ممنوع» و «قانون مورفی» را کارگردانی کرده که در سه‌تای آنها، ایفای نقش هم کرده است.
از تجربه کارگردانی رامبد جوان چه می‌دانیم؟
یک جوان مستعد و به‌شدت پرانرژی بود که برای ایفای نقشی کوتاه از سوی بیژن بیرنگ و مسعود رسام به پروژه «همسران» دعوت شد.
موفقیتش در همین نقش کوتاه هم زمینه‌ساز همکاری بعدی در «خانه سبز» شد و این سکوی پرتاب رامبد جوان برای ورود به دنیای بازیگری بود.
جوان اما همزمان در زمینه کارگردانی هم علاقه‌مند یادگیری بود و در آستانه دهه 80 و با سریال «گم‌گشته» بالاخره وارد این میدان شد.
او خیلی زود اولین فیلم سینمایی خود با نام «اسپاگتی در 8 دقیقه» را هم کارگردانی کرد.
رامبد جوان در کدام فیلم خودش بازی کرد؟
در همان اولین تجربه کارگردانی سینما یعنی «اسپاگتی در 8 دقیقه» خودش ایفای نقش اصلی را برعهده گرفت تا در زمره بازیگرانی قرار بگیرد که برای تکیه بر کرسی کارگردانی، نمی‌توانند چشم بر وسوسه بازیگری ببندند.
البته جوان در ادامه مسیر فیلمسازی خود در سینما، دیگر نقش اصلی را در فیلم‌های خود ایفا نکرد اما در فیلم‌هایی همچون «دختر آدم، پسر حوا» یا «قانون مورفی» به‌عنوان ایفاگر نقش‌های فرعی، مقابل دوربین حضور پیدا کرد.
او که آخرین‌بار در کمدی «چپ راست» ایفای نقش کرد، کمی از دنیای بازیگری فاصله گرفته است.
رامبد جوان در کنار کدام چهره‌ها قرار گرفت؟
جوان برای بازیگر نقش مقابل خود در «اسپاگتی در 8 دقیقه» سراغ سارا خوئنی‌ها رفت که از چهره‌های نسبتا مقبول در اوایل دهه 80 محسوب می‌شد. در تجربه‌های بعدی اما جوان سراغ بازیگران چهره‌تر رفت.
در «پسر آدم، دختر حوا» او از حامد کمیلی و مهناز افشار برای ایفای دو نقش اصلی استفاده کرد و بعدتر در «قانون مورفی» هم از امیر جدیدی و امیر جعفری برای بازی در نقش‌های اصلی دعوت به همکاری کرد.
او در این بین «ورود آقایان ممنوع» را هم با درخشش رضا عطاران و ویشکا آسایش، کارگردانی کرد.
عملکرد رامبد جوان در گیشه
در میان بازیگرانی که وارد عرصه کارگردانی شده‌اند، رامبد جوان هم در قاب تلویزیون و هم بر پرده سینما، عملکرد بسیار قابل‌قبولی در جذب مخاطب داشته است.
هر چند در کارنامه کارگردانی او تجربه‌های متفاوتی همچون «نگار» هم به ثبت رسیده اما اغلب فیلم‌های او، عملکرد بسیار خوبی در گیشه داشته‌اند و در ترکیب مدعیان گیشه بوده‌اند. او برای همین امسال هم «زودپز» را آماده اکران دارد.
هادی حجازی‌فر/ یک فیلم
هادی حجازی‌فر تا به امروز یک فیلم سینمایی را به نام «موقعیت مهدی» کارگردانی کرده که ایفای نقش اصلی در آن را هم خود برعهده گرفت.
از تجربه کارگردانی‌اش چه می‌دانیم؟
تخصص اصلی هادی حجازی‌فر، کارگردانی است. او هنرمندی ریشه دوانده در صحنه تئاتر است و سال‌ها در حوزه‌هایی همچون تئاتر عروسکی، کسب اعتبار کرده بود اما تا زمانی که به‌عنوان بازیگر مقابل دوربین محمدحسین مهدویان قرار نگرفت و نقش احمد متوسلیان را در «ایستاده در غبار» ایفا نکرد، به شهرت نرسید. حجازی‌فر بعد از آن، تبدیل به یکی از بازیگران مستعد و معتبر سینما تبدیل شد و به همین پشتوانه هم نقش‌آفرینی‌های متعددی را تجربه کرد اما دغدغه و دل‌مشغولی اصلی‌اش یعنی کارگردانی را فراموش نکرد تا به «موقعیت مهدی» رسید.
