ردپای ژنتیک در میزان لذت بردن از موسیقی

به‌نظر می‌رسد که دوقلوهای همسان در هنگام گوش‌دادن به موسیقی، سطوح یکسان‌تری از لذت را درمقایسه با دوقلوهای غیرهمسان تجربه می‌کنند.

براساس گزارش زومیت، لذتی که یک فرد از یک آهنگ دریافت می‌کند با تأثیرات آن بر واکنش‌های احساسی، هوشیاری و توانایی ایجاد ارتباطات اجتماعی مرتبط است. میزان لذت از فردی به فرد دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد، اما در مورد دلیل این تفاوت اطلاعات کمی وجود دارد.

به‌گزارش نیوساینتیست، دکتر جیاکومو بیگناردی در موسسه روانشناسی ماکس پلانک در هلند برای بررسی نقش ژنتیک بر میزان لذتی که هر فرد با گوش‌دادن موسیقی حس می‌کند، بیش از ۹هزار دوقلو (۵۴۰۰ دوقلو یکسان و ۵۶۰۰ دوقلو غیریکسان) را مورد بررسی قرار داد.

دوقلوهای همسان ژنوم کاملا یکسانی دارند؛ درحالی‌که در دوقلوهای ناهمسان، مانند تمامی خواهر و برادرهای بیولوژیکی غیر دوقلو، فقط نیمی از ژنوم شبیه هم است. همه‌ی دوقلوهای این مطالعه، که بین ۳۷ تا ۶۴ سال سن داشتند، در یک خانواده بزرگ شدند؛ بنابراین در هنگام رشد، شرایط محیطی مشابهی داشتند.

دوقلوها در تحقیقات و بررسی‌های ژنتیکی بسیار پراهمیت هستند. استفاده از دوقلوهای همسان (با ژنوم مشابه) که در محیط مشابه بزرگ شده‌اند و مقایسه‌ی آن‌ها با دوقلوهای همسانی که در محیط مختلف رشد کرده‌اند تاثیر محیط را به ما می‌گوید و مقایسه‌ی دوقلوهای همسانی که در محیط مشابه بزرگ شده‌اند با دوقلوهای ناهمسان که در محیط مشابه بزرگ‌شده‌اند تاثیر ژن‌ها را به ما می‌گوید.

برای مطالعه‌ی ارتباط لذت موسیقی و ژن، محققان ابتدا از دوقلوها خواستند تا «پرسشنامه‌ی پاداش موسیقی بارسلونا» را تکمیل کنند. این پرسشنامه میزان لذت آن‌ها از موسیقی را ارزیابی می‌کرد. به عنوان مثال، از افراد پرسیده شد که میزان موافقت و مخالفت خود را با جملات ارائه‌شده اعلام کنند؛ جملاتی مانند «وقتی موسیقی را با کسی به اشتراک می‌گذارم، احساس ارتباط خاصی با آن شخص دارم» و «در اوقات فراغت به سختی به موسیقی گوش می‌دهم.»

محققان سپس از یک روش آماری برای تجزیه‌وتحلیل سهم نسبی ژنتیک و عوامل محیطی در تفاوت‌های موسیقایی بین شرکت‌کنندگان استفاده کردند.

یافته‌های تحقیق نشان داد که احتمالا ژنتیک نقش مهمی در تأثیرگذاری بر میزان لذتی که موسیقی به ارمغان می‌آورد بازی می‌کند. در این مطالعه میزان لذت و تاثیر از موسیقی دوقلوهای همسان بیش از دو برابر شبیه‌تر از دوقلوهای ناهمسان بود.

در بخش دیگری از تحقیق، محققان توانایی شرکت‌کنندگان را برای تمایز بین ملودی‌ها، ریتم‌ها و زیروبَم‌های مختلف، آزمایش کردند. آن‌ها دریافتند که تأثیر آشکار ژنتیک بر لذت‌بردن از موسیقی لزوماً با استعداد موسیقی مرتبط نیست. این بخش از تحقیق، تاثیر ژن بر لذت از موسیقی یا استعداد موسیقی را بررسی نکرد، بلکه ارتباط تاثیرات ژن‌های موثر در لذت موسیقی را بر استعداد موسیقی بررسی کرد.

شناسایی ژن مسئول برای یک صفت پیچیده‌ی انسانی سخت، اما ممکن است. اسکن گسترده‌ی ژنوم در شجره‌نامه‌های کشور فنلاند نشان داده که استعداد موسیقی با چندین ناحیه کروموزومی در ژنوم انسان مرتبط است. نتایج مطالعاتی دیگر دریافته استعداد موسیقایی دارای مولفه‌های ژنتیکی قوی است.

دکتر پیتر هریسون از دانشگاه کمبریج در مورد مطالعه می‌گوید: «فکر می‌کنم این یافته کاملاً بحث‌برانگیز است. سهل‌انگارانه است که توانایی موسیقایی ممکن است مبنای ژنتیکی داشته باشد. این توضیحی آسان برای استعداد ذاتی برخی افراد در موسیقی است که می‌توانند مهارت‌های شگفت‌انگیزی را از سنین جوانی پرورش دهند.» شاید کمتر آشکار باشد که لذت گوش‌دادن به موسیقی تحت تاثیر ژن‌ها است؛ بنابراین به باور وی هریسون، «پیدا کردن چنین تأثیری در این تحقیقات جالب است.»

یافته‌های تازه به این معما که چرا موسیقی می‌تواند چنین تاثیر قدرتمندی بر افراد خاص داشته باشد، قطعه‌ی جدیدی اضافه می‌کند. به‌ گفته‌ی محققان: «نتایج تحقیقات راه‌حل‌های جدیدی را برای استفاده از تفاوت‌های بین فردی برای فهمیدن زیست‌شناسی در یک جنبه‌ی کلیدی از رفتار انسان ارائه می‌کند.

اما یک دانشمند معتقد است که تأثیرات فرهنگی در لذت موسیقی نیز نباید دست‌کم گرفته شود. نیک کالینز از دانشگاه دورهام بریتانیا می‌گوید: «ممکن است یک مؤلفه ژنتیکی که زیربنای توانایی‌ها و ترجیحات شنوایی خاص است، وجود داشته باشد؛ اما تاثیرات سنگین فرهنگی بر تکامل موسیقی را نمی‌توان تنها به ژنتیک نسبت داد.»