چند اما و اگر دیپلماتیک| آمریکا مذاکرات هستهای را از سر میگیرد؟
کشورهای غربی درصدد تنظیم روابط خود با تهران افتادهاند
هفت صبح| هنوز دولت چهاردهم کار خود را آغاز نکرده اما کشورهای غربی، درصدد تنظیم روابط خود با تهران افتادهاند. تحلیلهای روزنامهنگاران و مفسران بینالمللی، بر روی ضرورت دیپلماسی در قبال ایران تاکید دارد. بسیاری از روزنامهها از ابتدا هفته تا امروز، نوشتند که دولت مسعود پزشکیان چطور میتواند گفتگوهای ایران و غرب را در مسیر تازهای هدایت کرده و با چه موانعی در این راه روبهرو خواهد بود.
اما دوشنبه شب، جان کربی سخنگوی سورای امنیت ملی کاخ سفید، در گفتگو با خبرنگاران در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا آمادگی دارد با روی کار آمدن رئیسجمهور جدید در ایران مذاکرات هستهای را از سر گیرد، پاسخ داد: «نه.» او گفت که ایالات متحده انتظار تغییری در رفتار ایران با روی کار آمدن دولت چهاردهم را ندارد.
در مناظرههای انتخاباتی، مسعود پزشکیان از برجام بهعنوان سندی معتبر یاد کرد. از آنجایی که برخی از حامیان او از تنظیمکنندگان برجام یا دستاندرکاران آن بودند، تصور عمومی این بود که گفتگوها با غرب تحت عنوان برجام، در دولت چهاردهم ادامه پیدا کند. اما حالا با پا پس کشیدن آمریکا از مذاکرات هستهای که البته مدتهاست مسکوت باقی مانده، احتمالا شرکای غربی را که هنوز اسما در برجام شریک هستند را گیج خواهد کرد.
برای اروپا اوضاع با آمریکاییها متفاوت است. دیروز روزنامه مشهور گاردین در سرمقاله خود خواهان تعامل اروپاییها با تهران در دوران پسا انتخابات ریاست جمهوری شد. این روزنامه نوشته است: با توجه به افزایش فشارها بر جو بایدن برای کنارهگیری از رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری، دولت فعلی ایالاتمتحده توان حتی کمتری نسبت به گذشته برای تعاملات با تهران دارد.
گاردین مدعی شده دیپلماتهای اروپایی اقدامات قابل تحسینی را برای تقویت روابط با ایران و کاهش ریسکهای اشاعه هستهای به کار گرفتهاند. اما اکنون باید تلاشهای آنها دو چندان شود. نباید درباره این فرصتها مبالغه کرد، اما فرصتها هرچند کوچک باید قدر دانسته شوند.
بهنظر میرسد که رویکردهایی از این دست با روی کار آمدن حزب کارگر در انگلیس از یک سو و عدم پیروزی راستگرایان افراطی در فرانسه از سوی دیگر قوت گرفته است. بهطور سنتی حزب کارگر بریتانیا همواره مدافع درجه یک دیپلماسی با ایران بوده است. آنها برخلاف محافظهکاران از اظهارنظرهای تندوتیز در قبال تهران خودداری میکنند. البته با همه اینها سیاستهای کلی لندن یا پاریس در قبال تهران حتی با وجود این خوششانسیهای کوچک، از اساس تغییر نخواهد کرد.
اما مسیر چانهزنی با گروههایی که رویکرد کمتر تندی در قبال ایران دارند، معمولا سنگلاخ کمتری دارد. در این مسیر یارگیری تهران از بین کشورهای اروپایی که خط و مشی آنها در قبال کشورمان تندرویانه نیست، میتواند وضعیتی مشابه به سالهای پس از خروج آمریکا از برجام تا روی کار آمدن دولت سیزدهم را ایجاد کند. سالهایی که ایالات متحده تحتفشار نسبی برای کاهش فشارها بر تهران، از سوی اروپاییها قرار داشت.