عوارض باورنکردنی رژیم فستینگ که نمی‌دانید

رژیم فستینگ، یک الگوی غذایی شبیه روزه گرفتن است. این رژیم کاری ندارد که شما کدام غذاها را می‌خورید، بلکه بیشتر مشخص می‌کند که چه زمانی باید غذا بخورید.

این رژیم در کنار فواید متعددی که دارد، اگر خودسرانه انجام شود، ضررهای زیادی را متوجه سلامت‌تان می‌کند. در چنین رژیمی باید بدانید که چه الگویی را باید پیش بگیرید تا به‌ جای کاهش وزن دچار اضافه وزن نشوید یا سلامت‌تان آسیب نبیند. اگر تعجب می‌کنید که رژیم فستینگ می‌تواند به سلامتی شما آسیب ببیند، پس حتما این گزارش را تا انتها بخوانید.

انواع رژیم فستینگ

رژیم فستینگ انواع مختلفی دارد و هیچ یک از این روش‌ها برای افراد مختلف به صورت واحد توصیه نمی‌شود. تنها کسی که می‌تواند تشخیص دهد که کدام یک از انواع رژیم فستینگ مناسب شما است، مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی است. انجام خودسرانه هر یک از این رژیم‌ها می‌تواند عواقب ناخوشایندی برای سلامت بدن‌تان داشته باشد. عواقبی که گاه جبران آن ممکن نخواهد بود.

۱. رژیم فستینگ ۱۶:۸؛ این روش شامل ۱۶ ساعت روزه گرفتن در روز و محدود کردن مصرف غذا به یک بازه زمانی ۸ ساعته است.

۲. رژیم فستینگ ۵:۲؛ در این روش ۲ روز در هفته چیزی نمی‌خورید و تمرکز اصلی روی این است که در آن ۲ روز بدن‌تان بیشتر از ۵۰۰ کالری دریافت نکند.

۳. رژیم فستینگ یک روز در میان؛ در این روش یک روز در میان روزه می‌گیرید. در روزهایی که روزه هستید، باید همان ۵۰۰ کالری، یا ۲۵ درصد از کالری دریافتی روزهای عادی‌تان را دریافت کنید و در روزهایی هم که روزه نیستید، مثل روال عادی هرچه می‌خواهید، می‌خورید.

۴. رژیم فستینگ ۲۴ ساعته؛ این روش خشن‌تر و سخت‌تر از بقیه روش‌های فستینگ است و به این شکل است که یک روز کامل باید ناشتا باشید و هیچ چیزی نخورید.

۵. رژیم فستینگ یک‌شبه، یک‌روزه یا ۱۲: ۱۲؛ در این روش باید ۱۲ ساعت از رژیم فستینگ پیروی کنید و ۱۲ ساعت دیگر را به خوردن وعده‌های غذایی معمول خود اختصاص دهید. مصرف آب یا هر نوشیدنی بدون کالری مانند در این رژیم آزاد است.

۶. رژیم فستینگ جنگجو یا ۴: ۲۰؛ در این روش از انواع رژیم فستینگ به مدت ۲۰ ساعت میوه و سبزیجات یا غذای بسیار کمی را می‌خورید و در یک بازه زمانی ۴ ساعته اجازه دارید یک وعده غذایی بزرگ صرف کنید.

۷. رژیم فستینگ یک وعده غذایی در روز؛ در این روش ۱ ساعت از روز را اجازه دارید کل مقدار کالری‌ای که هر روز دریافت می‌کردید را دریافت کنید و ۲۳ ساعت باقی‌مانده را به رژیم فستینگ اختصاص دهید.

ضررهای رژیم فستینگ

دکتر مریم مظاهریون، دکترای تخصصی تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو انجمن علمی تغذیه ایران می گوید: رژیم غذایی باید بر اساس سن، جنسیت، موقعیت شغلی، میزان فعالیت بدنی و موقعیت جغرافیایی و محل زندگی افراد تعیین شود و این طور نیست که رژیم فستینگ برای همه افراد مناسب باشد.

دکتر مظاهریون با بیان این نکته مهم که رژیم فستینگ اگر بدون آگاهی و خودسرانه در پیش گرفته شود، مثل سایر رژیم‌ها می‌تواند آسیب‌رسان باشد، تاکید می‌کند: این رژیم برای افرادی که مبتلا به سنگ کیسه صفرا، دیابت نوع ۲، صرع هستند و نیز برای زنان در دوران بارداری و شیردهی، برای افرادی که بیماری های خودایمنی (Autoimmune) دارند، و همچنین برای سالمندان، کودکان و نوجوانان اصلا توصیه نمی‌شود.

