اقتصادی‌ها در منطقه قرمز| وضعیت وزرای‌ پیشنهادی پزشکیان در مجلس چطور است؟

هفت صبح|‌ امروز صبح قرار است بررسی رای اعتماد به ۱۹ وزیر پیشنهادی آقای مسعود پزشکیان در مجلس آغاز شود. جلسات رای اعتماد قرار است به صورت سه شیفت در مجلس برگزار شود. مجموع بررسی رای اعتماد حدود ۳۸ ساعت خواهد شد که اگر مجلس روزی ۱۰ ساعت هم کار کند؛ اخذ رای اعتماد احتمالا زودتر از روز سه‌شنبه اتفاق نخواهد افتاد. اما وضعیت وزرا در مجلس چطور است؟ به طور کلی چهار دسته وزیر داریم.

وضعیت سبز

وزرایی که وضعیتشان سبز است یعنی حتی قبل از بررسی هم مشخص است که رای اعتماد را خواهند گرفت و شاهد چالش جدی نخواهیم بود. به نظر سه وزیر سیاسی کابینه در وضعیت سبز هستند: وزیر اطلاعات (خطیب)، وزیر دفاع (نصیرزاده) و وزیر دادگستری (رحیمی). دو نفر از این سه وزیر وزرای دولت رئیسی هم بودند. یک وزیر اقتصادی کابینه را هم می‌توان در وضعیت سبز گذاشت: غلامرضا نوری قزلجه. او به هر حال مجلسی است و در این هفته در کمیسیون‌ها هم ظاهرا هفته سختی را نداشته و به نظر با رای بالا وزیر خواهد شد مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد. 

وضعیت زرد

وزرایی که در وضعیت زرد هستند؛ ۷ وزیر هستند. آن‌ها احتمالا تایید خواهند شد و با رای بالا هم تایید می‌شوند ولی احتمال مخالفت‌های جدی با آنان در صحن مجلس هم وجود دارد. عباس عراقچی به عنوان وزیر خارجه یکی از این وزرا است. در روزهای گذشته حتی حسین شریعتمداری روزنامه کیهان از او تعریف کرده ولی خب بعید نیست که برخی در مجلس بخواهند پرونده برادرزاده او در بانک مرکزی را پیش بکشند یا حتی از نقش او در برجام بگویند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی دیگر از این وزرا است. صالحی هم‌اکنون منصوب رهبری است و حتی در دیدار رهبری با اعضای ستاد بزرگداشت شهدای کهگیلویه و بویراحمد نیز همراه با محمدرضا عارف در بیت رهبری حاضر بود ولی به هر حال هم وزیر روحانی بوده و هم اینکه سخنانی از او نقل شده که ظاهرا در کمیسیون فرهنگی گفته به نظر من باید فرد جوانی از سوی رئیس جمهور برای این وزارتخانه انتخاب می‌شد. 

وزیر بعدی سیمایی صراف، برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. او تجربه مدیریت در این سطح را نداشته ولی رویکرد رسانه‌های اصولگرا من جمله ایرنا که هنوز دست طیف پایداری است به او مثبت بوده است. همین وضعیت را ستار هاشمی، وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری اطلاعات هم دارد با این فرق که مشکل او این است که برخی اصولگرایان او را جزو اصلاح‌طلبان تندرو می‌دانند و این موضوع ممکن است برایش دردسر درست کند. 

در مورد وزیر کشور هم باید گفت که ممکن است مخالفت‌هایی از سوی برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب مجلس با او صورت گیرد ولی جوی که بیرون از مجلس علیه اسکندر مومنی درست شد با جو داخل مجلس یکی نیست و حتی جو بیرون از مجلس هم با دفاع پزشکیان از وزرای خود و صحبت‌های معاون اجرایی او کمی تعدیل شده است. عباس علی‌آبادی در وزارت صمت هم در این محدوده قرار دارد. 

مشکلی که او دارد عملکردش در دوران وزارت صمت است وگرنه هم پیش از دوره مدیریت مپنا و هم در این دوره او مدیریتی داشته که در سطح نظام مقبول واقع شده و بعید است که به خاطر دوران آن وزارت، از وزارت نیرو دور بماند هرچند پیش‌بینی می‌شود که کمی رای اعتماد به او چالشی شود.   

آقای علیرضا کاظمی هم برای وزارت آموزش و پرورش بعید نیست که به مشکلاتی جزیی مخصوصا از سوی طیف مستقل برخورد کند ولی خب به نظر عقبه مسئولیتی و حتی شاید نسبت خانوادگی وی، سرمایه‌ای برای جلب رای اعتماد به صورت نسبتا آسان باشد. 