در کدام فیلم خودش بازی کرد؟
طبق روایت عوامل اصلی پروژه بزرگ «عاشورا» که ابتدا در قالب یک مجموعه تلویزیونی مصوب شده بود و بعدها تبدیل به یک مینی‌سریال شد و براساس تصمیم عوامل نسخه‌ای سینمایی به‌نام «موقعیت مهدی» هم از آن استخراج شد، اولین مذاکره با حجازی‌فر تنها برای ایفای نقش مهدی باکری در این فیلم بوده است. بعدتر و از آنجایی که این بازیگر دغدغه شخصی برای پرداختن به این شهید شاخص داشت، برای کارگردانی آن هم اعلام آمادگی کرد تا گام اول برای ورود به این میدان را پرریسک و البته محکم بردارد.
در کنار کدام چهره‌ها قرار گرفت؟
هادی حجازی‌فر علاوه‌بر کارگردانی موفق «موقعیت مهدی» در ایفای نقش اصلی این فیلم هم درخشان ظاهر شده و حالا می‌توان گفت در کنار احمد متوسلیان، او در جان‌بخشیدن به یکی دیگر از اسطوره‌های دفاع مقدس بر پرده سینما، سهم ویژه‌ای داشته است. این پروژه بزرگ اما به‌شدت خالی از چهره است و بخش عمدهای از کیفیت بازی‌ها در آن مرهون استفاده از ظرفیت استعدادهای تئاتر است. ژیلا شاهی که همزمان در «پوست شیر» هم درخشیده بود، در «موقعیت مهدی» نقش‌آفرینی قابل‌توجهی دارد و همکاری او با حجازی‌فر حالا به سریال «داریوش» رسیده است.
عملکرد در گیشه
هادی حجازی‌فر هرچند در همین یک دهه‌ای که از شهرتش می‌گذرد، فیلم‌های پرفروش هم در کارنامه‌اش داشته اما هنوز نمی‌توان او را بازیگری تعیین‌کننده در معادلات گیشه به‌شمار آورد. فیلم «موقعیت مهدی» هم بیش از ویترین بازیگران، فروش موفق خود را مدیون پشتیبانی تبلیغاتی تلویزیون در بازه اکران عمومی است. فیلمی که به‌عنوان محصول صداوسیما یکی از موفق‌ترین فیلم‌های دفاع‌مقدسی در سال‌های اخیر سینما بوده است.
نیکی کریمی/ سه فیلم
نیکی کریمی تا به امروز پنج فیلم سینمایی را به نام‌های «یک شب»، «چند روز بعد»، «سوت پایان»، «شیفت شب» و «آتابای» کارگردانی کرده که در سه تای آنها ایفای نقش هم داشته است.
تجربه‌های کارگردانی نیکی کریمی
هنوز 20ساله نشده بود که با نقش‌آفرینی در فیلم «عروس» به شهرت رسید و تبدیل به یکی از ستاره‌های سینمای ایران در دهه 70 شد.
نیکی کریمی از ابتدا و همزمان با تجربه بازیگری، سودای فیلمسازی هم در سر داشت و زمانی که فرصت پیدا کرد تا به‌عنوان دستیار در کنار کارگردان صاحب‌نامی همچون عباس کیارستمی، کسب تجربه کند، این فرصت را از دست نداد.
او بیش از یک دهه بعد از ورود به میدان بازیگری، برای اولین‌بار ردای کارگردانی به تن کرد و تا به امروز پنج فیلم ساخته است.
فیلم‌هایی که نیکی کریمی کارگردانی کرده و در آنها بازی هم کرد
نیکی کریمی اولین‌بار فیلم زنانه «یک شب» را با بازیگری هانیه توسلی، کارگردانی کرد و در گام دوم فیلمسازی و برای ساخت «چند روز بعد» بود که ایفای نقش کاراکتر «شهرزاد» در این فیلم را خودش برعهده گرفت.
