آقای «ژ» و ۱۷ میلیون بازدید؟

هفت صبح| الان که این متن را می‌خوانید، احتمالا ویدئوی این خواننده پاپ ایرانی، 17میلیون بازدید را هم رد کرده است. معین زِد، چهارشنبه، تیزر تک آهنگ خود به نام «مشق شبم» را منتشر کرد که موزیک ویدئوی آن بازخوردهای متفاوتی را با خود به همراه داشت. از آنالیزهای انتقادی و اظهار نگرانی نسبت به سلیقه موسیقی مردم تا تشویق و تعریف و تمجید طرفداران.

انتقادها 4دسته بودند: موزیک‌ویدئو، آهنگ‌سازی، لباس‌خواننده و صدای او.

برخی از آنها نوشته بودند که گویا، اخیرا خواننده‌های پاپ، رمز و راز بازدید میلیونی را پیدا کرده‌اند و آن چیزی نیست جز کپی کردن از آهنگ‌هایی که جواب خود را پس داده و بین مردم معروف شده. به خاطر بیاوریم که «پاقدم» طلیسچی که با دلیل و مدرک اثبات شده بود، تقلیدی بوده از روی آهنگ چند خواننده قدیمی، زمستان سال قبل، بازدید میلیونی گرفت و تبدیل شد به آهنگ پس زمینه بسیاری از ریلزهای اینستاگرامی. احتمالا معین زندی هم به این نتیجه رسیده که به جای خلاقیت، از آهنگ معروف ریتمیک لس‌آنجلسی استفاده کند. کدام آهنگ؟ قطعه معروف خواننده لس‌آنجلسی (شهرام شب‌پره) که اتفاقا در بسیاری از فیلم‌های سینمایی داخلی مثل تورنادو هم پخش شده. در متن این ترانه آمده: «تو شدی قشنگ‌تر از پریا، تو دل کسی جز من نریا» که مشخص است اشاره به کپی از چه آهنگی‌ است. نکته جالب اینکه «پاقدم» طلیسچی در پیج او 4میلیون بازدید داشته ولی تک آهنگ آخر معین زد، حتی بیشتر از 4برابر آن بازدید داشته. نتیجه‌گیری تعدادی از منتقدان این بوده که لزوما پیروی از الگوهای اینستاگرام و گرفتن 17میلیون بازدید، به معنای پرطرفدار بودن آن آهنگ نیست. چه بسا که تعداد بازدید ویدئو بلاگرهایی که هندوانه سر هم می‌شکنند یا ویدئوهای صادق بوقی از این عدد هم بیشتر باشد.

چیزی که در تصویر می‌بینید تعدادی مرد با عینک آفتابی است که در روز روشن با او می‌رقصند، دست می‌زنند، می‌خندند و معین زد بین این افراد، هل داده می‌شود یا دیگران را هل می‌دهد و می‌چرخد. چند نفر از کاربران شبکه ایکس نوشته‌اند حالا این آهنگ، آنقدرها هم ریتم رقصی ندارد که این مردها این‌قدر درحال بالا و پایین پریدن هستند. نکته دیگر ویدئو، این بود که بسیاری از افراد را به یاد موزیک ویدئوی آهنگ «بیت» احسان دریادل انداخت. دی‌ماه سال 1402 که دریادل موزیک‌ویدئوی این آهنگ را منتشر می‌کرد؛ ژانری در اینستاگرام بین بلاگرها راه افتاده بود که در آن تعداد زیادی از افراد نزدیک به هم ایستاده‌اند، روی یک آهنگ ریتمیک بالا و پایین می‌پرند و دوربین گوشی به‌صورت واید از بالا تصویربرداری می‌کند. این ویدئوی دریادل، بازدید زیادی داشت ولی به‌خاطر حضور زن‌ها در آن به فاصله کمی منجر به احضار او به دادسرای فرهنگ و رسانه و سپس توقیف صفحات شخصی او شد. در ویدئوی معین زد هم، افکت تصویری و هم فاصله نزدیک حدود 10مرد در یک تصویر بسته یادآور موزیک ویدئوی دریادل بود که زمان خودش خلاقیتی محسوب می‌شد.

نحوه رقصیدن و جلیقه توری نارنجی‌رنگ معین زد هم، سوژه دیگر شوخی‌‎ها با این ویدئوی جدید بود. البته ناگفته نماند که از سوی دیگر، در حاشیه این ویدئو لباس این خواننده هم مورد توجه فروشگاه های اینستاگرامی قرار گرفت. مثلا چند پیج عینک‌فروشی عکسی از مدل مشابه عینک معین زد گذاشتند و آن را تبلیغ کردند.

انتقاد دیگر به معین زد، فیک یا دروغین بودن صدا و لحن اوست. البته این انتقاد جدیدی نیست. معین زد از همان روز اول توانست با همین روش تبلیغ منفی، توجه زیادی به خود جلب کند. فرمول او این بود که به جای تعداد زیادی از حروف الفبا بگوید: ژ. یعنی به جای این بیت که «من نشد با تو بمونم چه حیف» می‌خواند: «من نژد با تو بمونم ژه حیف.»

تحلیل‌های بی‌طرفانه‌ای هم در این بین وجود داشته. مثلا یکی از خبرنگاران حوزه موسیقی اینطور واکنش نشان داده که معین زد این سال‌ها از خودش «تیپ‌سازی» کرده. تیپ‌سازی یعنی اینکه از حرکات، لباس، صدا و انتخاب‌هایش، فرمی ساخته که می‌توانیم بگوییم همه چیز آن منحصر به فرد است. مثلا وقتی می‌گوییم رقص مایکل جکسون، همه می‌دانند از چه رقصی حرف می‌زنیم. بررسی نام معین زد در شبکه‌های مجازی و کامنت‌های افراد در شبکه ایکس و اینستاگرام نشان می‌دهد این حرف آن‌قدرها هم بی‌راه نیست. مثلا استفاده بسیار زیاد از حرف «ژ» یا طرز خاص ادا کردن حرف «ش» به نحوی که کمتر شنیده شده، در کلام این خواننده دهه هفتادی از او یک مدل ساخته. معین زد آهنگ برنامه پدرخوانده هم خوانده بود و البته در آن بازی هم می‌کرد. اگر استایل لباس او را دیده باشید و با استایل‌های دیگر او در کنسرت‌ها یا کلیپ‌هایش کنار هم بگذارید، احتمالا قبول می‌کنید که او برای خودش یک ژانر جدیدی در موسیقی راه انداخته تا بتواند مارکت را فتح کند.

طرفدارانش چه واکنشی داشتند؟ دقیقا آنچه باعث نفرت گروه اول می‌شد، خصیصه مورد علاقه معین زد بین طرفدارانش است. صدای خش‌دار، ترانه‌های عاشقانه‌ایی که معمولا خودش می‌نویسد، تحریر‌های مدل معین زِدی که در سبک‌های بلوز بیشتر شنیده می‌شود و از همه مهم‌تر، ریتم شش و هشت و شاد و رقص‌آفرین آن. بعد از بالا گرفتن انتقادها یکی از طرفدارانش نوشته: «بذار قضاوتت کنند، بذار پشت سرت حرف بزنند. تو کار خودت را بکن. اینکه بقیه در موردت چه فکری می‌کنند، مشکل تو نیست. نظر آدما برات نون و آب نمیشه. پس روی خودت تمرکز کن و همیشه بدرخش.»