 وضعیت نارنجی

در مورد سه وزیر مخالفت‌های جدی دیده شده است ولی ممکن است مصالح یا شرایطی در میان باشد که باعث شود این مخالفت‌ها به سطح عدم رای اعتماد نرسد. مثلا احمد دنیامالی برای وزارت ورزش و جوانان اصلا گزینه ایده‌آلی برای اصلاح‌طلبان نیست ولی حتما پشتیبانی قالیباف در مجلس را خواهد داشت.

خبرگزاری فارس برای فرزانه صادق که به عنوان وزیر راه پیشنهاد شده کمپین منفی سفت و سختی راه انداخته ولی عدم رای اعتماد به تنها وزیر زن پیشنهادی در کابینه در این شرایط خیلی برای مجلس وجهه خوشی ندارد مخصوصا که او رای کمیسیون تخصصی مجلس را هم آورده است. صالحی امیری برای وزارت میراث فرهنگی هم در وضعیت نارنجی است و دلیل آن نزدیکی وی به روحانی است ولی صالحی امیری در سیاست باتجربه‌تر از این حرف‌هاست و بعید است که برای گرفتن رای در صحن علنی به مشکلی بخورد حتی اگر کمیسیون فرهنگی که اغلب اعضای آن از جبهه پایداری هستند به او رای نداده باشند. 

 وضعیت قرمز

این وزرا قطعا احتمال افتادن در رای‌گیری مجلس را دارند و به نظر بیشترین میزان جنجال هم در مورد آن‌ها خواهد بود. اول از همه وزیر نفت. پاک‌نژاد مشکلی مثل اصلاح‌طلبی و انتخابات ۸۸ و ... ندارد. یک مدیر تکنوکرات است و با همه دولت‌ها کار کرده است. مشکل او گزینه‌های جایگزین او هستند. در واقع برخی نمایندگان به دنبال این هستند که او وزیر نشود و شخص دیگری وزیر شود.

در مورد اتابک برای وزارت صمت ولی قصه فرق می‌کند. او عضو ائتلاف برای فردا در اتاق بازرگانی است و در واقع به اقتصاد بازاری‌ترین طیف صنف تجار ایران تعلق دارد و از این رو بعید نیست که مجلس اصولگرا به او رای ندهد. سه وزیر دیگر اما قطعا با مشکلات سیاسی روبه‌رو هستند: همتی برای وزارت اقتصاد، میدری برای وزارت کار و ظفرقندی برای وزارت بهداشت. مشکل همتی نقدهای تندش به دولت رئیسی است، مشکل میدری نزدیکی او به علی ربیعی از چهره‌های اصلاح طلب دولت خاتمی است و مشکل ظفرقندی مواضع او در جریان اعتراضات سال ۱۳۸۸ و اعتراضات سال ۱۴۰۱.

در مورد همتی البته ممکن است در بیان مخالفت‌ها اشاره‌ای به آن نقدها نشود و مخالفان عملکرد او در دولت روحانی را به رخ بکشند و در مورد میدری هم ممکن است که کلیدواژه مخالفان ناکارآمدی میدری باشد ولی قطعا و یقینا داغ‌ترین صف‌آرایی سیاسی در مورد وزیر بهداشت صورت خواهد گرفت. حتی همین حالا هم این صف‌آرایی در میان پزشکان وجود دارد و چهره‌های صاحب‌نامی در عرصه پزشکی مثل دکتر مرندی (پزشک رهبری) و دکتر قاضی زاده (وزیر اسبق بهداشت) و نیز شورای عالی نظام پزشکی از ظفرقندی حمایت کردند ولی در مقابل انجمن اسلامی پزشکان در بیانیه‌ای (که البته برخی از اعضای آن گفته‌اند آن را قبول ندارند) انتخاب ظفرقندی به عنوان وزیر بهداشت را به شدت نقد کرده است. 

اگر بخواهیم از زاویه اقتصاد سیاسی نگاه کنیم؛ مشخص می‌شود که فارغ از حرف‌های سیاسی که این روزها از مجلس بیرون می‌آید (و البته در مورد ظفرقندی واقعا چنین دعوایی وجود دارد) عمده درگیری در مجلس بر سر چهار ضلع پولساز دولت است: وزارت صمت که صاحب معادن و خودروسازی در کشور است، وزارت اقتصاد که متصدی مالیات و بانک و بیمه و گمرک است، وزارت نفت که متصدی صنعت نفت و گاز و پتروشیمی است و وزارت کار که متصدی اداره شستا، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های کشور است.