کریمی که در این فیلم نقش اصلی را ایفا کرده بود، در فیلم سوم خود یعنی «سوت پایان» یک بار دیگر در نقش اصلی ظاهر شد و نقش «سحر» را بازی کرد.
در فیلم بعدی یعنی «شیفت شب» هم هرچند لیلا زارع ایفای نقش اصلی را برعهده داشت اما کریمی بازهم مقابل دوربین حضور داشت.
نیکی کریمی در کنار کدام چهره ها قرار گرفت؟
کریمی وقتی اولین‌بار برای کارگردانی دورخیز کرد، نقش اصلی فیلم خود را به هانیه توسلی سپرد و در فیلم‌های بعدی خود هم همواره نیم‌نگاهی به ظرفیت چهره‌ها داشته است.
او در «سوت پایان» که ایفاگر نقش اصلی بود، برای نقش اصلی مرد سراغ شهاب حسینی رفت و آتیلا پسیانی و اشکان خطیبی را هم دعوت به همکاری کرد.
در فیلم «شیفت شب» در کنار لیلا زارع، بازیگرانی همچون محمدرضا فروتن، امیر آقایی و امیرحسین آرمان در ترکیب بازیگران حضور داشتند.
آخرین فیلم کریمی «آتابای» با بازی هادی حجازی‌فر و سحر دولتشاهی بود.
عملکرد فیلم‌های نیکی کریمی در گیشه
در همان دهه 70 که نیکی کریمی به‌عنوان یکی از ستاره‌های سینمای ایران محسوب می‌شد، حضور او در ترکیب بازیگران یک فیلم، تضمین‌کننده فروش آن فیلم بود اما در مقام کارگردان، کریمی جنس متفاوتی از فیلمسازی را در پیش گرفت که کمتر نسبتی با معادلات اقتصادی سینمای ایران داشت. حتی فیلم‌هایی که علاوه‌بر کارگردانی در آنها ایفای نقش کرده هم در گیشه فروش موفقی نداشته‌اند.
شهاب حسینی/ دو فیلم
شهاب حسینی تا به امروز سه فیلم سینمایی را به نام‌های «ساکن طبقه وسط»، «مقیمان ناکجا» و «نویسنده مرده است» کارگردانی کرده که در دو تای آنها ایفای نقش هم داشته است.
تجربه‌های کارگردانی شهاب حسینی
در مسیر تجربه‌های متنوعی که شهاب حسینی از جوانی تا به امروز پشت سر گذاشته، کارگردانی جایگاهی متفاوت دارد. حرفه‌ای که به نظر می‌رسد، حسینی آنقدر که برای تجربه آن انگیزه دارد، برای آن مستعد نیست و به استناد سه فیلمی که تا به امروز کارگردانی کرده، می‌توان گفت که این تجربه بیشتر جنبه شخصی برایش دارد.
شهاب حسینی یک بازیگر تمام عیار است و بی‌راه نیست اگر او را همین امروز یکی از اصلی‌ترین ستون‌های بازیگری در عرصه سریال‌سازی و سینما بدانیم، اما هنوز در میدان کارگردانی، انتظارات را برآورده نکرده است.
شهاب حسینی در کدام فیلم خودش بازی کرد؟
شهاب حسینی رکورد عجیبی را در زمینه بازیگری به ثبت رسانده است. او در اولین دورخیر خود برای کارگردانی یک فیلم بلند سینمایی، در 38نقش متفاوت مقابل دوربین حضور پیدا کرد تا رکوردی را در مختصات جهانی به نام خود ثبت کرده باشد.
حسینی بعدتر در فیلم دومش یعنی «مقیمان ناکجا» هم یکی از نقش‌های تعیین‌کننده و محوری را برای خودش کنار گذاشت.
فیلم سومی که کارگردانی کرد اما «نویسنده مرده است» بود که با حضور دو بازیگر خارجی به تولید رسید و حسینی خودش در آن ایفای نقش نداشت.
