هزینه عکس یادگاری با پنگوئن‌ها
سوال‌های بسیاری درباره دلیل برکناری معاون پارلمانی رئیس جمهوری همچنان باقی است
هفت صبح| سفر به قطب جنوب؛ یا چگونه یک استوری، یک معاون را برکنار کرد؟
تا چند سال پیش، تصور می‌شد که رسیدن به قطب جنوب چیزی است در حد رؤیاهای علمی یا سفرهای اکتشافی برای گروه‌های خاصی از ماجراجویان.
در ایران ۱۴۰۴، کافی است یک استوری اینستاگرامی منتشر شود تا در عرض چند روز، یک مقام دولتی از قطب جنوب تا دم درِ خروجی هیأت دولت کشیده شود. بله، ماجرای شهرام دبیری، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، دقیقاً از همین جنس است: یک سقوط آزاد از جنوبگان به شمالِ انتقادات سیاسی.
داستان از کجا شروع شد؟
یک اسکرین‌شات از استوری همسر دکتر دبیری، حاوی تصاویری از پنگوئن و یخ و منظره‌هایی بود که بیشتر شبیه مستندهای BBC Earth بود تا تعطیلات نوروزی یک مقام دولتی در تبریز. کاربران فضای مجازی بلافاصله پرونده را گشودند: «دبیری رفته قطب!» تکذیبیه‌ها هم البته آمدند، با همان سرعتی که یک فک در قطب جابه‌جا می‌شود. سایت معاونت امور مجلس ریاست‌جمهوری مطلبی با این مضمون را منتشر کرد: تصاویر قدیمی است، تحلیل‌ها نادرست است، قطب جنوب؟ نه بابا.
اما این تکذیب، مثل چسب زخمی کوچک روی یک زخم بزرگ و باز بود؛ فایده‌ای نداشت. چند روز بعد، و با انتشار یک پیام غیررسمی از خودِ دبیری، آب پاکی ریخته شد روی همه: «بله، سفر رفته‌ام، ولی با هماهنگی، با هزینه شخصی و نه به قطب!» البته که «نه به قطب» دیگر به کار نمی‌آمد. چرا؟ چون قطار شایعات دیگر ریل را رد کرده بود.
چرا اصلاً این سفر حساسیت‌برانگیز شد؟
اینجا دیگر بحث فقط یک سفر یا یک استوری نبود؛ «فصل سفر» دکتر دبیری، تازه فصل اول ماجرا بود. منتقدان گفتند: «این معاون، در کار خودش گره نزده، در کار مجلس هم گره باز نکرده!» در زمان او، مجلس پر شد از استیضاح و سؤال و کارت زرد، که مهم‌ترینش هم مربوط به برکناری عبدالناصر همتی، وزیر پیشین اقتصاد بود و میدری هم در صف قرار گرفته بود.و بعد از آن تصاویر قدیمی یا جدید، از سفر به ایسلند، فرانسه، هند، پرتغال، و... مثل سیلی از آلبوم‌های خانوادگی وارد تلگرام شد. منتقدان سریع حساب کردند: «هزینه این همه سفر از کجا آمده؟»
واکنش رسمی و غیررسمی: از دوئل‌های توییتری تا ضربه آخر پزشکیان
دبیری گفته بود: «سفر من ضرری به مردم نرسانده!» ولی کاربران توییتر نظر دیگری داشتند: از یادآوری قیمت دلار گرفته تا فهرست بستگان منصوب‌شده در دولت، همه چیز روی میز آمد. دامادِ برادر، برادرِ دامادِ برادر، خودِ برادر، همه به‌نوعی در ساختار قدرت ردپا داشتند.
وقتی سخنگوی دولت هم وارد میدان شد و گفت «کاش اطلاع‌رسانی می‌کردند»، دیگر مشخص شد که زمین بازی دارد تغییر می‌کند.و شنبه، ۱۶ فروردین، حکم آمد. دکتر پزشکیان، که خودش زمانی با شهرام دبیری رفاقت و همکاری نزدیک داشت، پای حکم را امضا کرد. در متنی که شباهتی به احکام رسمی نداشت و بیشتر شبیه یک پیام خداحافظی تلخ بود، نوشت: «در این ایام پس از بررسی خبر، قطعی شد که در ایام نوروز در سفر تفریحی قطب جنوب بودید.
در دولتی که مفتخر به اقتدا به مولای متقیان است و در شرایطی که هنوز در کشورمان فشارهای اقتصادی بر مردم زیاد و محرومان پرشمارند، سفر پر هزینه تفریحی مسئولان رسمی، حتی با هزینه‌های شخصى، قابل دفاع و توجیه‌پذیر نبوده و با معیار ساده‌زیستی مسئولان سازگار نیست. دوستی دیرین و همکاری و خدمات ارزشمند شما در معاونت پارلمانی دولت چهاردهم، مانع آن نیست که پایبندی به صداقت، عدالت و وعده‌هایی که به مردم دادیم، مقدم داشته شود. بنابراین از ادامه همکاری با شما در دولت چهاردهم معذوریم.»
حالا که چی؟
حالا دکتر دبیری دیگر معاون پارلمانی نیست. پرونده قطب جنوب شاید بسته شود، اما سؤال‌های اصلی هنوز باز مانده‌اند: آیا با یک سفر می‌توان عملکرد یک مقام را سنجید؟ آیا دولت چهارده با همین قاطعیت، جلوی دیگر مسئولان تفریح‌دوست هم خواهد ایستاد؟ یا اینکه این فقط یک قربانی بود، برای نمایش سادگی و صداقت؟ و اصلاً آیا در آینده، هر کس بخواهد به قطب سفر کند، باید اول از شورای نگهبان مجوز بگیرد؟
در روزگاری که مردم با تورم، اجاره‌خانه، گوشت کیلویی یک‌میلیون و نرخ بالای دلار دست‌وپنجه نرم می‌کنند، داستان دبیری نشان داد که فاصله تهران تا قطب جنوب، گاهی از راهروهای نهاد ریاست‌جمهوری رد می‌شود. و شاید هم فقط یک استوری کافی‌ست تا یخ‌زده‌ترین مسئول، ذوب شود.