دکتر مظاهریون می‌گوید: تا امروز تحقیقات زیادی درباره روش‌های مختلف رژیم فستینگ انجام شده و ثابت شده که این رژیم هیچ برتری و مزیتی در مقایسه با رژیم‌های دیگر ندارد. هیچ مدلی از فستینگ در هیچ یک از فاکتورهای سلامتی هیچ مزیتی نسبت به دیگر رژیم‌های هم‌کالری ندارد. یعنی اگر دو نفر با قد و وزن و شرایط یکسان کالری یکسانی دریافت کنند اما یکی از آنها رژیم فستینگ بگیرد و دیگری رژیم معمولی، از نظر میزان کاهش وزن هیچ تفاوتی بین این دو نفر دیده نمی‌شود. همچنین ثابت شده که رژیم فستینگ برای کاهش وزن، بهبود دیابت و حساسیت نسبت به انسولین هیچ مزیتی در مقایسه با رژیم‌های عادی ندارد.

گرسنگی مفرط، کاهش شدید قند خون و سردرد، مشکلات گوارشی مثل یبوست، تغییرات خلقی، ریزش مو، خستگی و افت انرژی، بوی بد دهان، اختلالات خواب، اختلالات خوردن مثل بی‌‎اشتهایی یا پرخوری عصبی و کم‌آبی بدن از مهم ترین عوارض و آسیب‌های این رژیم برای افرادی است که خودسرانه و فقط با یک سرچ کوتاه در گوگل، این رژیم را انتخاب می‌کنند و با اقدام به یکی از مدل‌های آن به بدن خود آسیب می‌زنند.

فستینگ رژیم بدی نیست اما ...

فستینگ اصلا رژیم بدی نیست و خیلی از متخصصان تغذیه، یکی از مدل‌های فستینگ را برای کاهش وزن برخی از مراجعین خود توصیه می‌کنند و در پیش می‌گیرند اما دکتر مظاهریون می‌گوید: در هر رژیمی که نقصان کالری آن هم به صورت صحیح برقرار باشد، می‌تواند اثرات مفیدی روی وزن، قند، چربی و سایر فاکتورهای مورد نظر داشته باشد و اگر آن نقصان کالری برقرار نباشد، نمی‌تواند کاری بکند.

این دکترای تغذیه می‌گوید: پس اگر کسی به شما می‌گوید که بدون تغییر انتخاب‌ها و میزان کل غذای مصرفی‌تان فقط بیایید صبحانه را ظهر بخورید، این کار باعث می‌شود که اتفاقات ناگواری برای سلامت شما رخ دهد. طبق تحقیقاتی که در دانشگاه‌های معتبر و توسط محققان انجام شده، هیچ پشتوانه علمی ندارد و کاملا غلط است.

این دکترای تخصصی تغذیه می‌گوید: اگر فستینگ به شیوه زندگی‌تان می‌خورد، باید سراغ این نوع رژیم بروید. مثلا بعضی افراد هستند که صبح‌ها دیر از خواب بیدار می‌شوند و ناخواسته وعده صبحانه‌شان حذف می‌شود. یا کسی که ریزه‌خواری دارد، با رژیم فستینگ می‌تواند جلوی ریزه‌خورای خود را بگیرد. وگرنه برای همه افراد توصیه نمی‌شود.

عوارض بلندمدت این رژیم را ندیده نگیرید

یک مطالعه‌ که در آمریکا روی بیش از ۲۰ هزار بزرگسال با میانگین سنی ۴۹ سال انجام شده، نشان داد که افرادی که برنامه‌ محدودیت زمانی غذا خوردن ۸ ساعته را دنبال می‌کردند، ۹۱ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی قرار داشتند.

متخصصان می‌گویند محدود کردن زمان غذا خوردن روزانه به مدت کوتاهی مانند ۸ ساعت در روز، در سال‌های اخیر به عنوان روشی برای کاهش وزن و بهبود سلامت قلب رواج پیدا کرده است. با این حال، اثرات بلندمدت این روش بر سلامت ازجمله خطر مرگ ناشی از هر علتی یا بیماری‌های قلبی عروقی ناشناخته است.

متخصصان بین‌المللی می‌گویند محدودیت زمانی غذا خوردن ممکن است فواید کوتاه‌مدتی داشته باشد، اما قطعا عوارض بلندمدت هم خواهد داشت.