شهاب حسینی کنار کدام بازیگران چهره دیگر قرار گرفت؟
شاید جالب باشد بدانید هر چند حسینی در فیلم اول خود در 38نقش مختلف ظاهر شد اما همین فیلم به دلیل تعدد شخصیت‌ها، تا به امروز پربازیگرترین فیلم کارنامه او در مقام کارگردان هم بوده است.
فرهاد اصلانی، ساره بیات، بابک حمیدیان، هنگامه قاضیانی، طناز طباطبایی، بهناز جعفری، حسین یاری، کامبیز دیرباز و علی شادمان چهره‌هایی هستند که در «ساکن طبقه وسط» در کنار شهاب حسینی ایفای نقش کرده‌اند.
در فیلم «مقیمان ناکجا» هم حسینی به‌حضور خودش قناعت نکرد و یکی از نقش‌های اصلی را به پریناز ایزدیار سپرد.
عملکرد شهاب حسینی در گیشه چگونه بود؟
هیچ کدام از سه فیلمی که شهاب حسینی کارگردانی کرده است، توفیقی در گیشه نداشته‌اند. حسینی البته در مقام بازیگر، نسبت تعریف‌شده و معتبری با سلیقه مخاطبان دارد و همین امسال شاهد فروش غیرمنتظره «مست عشق» با نقش‌آفرینی متفاوت او بودیم. اما فیلم‌های او در مقام کارگردان، به دلیل حال‌وهوای هنری، هیچ شانسی در گیشه نداشته‌اند و احتمالا خودش هم امیدی به فروش آنها نداشت.
مانی حقیقی/ سه فیلم
مانی حقیقی تا به امروز هشت فیلم سینمایی همچون «کنعان»، «پذیرایی ساده»، «اژدها وارد می‌شود» و «خوک» را کارگردانی کرده که در سه‌تای آنها، ایفای نقش هم داشته است.
نعمت حقیقی یکی از هنرمندان پیشرو و تاثیرگذار در سینمای ایران بود و قابل‌انتظار بود که فرزندش هم به دنیای سینما گرایش پیدا کند. مانی حقیقی البته هیچ‌گاه در سایه پدر نماند و در سال‌های ابتدایی فعالیت سینمایی خود، بیشتر روی نگارش فیلمنامه و کارگردانی متمرکز شد.
بعد از دعوت به نقش‌آفرینی در «درباره الی...» از سوی اصغر فرهادی بود که او بیش از کارگردانی به‌عنوان بازیگر به شهرت رسید.
حقیقی اما همواره دغدغه کارگردانی هم داشت و در همین مسیر فیلم‌های متفاوتی همچون «اژدها وارد می‌شود» و «تفریق» را کارگردانی کرد.
در کدام فیلم خودش بازی کرد؟
مانی حقیقی سال‌ها پیش از درخشش در ترکیب بازیگران «درباره الی...» هم بازیگری مقابل دوربین را تجربه کرده بود اما پس از این تجربه گویی به‌صورت جدی‌تر در این حوزه فعال شد. شاید به همین دلیل هم در فیلم‌های بعدی خود در مقام بازیگر هم ظاهر شد.
«پذیرایی ساده» اولین فیلم حقیقی بود که در کنار کارگردانی، ایفای نقش اصلی را هم خودش برعهده گرفت. او بعدتر در دو فیلم «اژدها وارد می‌شود» و «پنجاه کیلو آلبالو» که در دو فضای کاملا متفاوت کارگردانی شد، با نقشی فرعی جلوی دوربین رفت.
در کنار کدام چهره‌ها قرار گرفت؟
در همان فیلم «پذیرایی ساده»، بازیگر نقش اصلی را می‌توان ترانه علیدوستی دانست. همان بازیگری که پیش‌تر و در فیلم ماندگار «درباره الی..» تجربه همکاری با مانی حقیقی را داشت و بعدتر در «کنعان» مقابل دوربین حقیقی قرار گرفته بود و حالا بار دیگر در کنار او ایفای نقش می‌کرد.
علیدوستی را می‌توان از بازیگران مورد علاقه حقیقی در مقام کارگردان دانست که یکی از آخرین هنرنمایی‌هایش هم در فیلم «تفریق» به کارگردانی همین کارگردان به ثبت رسیده است.
