وزرای هزاران میلیاردی| کدام پست‌های کابینه مسعود پزشکیان از نظر اقتصادی اهمیت بالایی دارند؟
درباره پنج عضو کابینه که غول‌های تجاری و اقتصادی زیر‌دست آنها قرار دارند
هفت صبح| مسعود پزشکیان در حال انتخاب کابینه خود است. کارها را محمدجواد ظریف انجام می‌دهد به عنوان رئیس شورای انتقالی. کمیته‌هایی زیر نظر او تشکیل شدند تا اسامی افرادی که واجد شرایط برای وزارت هستند را به پزشکیان ارایه کنند و او در نهایت از میان آنها افرادی را برای وزارت و عضویت در کابینه انتخاب کند.
کابینه فعلی کشور شامل رئیس‌جمهور و معاون اول او به همراه ۱۹ وزیر و ۱۱ معاون است. مجموعا ۴۲ نفر. از دید سیاسی اگر بخواهی نگاه کنی فردی مثل وزیر کشور اهمیت بسیار بالایی دارد چون اوست که استاندارها را منصوب می‌کند، رئیس شورای امنیت کشور است و قائم مقام رهبری در امور نیروی انتظامی. یا مثلا وزیر اطلاعات اهمیت بالایی دارد و همچنین وزارت خارجه ولی از دید اقتصادی چطور؟ کدام پست‌های کابینه هستند که از نظر اقتصادی اهمیت بالایی دارند؟
یک راه برای اطلاع از این موضوع نگاهی به زیرمجموعه‌های وزارتخانه است. جامعه معمولا به وزرا توجه می‌کند ولی به زیرمجموعه‌های آنها نه. مثلا توجهی نمی‌شود که فردی که وزیر نفت می‌شود از طریق زیرمجموعه‌های خود چه قدرتی از نظر اقتصادی به دست می‌آورد. اینجا تلاش می‌کنیم چراغی بیندازیم روی این بخش تاریک.
یک: وزیر نفت: مهم‌ترین وزیر اقتصادی کشور وزیر نفت است. او دو شرکت مهم زیر دست خود دارد که غول‌های بی‌رقیب اقتصاد ایران هستند. شرکت ملی نفت که فقط در یک قلم 14/5 درصد از درآمد کل نفت ایران به جیبش می‌رود و دوم شرکت ملی صنایع پتروشیمی که مالک اصلی شرکت پتروشیمی خلیج فارس است. شرکتی که طبق اطلاعات دیروز ۸ درصد از کل ارزش بازار سرمایه ایران به خاطر این شرکت بود و با ۵۹۵ هزار میلیارد تومان ارزش، بیشترین ارزش را در میان شرکت‌های بورسی داشت.
دو: وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی: دومین وزارتخانه مهم از نظر اقتصادی این وزارتخانه است. چرا؟ به خاطر شرکت شستا یا سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی. شرکتی که ارزشش ۱۸۵ هزار میلیارد تومان است و هلدینگی است که بسیاری از نام‌های آشنای تجاری در ایران زیرمجموعه آن هستند.
مثل کشتیرانی جمهوری اسلامی. شستا خود دو شرکت زیرمجموعه سرمایه‌گذاری هم دارد. یکی سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین یا تاپیکو و یکی سرمایه‌گذاری صباتامین که این دو خود فعالیت‌های اقتصادی چشمگیری دارند. مثلا تاپیکو سهامدار ۱۶ شرکت پتروشیمی در کشور است. وزارت کار البته یک بانک هم مخصوص خود دارد: بانک رفاه کارگران.
سه: وزارت اقتصاد و امور دارایی: حرف از بانک شد پس بگوییم که وزارت اقتصاد و امور دارایی به جز اهمیتش به خاطر اینکه سازمان‌های پولسازی مثل مالیات و گمرک زیرنظرش هستند؛ مدیران ۵ بانک دولتی ایران را هم تعیین می‌کند: صادرات، تجارت، سپه، مسکن و ملی. این آخری یعنی بانک ملی شرکتی دارد به نام شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. یکی و فقط یکی از زیرمجموعه‌های این شرکت، گروه توسعه صنایع بهشهر است. شرکتی که گروه توسعه ملی مالکیت آن را با شرکتی عربستانی به نام صافولا شریک است و شما محصولاتی نظیر روغن لادن و بهار آن را در خانه خود دارید.
بانک سپه هم یک گروه سرمایه‌گذاری به نام امید زیرمجموعه خود دارد که با ۱۶۲ هزار میلیارد تومان ارزش، چهارمین شرکت بزرگ بورس ایران است. وزارت اقتصاد البته از طریق دیگری هم می‌تواند بر برخی بانک‌های به ظاهر خصوصی هم اثرگذار باشد و آن هم مدیریت بخش مربوط به سهام عدالت شرکت‌هاست. در واقع اگرچه سهام عدالت برای مردم است ولی مدیریت آن زیرنظر وزارت اقتصاد انجام می‌شود و از این رو مثلا شرکتی مثل بانک ملت که جزو بزرگان بازار بورس ایران هم هست؛ بدون نظر وزارت اقتصاد نمی‌تواند مدیرعامل خود را تغییر بدهد.
چهار: وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح: شاید از آمدن این نام در این لیست تعجب کرده باشید ولی باید بدانید این وزارتخانه از طریق سازمان بازنشستگی نیروهای مسلح، مالک شرکت سرمایه‌گذاری غدیر است. شرکتی با حدود ۱۶۰ هزار میلیارد تومان ارزش بازار در بورس تهران که یکی از شرکت‌های زیرمجموعه آن شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان است که رتبه ۵ فروش و سودآوری را در بین کل شرکت‌های کشور را دارد و یک پنجم کل ظرفیت پالایش نفت خام کشور زیر دست این شرکت است.
پنج: وزیر صنعت، معدن و تجارت: و در نهایت می‌رسیم به وزارتخانه‌ای که شاید تا حالا هم از نبود اسمش در اینجا تعجب کرده بودید. وزارت صنعت، معدن و تجارت از طریق سازمان‌های زیرمجموعه خود مثل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران و شرکت گسترش و نوسازی صنایع ایران در شرکت‌های بزرگ نقش دارد.
سازمان معادن این وزارتخانه ۱۷ درصد از سهام فولاد مبارکه اصفهان و ۱۲ درصد از سهام شرکت ملی صنایع مس ایران را در اختیار دارد و شرکت گسترش و نوسازی صنایع ایران مالک حدود ۱۷ درصد از سایپا و ۶ درصد از ایران خودرو است. به این ترتیب این وزارتخانه مدیریت کل تولید فولاد، مس و خودرو در کشور را در اختیار دارد. چیزهایی که از نظر پولسازی فقط می‌توانند نفت و پتروشیمی با آنها رقابت کنند.
