صدای هشدار از درون حاکمیت
مقام‌های ارشد هشدار دادند که بی‌اخلاقی‌ها و نزاع‌های جناحی می‌تواند انسجام ملی و امنیت کشور را به شدت تهدید کند
هفت صبح، حسین فاطمی| آش بدرفتاری‌ها و حتی بی‌اخلاقی‌های سیاسی این روزها به قدری شور شده که متولیان حوزه سیاسی، امنیتی و نظامی کشور نیز ناچار به موضع‌گیری شده‌اند. به‌گونه‌ای که در روزهای اخیر، اظهارات علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، اسکندر مومنی، وزیر کشور و سردار سیدقاسم قریشی، جانشین رئیس سازمان بسیج مستضعفین، هر یک از زاویه‌ای بر ضرورت حفظ انسجام ملی، پرهیز از تفرقه و توقف نزاع‌های درون‌سیاسی تأکید کرده‌اند؛ سخنانی که بی‌شک هشداری است نسبت به شکنندگی فضای سیاسی و امنیتی کشور در شرایطی که تحولات منطقه‌ای با سرعتی غیرقابل پیش‌بینی در حال وقوع است.
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در بخشی از سخنان خود که هفتم آبان‌ماه در دیدار با جمعی از اصحاب علوم انسانی مطرح کرد، گفت: «برخی از زعمای سیاسی کشور هنوز حساسیت و خطیر بودن موقعیت فعلی را درک نکرده‌اند و به راحتی با یکدیگر جدال می‌کنند. این موقف نیازمند گذشت و بزرگواری است. نمی‌گویم حق ندارند اما گذشت زمانی معنا دارد که حقی وجود داشته باشد.» وی تأکید کرد : «در این شرایط باید از اختلافات عبور و برای تقویت انسجام ملی تلاش کنیم.»
اسکندر مومنی، وزیر کشور هم در سومین نشست معاونت‌های سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری‌های سراسر کشور که روز شنبه (۱۰ آبان‌ماه) در وزارت کشور برگزار شد، با اشاره به تجربه جنگ ۱۲روزه و پیامدهای آن گفت: «مهم‌ترین دلایلی که سبب شد دشمن در جنگ ۱۲روزه به نیات خود نرسد، علاوه بر قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران، انسجام و همبستگی ملی بود که رهبر معظم انقلاب هم به آن اشاره فرمودند و از این اتحاد ۹۰میلیون ایرانی قدردانی کردند.»
وی افزود: «بر همین اساس، نخستین وظیفه همه ما حفظ وحدت و انسجام است و اگر این وحدت همیشه حفظ شود، هیچ دشمنی به فکر تعرض به کشور نخواهد بود. حفظ انسجام ملی و تقویت آن ضروری است.» مومنی همچنین خطاب به همه دستگاه‌ها ازجمله معاونان سیاسی استانداری‌ها عنوان داشت: «نباید پدیده‌های اجتماعی را امنیتی کنیم، بلکه باید با سازوکار خودش موضوعات اجتماعی را حل کرد. به هر پدیده‌ای با نگاه امنیتی نباید نگریست، چرا‌که مردم زمانی در انتخابات مشارکت می‌کنند که جامعه آرام باشد.»
در همین حال و جالب‌تر آنجاست که سردار سرتیپ سیدقاسم قریشی، جانشین رئیس سازمان بسیج مستضعفین هم در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا پیرامون ضرورت حفظ انسجام ملی در شرایط تداوم تهدیدات رژیم صهیونیستی اظهار کرد: «از ویژگی‌های برجسته کشور عزیز ما در دو دفاع مقدس، جنگ تحمیلی که با پیشرانی صدام صورت گرفت و جنگ اخیر و تحمیلی آمریکایی–صهیونیستی، این بود که مردم ما با انسجام و وحدت در مقابل دشمن ایستادند و اراده خود را تحمیل کردند.»
وی ادامه داد : «در جنگ ۱۲روزه، همه ارکان نظام، دولت، مجلس، قوه قضائیه و تمامی سازمان‌ها و دستگاه‌ها پای دفاع از کشور آمدند و مهم‌تر از همه، مردم ما با وحدت کلمه و انسجام در مقابل دشمن ایستادند و نشان دادند که از ایران عزیز کاملا دفاع می‌کنند و همه با هم یک حرف دارند.»
قریشی همچنین با اشاره به تلاش برخی رسانه‌ها برای القای اختلاف میان نیروهای نظام گفت: «انسجام ملی و وحدت ملی مهم‌ترین سلاح در مقابل دشمن است که ان‌شاءالله باید تلاش کنیم حفظ شود. من از دولت، مجلس و شخص رئیس‌جمهور تشکر می‌کنم که در دفاع مقدس کاملا در صحنه بودند و در مقابل دشمن ایستادند و این مسیر را ادامه می‌دهند.» در بخش مهمی از گفت‌وگو، سردار قریشی در واکنش به برخی مباحث اخیر در زمینه حجاب اظهار داشت: «به نظر من خیلی به مسائل تفرقه‌افکن ورود نکنیم اما به هر حال در کشور ما یک فرهنگ دینی و غیرت دینی با سابقه چند هزار ساله حاکم است که باید همه ما به آن احترام بگذاریم و آن را حفظ کنیم.»