حقیقی در انتخاب بازیگر، از کارگردانان باوسواس است که چندان در بند انتخاب چهره نیست.
عملکرد در گیشه
جدی‌ترین تلاش مانی حقیقی برای فتح گیشه را می‌توان فیلم «50 کیلو آلبالو» دانست که هیچ نسبتی با دیگر فیلم‌های کارنامه‌اش ندارد! فیلمی به‌شدت گیشه‌ای که حقیقی در آن با شمایلی عجیب ایفای نقش هم کرده بود.
باقی ساخته‌های حقیقی اما منتسب به جریان سینمای هنری و حتی تجربی هستند. فیلم «تفریق» آخرین فیلم حقیقی بود که فرصت اکران به دست نیاورد، اما دیده شد.
علی مصفا/ دو فیلم
علی مصفا تا به امروز سه فیلم سینمایی را به نام‌های «سیمای زنی در دورست»، «پله آخر» و «نبودن» کارگردانی کرده که در دوتای آنها ایفای نقش داشته است.
از تجربه کارگردانی‌اش چه می‌دانیم؟
چندین سال پیش و همزمان با اکران «جهان با من برقص»، پژمان جمشیدی، خاطره‌ای بامزه را در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای مطرح کرد که بی‌تناسب با تصور غالب نسبت به علی مصفا نیست؛ جمشیدی تعریف می‌کند که وقتی قرار شد با مصفا همسفر شود، تصوری خشک و سخت از او داشته و در طول مسیر، با واقعیتی به نام «علی مصفا» آشنا شده است!
مصفا بازیگر و کارگردانی است که دنیایی منحصر به خود دارد و جالب این است که با شمایلی یکسان، هم در فیلم‌های جدی می‌درخشد و هم در موقعیت‌های طنز.
مصفا در کدام فیلم‌های خودش بازی کرده؟
اولین فیلمش «سیمای زنی در دور دست» بود که فیلمنامه آن را همراه با صفی یزدانیان نوشت و فضایی عاشقانه داشت. او هر چند در این فیلم ایفای نقش نکرد اما در گام دوم کارگردانی و وقتی تصمیم به ساخت فیلم «پله آخر» گرفت، این‌بار برای خودش هم یک نقش کنار گذاشت.
البته او این انتخاب را به دلیل مدیریت هزینه‌ها دانست و بعدتر گفت بابت آن دلخور است! او تهیه‌کنندگی «پله آخر» را هم خودش برعهده داشت. در سومین فیلمش «نبودن» هم احتمالا با همین منطق نقش اصلی را خودش ایفا کرد.
در کنار کدام چهره‌ها قرار گرفت؟
به معنای واقعی کلمه می‌توان آنها را از درخشان‌ترین زوج‌های سینمای ایران در مقابل دوربین به شمار آورد که خاطره‌سازی‌های بسیاری را رقم زده‌اند، از «لیلا» تا «در دنیای تو ساعت چند است؟».
لیلا حاتمی، اصلی‌ترین ستاره در فیلم‌های علی مصفا هم بوده و در هر سه فیلمی که او کارگردانی کرده، ایفای نقش داشته است. حتی در فیلم «نبودن» که روایتی تک‌شخصیتی از محاکات شخصی یک فرد دارد و عملا غیر از علی مصفا بازیگر دیگری در فیلم حضور ندارد، لیلا حاتمی در قالب ویدئوکال حضوری کوتاه در فیلم دارد.
بخوانید:
بازی سکوت و نگاه؛ زوج بازیگرانی‌که توانستند مختصات یک رابطه واقعی را به ما بقبولانند
عملکرد فیلم های علی مصفا در گیشه
اصولا جنس سینمایی که علی مصفا در آن بالیده است، نسبتی با گیشه ندارد. چه در فیلم‌هایی که ایفای نقش داشته و چه در سه فیلمی که آنها را کارگردانی کرده است.
البته این جنس فیلمسازی به همان اندازه که چشم به گیشه ندارد، معمولا سینمایی لوباجت و کم‌هزینه هم هست و شاید از منظری، فروش حداقلی آنها در گیشه، الزاما به معنای ضرر و زیان هم نباشد.
