رادارگریز، تندرو، مهاجم| آشنایی با شناور موشک‌انداز شهید ابومهدی المهندس

هفت صبح، حمید تارخ| شناور شهید ابومهدی یکی از شناورهای کلاس شهید سلیمانی است که سه هفته پیش در همین صفحه به آن پرداختیم .اولین بار اولین فروند از این کلاس به نام شهید سلیمانی در شهریور سال ۱۴۰۱ به آب انداخته شد که توسط نیروی دریایی سپاه پاسداران طراحی و به خدمت گرفته شد و در ادامه ساخت چهار فروند دیگر از آن در دستور کار قرار گرفت که شناور شهید ابومهدی دومین فروند آن است که در دی ماه سال ۱۴۰۲ وارد خدمت شد.

شناور شهید ابومهدی نیز مانند شهید سلیمانی که خب البته هر دو از یک کلاس هستند، دارای بدنه کاتاماران است که به شکلی ساخته شده تا کمترین سطح برخورد را با آب دریا داشته باشد .این روش که در قایق‌های تندروی مسابقه کوچک نیز کاربرد دارد، تاکنون در ایران ‌روی چند شناور که البته همگی در خدمت سپاه پاسداران هستند، استفاده شده است. این ترکیب بدنه امتیازات خود را دارد که همانطور که گفته شد افزایش سرعت و رسیدن به سرعت حدود 65 کیلومتر در ساعت (در این شناور)که حداقل 10 تا 15 کیلومتر در ساعت سریع‌تر از شناورهای متعارف است؛ از جمله ویژگی‌های آن است و البته این شکل بدنه سطح مقطعی رادار را نیز از برخی از جنبه‌ها از جمله از قسمت جلوی ناو کاهش داده که باعث می‌شود ناو دیرتر کشف شود.

ولی خب این مشکلات خود را نیز دارد؛ برای نمونه فضای داخل را به شدت محدود می‌کند. این مسئله در زمینه حمل سوخت، حمل تدارکات، حمل نیروی اضافه مانند تفنگداران دریایی به میزان لازم ‌ یا قرار سامانه‌های تسلیحاتی بزرگ یا تسلیحات عمود پرتاب مشکلاتی را ایجاد می‌کند .

همچنین شناورهای بدن کاتاماران از آلومینیوم ساخته می‌شوند. بدنه آلومینیومی آنها قطر بسیار کمتری نسبت به بدنه‌های شناورهای متعارف دارد که این یکی از بزرگترین ایرادات این نوع بدنه است که آنها را در برابر آتش سامانه‌های ضد‌کشتی دشمن شدت آسیب‌پذیر می‌کند. بنابراین شناور‌های کلاس شهید سلیمانی با استفاده از این بدنه به امتیازاتی می‌رسند و البته مواردی را نیز از دست می‌دهند ( یکی از مواردی که از ویژگی‌های ساخت این بدنه است، سرعت تولید است که چند برابر شناورهای معمولی است)

این شناور با وزن حدود 250 تن  اگرچه جزئی از کلاس ناوسلیمانی است ولی از آن کوتاه‌تر است. طول آن 47 متر عنوان شده که از 67 متر از ناو سلیمانی کوتاه‌تر است. ناو سلیمانی دارای درب  عقب برای سوار و پیاده کردن قایق برای نیروی‌های ویژه البته با کمک بالابر بود ولی ناو ابو‌مهدی این توان را ندارد.همچنین بخش جلوی ناو ابومهدی کشیده‌تر است ‌. دارای ‌چهار موتور دیزل پیش‌رونده تولید داخل ‌ است‌.

مشخصاتی برای این موتور اعلام نشده؛ تنها گفته شده این شناور می‌تواند به بیشترین سرعت 65 کیلومتر در ساعت برسد که البته سرعت کروز آن احتمالاً حدود 45 تا 50 کیلومتر در ساعت است. دست‌کم این شناور بین 10 تا 20 کیلومتر سریع‌تر از شناورهای  با بدنه متعارف است.سرعت کروز به سرعتی گفته می‌شود که یک شناور در حالت گشت دریایی به شکل معمول با آن حرکت می‌کند . ‌برد کشتی بر اساس گفته منابع داخلی ۳۷۰۰ کیلومتر است؛ این برد برای یک شناور گشتی مسلح برد مناسبی است.

چند سامانه اپتیکی و راداری ‌‌روی سقف پل فرماندهی دیده می‌شود. یکی از رادارها بدون شک رادار درگیر و هدایت آتش باند ایکس افق است که به شکل متداول ‌ روی تمامی شناو‌رهای موشک‌انداز ایرانی برای هدایت موشک‌های ضد‌کشتی هدایت راداری نصب می‌شود، ولی یک رادار سفید رنگ پالاس داپلر روی آن دیده می‌شود که مشخص نیست دقیقا چیست. این رادار بدون شک رادار جدید نیست. شکل آنتن گویای‌ این است که یک رادار پالس داپلر قدیم است ولی مشخص نیست از کجا باز شده و روی این شناور قرار گرفته است .

 زرد توپ30 م.م خودکار، سبز توپ‌های 20 م.م‌، سفید موشک پدافندی کوثر، قرمز رادار هدایت آتش برای موشک‌های ضد کشتی، سیاه رادار ناشناس پالاس داپلر، قهوه‌ای لانچر موک‌های ضد کشتی.

