یک ملاقات خانوادگی| در حاشیه تصویری از گعده خانوادگی امام موسی‌صدر

هفت صبح|  یک خانه تیپیکال کلاسیک ایرانی. با بوفه‌ای مملو از ظروف شکستنی و البته یک سماور قدیمی که آن بالا قرار گرفته؛ این قابی از یک دیدار خانوادگی است. دیدار خانواده امام موسی‌صدر با دختر خاله و دامادشان در روز نخست یک سفر خانوادگی به ایران.

نفر اول از سمت راست، خانم زهره صادقی است؛ ۷۵ساله و ۵۰سال است با محمد خاتمی ازدواج کرده است. زهره صادقی، خواهرزاده امام موسی صدر است. فرزند خانم منصوره صدر و آقای علی‌اکبر صادقی.  کنار او همسرش  ایستاده است. در هشتاد و دو سالگی و بدون لباس روحانیت. خانواده صدر می‌گویند او داماد ماست. در فرهنگ لبنانی‌ها داماد خانواده به حساب می‌آید ولی در فرهنگ ما این طور نیست. در واقع ما به کسی داماد یک خانواده می‌گوییم که با دختر خانواده وصلت کرده باشد ولی او با دختر خاله فرزندان امام موسی ازدواج کرده است. 

بعد از او به ترتیب از سمت راست صدرالدین صدر، حوراء صدر، مهدی فیروزان و ملیحه صدر قرار دارند. سید موسی صدر متولد سال ۱۳۰۷ در قم است. او فرزند سید صدرالدین صدر بود. یکی از مراجع بزرگ تقلید در آن زمان. موسی صدر در ۲۵ سالگی با دختر یکی از مجتهدان بزرگ زمان ازدواج کرد. خانم پروین خلیلی. حاصل این ازدواج دو پسر و دو دختر شد. صدرالدین (متولد ۱۳۳۴، قم)، حمید (متولد ۱۳۳۸، قم)، حوراء (متولد ۱۳۴۱، صور لبنان) و ملیحه (متولد ۱۳۵۰، بیروت).

حالا هر یک از این چهار فرزند مشغول کاری هستند. صدرالدین که زمانی در ایران مسئولیت امور اسرا و مفقودین هلال احمر را هم به عهده داشت حالا رئیس موسسه مطالعاتی و پژوهشی امام موسی صدر در بیروت است و عموما کارهای پرونده ربایش پدر را دنبال می‌کند، حمید رئیس موسسه امام صدر در آمریکا است که یک موسسه خیریه اسلامی است، حورا خانم موسسه امام صدر در تهران را مدیریت می‌کند و ملیحه خانم رئیس موسسه‌ای به نام اِسیل در بیروت است که مرکز مداخله زودهنگام ویژه‌کودکان با نیازهای خاص است. 

مهدی فیروزان (متولد ۱۳۳۶) که نام او با موسسه بزرگ شهر کتاب شناخته می‌شود و موسس و مدیر این موسسه است همسر خانم حوراء صدر است. او البته خواهرزاده امام موسی صدر هم هست. مادر او خانم زهرا صدر، هشتمین فرزند آیت الله سید صدرالدین صدر و پنجمین دختر او بوده است و پدر او مرحوم مصطفی (اسکندر) فیروزان. به این ترتیب حورا خانم با پسرعمه خود ازدواج کرده است. 

فیروزان فوق لیسانس علوم سیاسی از دانشگاه بیروت دارد. او در سال ۶۰ به ایران بازگشت و به دعوت صداوسیما در انتشارات سروش به مدت ۱۲ سال فعالیت داشت و در آن زمان اولین سی‌دی‌ها و دی وی‌دی‌های خانگی از این شرکت منتشر شد. سپس دبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی شد و در اواسط دهه هفتاد فیروزان به اتفاق دوستان خود پیشنهاد شهرکتاب را به شهرداری ارائه کرد. او در حال حاضر مدیرعامل و عضو هیات مدیره شهر کتاب است. 

