همه چیز در مورد تب دنگی، چطور از آن در امان بمانیم؟

تب دنگی (Dengue fever) یک بیماری منتقله از طریق پشه‌ای به نام "آئدس" است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رخ می‌دهد. وزارت بهداشت ایران به تازگی از ابتلای ۱۴۹ نفر به بیماری تب دنگی در ایران خبر داده است.

تب دنگی، بیماری منتقله از راه "پشه آئدس"، در موارد خفیف باعث تب بالا و علائمی شبیه آنفلوآنزا می‌شود. اما نوع شدید آن که "تب خونریزی دهنده دنگی" نیز نامیده می‌شود، می‌تواند باعث خونریزی جدی، افت ناگهانی فشار خون (شوک) و مرگ شود. سالانه میلیون‌ها مورد عفونت دنگی در سراسر جهان رخ می‌دهد. سال گذشته، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده بود که بیش از ۶.۶ میلیون مورد ابتلا به تب دنگی در بیش از ۸۰ کشور جهان ثبت شده است. رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت ایران نیز به تازگی از ابتلای ۱۴۹ نفر به بیماری تب دنگی در ایران خبر داده است.

علائم و نشانه‌ها

بسیاری از افراد هیچ علامت یا نشانه‌ای از عفونت دنگی را تجربه نمی‌کنند. اما هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند، ممکن است با سایر بیماری‌ها مانند آنفلوانزا اشتباه گرفته شوند. این علائم معمولاً ۴ تا ۱۰ روز پس از گزش توسط پشه آلوده شروع می‌شوند. تب شدید، سردرد، درد عضلانی، استخوانی یا مفصلی، حالت تهوع، استفراغ، درد پشت چشم، تورم غدد و کهیر از علائم شایع این بیماری هستند. اکثر افراد ظرف یک هفته یا بیشتر بهبود می‌یابند. در برخی موارد، علائم بدتر می‌شود و می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.

اما تب دنگی شدید زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی شما آسیب دیده و نشت می‌کنند و تعداد پلاکت‌ها در جریان خون کاهش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند منجر به شوک، خونریزی داخلی، اختلال در عملکرد اندام‌های حیاتی و حتی مرگ شود. معده درد شدید، استفراغ مداوم، خونریزی از لثه یا بینی، وجود خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ، خونریزی زیر پوست که ممکن است شبیه کبودی باشد، تنفس دشوار یا سریع، خستگی، تحریک‌پذیری یا بی‌قراری از علائم نوع شدید تب دنگی هستند.

اگر اخیراً به منطقه‌ای مراجعه کرده‌اید که تب دنگی در آن مشاهده شده، تب داشته‌اید و هر یک از علائم هشداردهنده را مشاهده کرده‌اید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. به یاد داشته باشید که تب دنگی تنها از طریق نیش پشه آلوده به این ویروس منتقل می‌شود و نه از طریق تماس با افراد مبتلا.

تب دنگی توسط یکی از چهار نوع ویروس دنگی ایجاد می‌شود. پس از بهبودی از تب دنگی، نسبت به نوع ویروسی که شما را آلوده کرده است، مصونیت طولانی‌مدتی دارید  اما در برابر سه نوع دیگر ویروس تب دنگی نه. این بدان معنی است که می‌توانید در آینده دوباره توسط یکی از سه نوع ویروس دیگر آلوده شوید. تب دنگی با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

عوارض تب دنگی

تب دنگی شدید می‌تواند باعث خونریزی داخلی و آسیب به اندام شود. فشار خون می‌تواند در حد بسیار خطرناک کاهش یابد و باعث شوک شود. در برخی موارد، تب دنگی شدید می‌تواند منجر به مرگ شود. زنانی که در دوران بارداری به تب دنگی مبتلا می‌شوند، ممکن است ویروس را در هنگام زایمان به جنین منتقل کنند. علاوه بر این، نوزادان زنانی که در دوران بارداری تب دنگی می‌گیرند، در معرض خطر زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد هستند.

چطور تب دنگی را از خود دور کنیم؟

هیچ دارویی برای درمان تب دنگی وجود ندارد. با این حال پزشک توصیه‌هایی در مورد نحوه مدیریت علائم و اینکه آیا و چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنید، به شما می‌دهد. در مناطقی از جهان که تب دنگی شایع است، واکسن تب دنگی (Dengvaxia) برای افراد ۹ تا ۴۵ ساله تایید شده است. این واکسن در سه دوز در طول ۱۲ ماه تزریق می شود.

اما در مناطقی که دسترسی به این واکسن میسر نیست، شما باید تا حد امکان از گزیده شدن توسط پشه‌ها جلوگیری کنید. اگر در منطقه‌ای زندگی می کنید یا به منطقه‌ای سفر می‌کنید که تب دنگی در آن شایع است، این نکات ممکن است به کاهش خطر گزیده شدن توسط پشه کمک کند:

خانه خود را مجهز به سیستم تهویه مناسب کنید. به یاد داشته باشید که پشه‌های حامل ویروس دنگی از صبح تا غروب بیشتر فعال هستند، اما می‌توانند در شب نیز شما را نیش بزنند. شب‌ها در مناطقی که تب دنگی شایع است از پشه بند استفاده کنید. اگر باردار هستید، در صورت امکان از سفر به مناطقی که تب دنگی شایع است خودداری کنید. پیراهن آستین بلند، شلوار بلند و جوراب بپوشید. شما باید حتی از کفشی استفاده کنید که تمام سطح پایتان را بپوشاند. از مواد دافع پشه استفاده کنید. این مواد را می توان روی لباس، کفش، وسایل کمپینگ و توری تخت استفاده کرد. پشه‌هایی که حامل ویروس دنگی هستند معمولاً در آبهای راکد و حتی لاستیک‌های مستعمل خودرو تجمع می‌کنند. حداقل هفته‌ای یک بار ظروف حاوی آب راکد مانند ظروف آب حیوانات و گلدان‌های گل را تمیز کنید.

چگونه علائم تب دنگی را مدیریت کنیم؟

مدیریت علائم این بیماری تنها راه درمان تب دنگی است. در صورت ابتلا با نوشیدن آب و مایعات فراوان، خود را هیدراته نگه دارید. تا حد امکان استراحت کنید. در صورت درد بنا به توصیه پزشک می‌توانید از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده کنید. ایبوپروفن یا آسپرین مصرف نکنید زیرا مصرف این داروها می‌تواند خطر خونریزی داخلی تهدید‌کننده زندگی را افزایش دهد.