هشدار از دل تجربه؛ وقتی مقام‌های ارشد به جای نصیحت، اخطار می‌دهند
نکته مهم در همزمانی این مواضع آن است که سه مقام از سه جایگاه کاملا متفاوت اما کلیدی دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر کشور و جانشین رئیس سازمان بسیج مستضعفین به شکل همسو نسبت به فضای بی‌ثبات و متشنج سیاسی هشدار داده‌اند. این اشتراک زمانی تصادفی نیست؛ بلکه نشان می‌دهد هر یک از این چهره‌ها، با توجه به موقعیت حقوقی خود، از زاویه‌ای خاص به تبعات این بی‌اخلاقی‌ها آگاه‌اند.
لاریجانی، به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، به‌خوبی از پیچیدگی‌های امنیتی و تهدیدهای منطقه‌ای باخبر است و می‌داند هر سطح از نزاع داخلی، می‌تواند انسجام ملی را که بزرگ‌ترین سد بازدارنده در برابر فشار خارجی است، متزلزل کند. اسکندر مومنی نیز به‌عنوان وزیر کشور، مسئول مستقیم حفظ آرامش اجتماعی و سیاسی در داخل مرزهاست و می‌داند اگر فضای عمومی کشور امنیتی یا ملتهب شود، هیچ انتخاباتی با مشارکت برگزار نخواهد شد و هیچ سیاست توسعه‌ای به ثمر نمی‌رسد. سردار قریشی، در مقام یک فرمانده نظامی، آن هم از نهاد بسیج نیز از جایگاه میدانی خود می‌بیند که انسجام اجتماعی، در واقع پشتوانه عملیات دفاعی کشور است و هرگونه تفرقه‌افکنی، آسیب‌پذیری امنیت ملی را افزایش می‌دهد.
در واقع، هشدارهای این سه مقام، در ظاهر لحن ملایم و توصیه‌ای دارد اما در باطن نوعی «اخطار درون‌حاکمیتی» محسوب می‌شود؛ یعنی آن‌گونه از هشدار که نه برای افکار عمومی بلکه برای «خودی‌ها» صادر می‌شود تا مانع از تشدید درگیری‌های سیاسی و جناحی شود.
عادی‌سازی بحران!
اما پرسش اساسی این است که چرا همزمان با این هشدارها، همچنان شاهد برخی تندروی‌ها، بی‌پروایی‌های زبانی و گسترش فضای اتهام‌زنی هستیم؟ پاسخ را باید در نوعی سوءمحاسبه سیاسی جست‌وجو کرد. به‌نظر می‌رسد برخی جریان‌ها در ماه‌های اخیر به این جمع‌بندی رسیده‌اند که پس از پایان جنگ ۱۲روزه علیه ایران، تهدید نظامی اسرائیل و آمریکا کاهش یافته و کشور به ثبات نسبی رسیده است. همین برداشت، آنان را به‌اصطلاح به «تنظیمات کارخانه» بازگردانده است؛ یعنی بازگشت به همان الگوهای کنترلی و پرتنش گذشته.
در همین چارچوب، بازتعریف «اتاق وضعیت حجاب» با ۸۰ هزار آمر، افزایش هشدارهای سیاسی علیه چهره‌های اصلاح‌طلب و حتی حمله‌های رسانه‌ای به دولتمردان فعلی، نشانه‌ای از همین خطای محاسباتی است؛ گویی تصور می‌کنند با پایان تهدید خارجی، می‌توان دوباره میدان داخلی را تنگ‌تر کرد.
اما همان‌گونه که از لحن علی لاریجانی و سردار قریشی برمی‌آید، واقعیت میدانی چنین نیست. تهدیدهای بالقوه علیه ایران نه‌تنها رفع نشده، بلکه در لایه‌های اطلاعاتی و سایبری همچنان فعال است. به بیان دیگر، آرامش کنونی بیشتر به «آتش‌بس نانوشته» شباهت دارد تا پایان بحران. برخلاف تصور برخی گروه‌های سیاسی، جنگ ۱۲ روزه پایان نیافته، بلکه به فاز «بازآرایی اطلاعاتی و روانی» منتقل شده است. در چنین فضایی، کوچک‌ترین شکاف در وحدت داخلی، برای دشمنان خارجی حکم روزنه‌ای است که از آن نفوذ می‌کنند.
این همان نگاهی است که در پس سخنان اخیر متولیان سیاسی و نظامی کشور نهفته است؛ هشدار نسبت به اشتباهی که بارها در تاریخ تکرار شده که همان «اشتباهِ عادی‌سازی بحران» است. آنچه از اظهارات اخیر برمی‌آید، این است که مسئولان امنیتی کشور نمی‌خواهند اجازه دهند این چرخه دوباره تکرار شود.»