حورا خانم و مهدی فیروزان فروردین امسال دومین سالروز فوت دختر جوان خود را به سوگ نشستند. دختر حورا صدر و مهدی فیروزان بتول فیروزان نام داشت. او متولد ۵ مرداد ۱۳۶۷ در تهران بود و کارشناسی ارشد مطالعات نظری در روانکاوی از دانشگاه UCL لندن داشت. از سال ۱۳۸۸ در موسسه شهر کتاب فعال بود و در حوزه تربیت کودک و نوجوان فعال بود و سه کتاب نیز در این زمینه ترجمه کرده بود. او در روز پنج شنبه ۱۰ فروردین ۱۴۰۲ درگذشت. مهدی فیروزان، پدر او در متنی خطاب به دوستان خود نوشته بود که او به سبب یک اشتباه پزشکی از ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ بی‌هوش شده است.

‌هدف خانواده صدر از این سفر ظاهرا به جز ملاقات‌های خانوادگی پیگیری پرونده پدرشان هم بوده است. رهبر ایرانی شیعیان لبنان که از شهریور ماه ۱۳۵۷ و بعد از سفر به لیبی تاکنون، خبر قطعی از سرنوشت او و چند تن از همراهانش وجود ندارد.

آن طور که از خبرهای منتشر شده در سایت موسسه صدر فهمیده می‌شود آن‌ها تاکنون در تهران به جز سید محمد خاتمی با سید محمد صدر، برادرزاده امام موسی صدر و از دیپلمات‌های قدیمی وزارت امور خارجه، محمد جواد ظریف، رئیس شورای انتقالی دولت چهاردهم و البته مسعود پزشکیان، رئیس جمهور منتخب هم دیدار کردند. 

خانواده امام صدر امیدوار بودند بعد از سقوط قذافی در سال ۲۰۱۱ بتوانند اطلاعاتی از پدر پیدا کنند ولی ادامه درگیری‌ها در این کشور، تنش‌های ژئوپلتیکی بسیار بالا در این کشور بین رقبای منطقه‌ای مثل امارات و ترکیه و قطر و روسیه و البته عدم رابطه حسنه بین ایران و لیبی تا همین اواخر دلیلی بود که آن‌ها نتوانستند به هدف خود برسند.

آخرین تحول مهم در پرونده ماجرای بازداشت هانیبال قذافی، پسر معمر قذافی بود. او در اواخر سال ۲۰۱۵ میلادی توسط گروهی که ظاهرا منتسب به یکی دیگر از همراهان موسی صدر یعنی شیخ محمد یعقوب بودند در سوریه ربوده می‌شود و تحویل دستگاه قضایی لبنان می‌شود. دستگاه قضایی لبنان او را به دادگاه فرا می‌خواند و سپس حکم بازداشت او را صادر می‌کند. حکمی که تاکنون پابرجاست و هانیبال هم‌چنان در بیروت بازداشت است.

دستگاه قضایی لبنان امید دارد که بتواند از او اطلاعاتی در مورد سرنوشت امام موسی به دست بیاورد ولی فعلا این تلاش به نتیجه نرسیده است. فشارهای زیادی هم برای آزادی او وجود دارد. از دولتی مثل روسیه و ترکیه گرفته تا برخی کشورهای عربی خلیج فارس ولی فعلا زور شیعیان و جنبش امل و حزب الله چربیده و او نتوانسته از بند خلاصی پیدا کند. 

حالا آن‌ها که دست کم از نظر خانوادگی، به دولت جدید نزدیک‌تر از دولت قبل هستند امیدوارند بتوانند از این فرصت برای تعیین سرنوشت پدر خود استفاده کنند. پدری که حالا نود و ششمین سال زندگی اوست. 

نسبت فامیلی خانواده صدر و خانواده امام خمینی

خانواده صدر از دو طرف با خانواده امام خمینی هم نسبت دارند. خانم فاطمه طباطبایی عروس امام خمینی فرزند سید محمدباقر سلطانی طباطبایی و خانم صدیقه صدر است. صدیقه صدر خواهر امام موسی صدر است. به این ترتیب احمد آقا خمینی هم با خواهرزاده امام موسی صدر ازدواج کرده است. طبیعتا خانم طباطبایی و خانم زهره صادقی همسر آقای خاتمی هم دخترخاله ‌ هستند. 
 

از سوی دیگر یاسر خمینی، نوه امام خمینی داماد سید محمد صدر است. به این ترتیب پدر یعنی احمد خمینی با خواهرزاده امام موسی صدر ازدواج کرده است و فرزند او یعنی یاسر خمینی با دختر برادرزاده امام موسی صدر یعنی دختر سید محمد صدر.