در شناور ابومهدی پد فرود بالگرد که در شناور شهید سلیمانی وجود داشت، برداشته شده و این شناور برخلاف ناو شهید سلیمانی توان حمل بالگرد را ندارد. شاید چند دلیل برای این اقدام وجود دارد ولی یکی از آنها این بود که ناو سلیمانی آشیانه نگهداری بالگرد نداشت؛ این به این معنی بود که عملاً حمل و فرود بالگرد در ‌‌هوای طوفانی میسر نبود. از طرفی شناور شهید سلیمانی به دلیل طراحی شکل بدنه برای انجام عملیات در اقیانوس طراحی نشده و ‌حیطه وظیفه آن خلیج فارس و بخش‌هایی از دریای عمان است؛ از این رو نیاز به بالگرد هم نبود و در ناو ابو‌مهدی به جای پد فرود بالگرد، ۶ لانچر پرتاب موشک کروز ضد‌کشتی هدایت راداری به شکل سه در سه کار گذاشته شده که برای شلیک موشک‌های کروزی مانند لانچر‌های موشک ضد کشتی است.

گفته شده این شناور توان حمل موشک‌های کروز تهاجم زمینی با برد 750 کیلومتر را دارد ولی مشخص نیست این موشک چیست و تا‌کنون اطلاعاتی در مورد آن داده نشده ولی در نهایت آن نیز در همین شش لانچر جا می‌شود زیرا این ناو مانند ناوشهید سلیمانی سیلوی پرتاب عمود برای حمل موشک کروز را ندارد.

‌شناور تندرو ابومهدی برخلاف ناو شهید سلیمانی توان حمل موشک پدافندی عمود را ندارد. در ناو شهید سلیمانی سیلوهای پرتاب عمود موشک کار گذاشته شده بود که پشت پل فرماندهی قرار داشت و می‌توانست موشک‌های پدافندی احتمالا از خانواده صیاد تا برد 150 کیلومتر را حمل کند ولی به دلایلی این سیلوها دیگر در ناو ابومهدی کار گذاشته نشده است.

‌شاید مهم‌ترین دلیلش تمرکز موشک‌ها در سیلو در میانه بدنه ناو است .همینطور که گفته شد شناورهای بدن کاتاماران از آلومینیوم نازک‌تری ساخته شده و به شدت در مقابل حملات ضد‌کشتی آسیب‌پذیرند .تجمع تعداد زیادی موشک در یک فضای محدود باعث می‌شود در صورت نفوذ مهمات ضد‌کشتی دشمن باعث انفجار شدیدی در شناور شود. همین موضوع باعث شد در ناو ابومهدی لانچرهای موشک در قسمت عقب کار گذاشته شود؛ جایی که آسیب‌پذیری آنها کمتر است و در صورت نفوذ موشک ضدکشتی دشمن و آتش‌سوزی در بدنه احتمال انفجار موشک‌های درون بدنه وجود ندارد ‌ولی خب این مسئله باعث شده که ناو ابومهدی از داشتن موشک پدافندی میان‌برد و برد بلند محروم بماند .توان دفاع هوایی این شناور به هشت موشک کوتاه برد محدود شده است.

موشک پدافند هوایی این شناور موشکی به نام کوثر است(با موشک ضد‌کشتی کوثر اشتباه گرفته نشود) . از این موشک هیچ اطلاعی در دست نیست حتی رونمایی نیز نشده . تنها چیزی که از آن گفته شده، این است که برد آن ۱۰ کیلومتر است .البته برخی از منابع داخلی از نسخه‌ای با برد ۱۷ کیلومتر نیز از این موشک خبر می‌دهند ‌ولی اینکه این موشک دارای چه سیستم هدایت و چه توانایی است، در حال حاضر فاش نشده.  موشک به شکل دو لانچر چهارتایی ‌ روی سقف شناور نصب شده است.

در تصویر رادار هدایت آتش موشک، رادار ناوبری و رادار سفید رنگ ناشناس و البته لانچر‌های موشک پدافندی کوثر دیده می‌شود. این تنها موشک پدافندی است که این شناور به آن مجهز شده که برد کمی دارد و دست‌کم با در نظر گرفتن ویژگی‌هایی که باید یک شناور مدرن داشته باشد.

دیگر تسلیحات این شناور

‌ناو ابومهدی در جلوی خود همانند ناو سلیمانی دارای توپ ۳۰ میلیمتری خودکار است که روی نفربر بی‌ام‌پی2 روسی نصب است.این توپ با نام 2 ای42 ‌ روی بالگرد میل28 روسی نیز نصب است و با نفربر بی‌ام‌پی2 وارد ایران شد. این توپ دارای سرعت آتش تا 550 گلوله بر دقیقه است اگرچه سرعت استاندارد آتش آن 200 تا 300 گلوله است . برد آتش این توپ تا 4000 متر با گلوله‌های انفجار آتش‌زا است.توپ دارای یک سیستم هدایت اپتیکی است که ‌‌روی برجک نصب شده و دارای سیستم دید حرارتی و مسافت لیزری است و به شکل ریموت کنترل از درون اتاق جنگ هدایت می‌شود.

4 توپ 20 میلیمتری در  چهار طرف ناو حمل شده که برای درگیری در برد نزدیک استفاده می‌شود .این توپ‌ها از نوع گاتلینگ سه لول 20 میلیمتری است و براساس توپ گاتیلینگ3 لول ام 197 ساخته شده که ‌‌روی بالگرد آمریکایی کبرا سوار شده است  که در ناو شهید سلیمانی نیز نصب است  .اگرچه این توپ‌ها و توپ 30 م.م دارای سیستم هدایت آتش ریموت کنترل هستند ولی دارای توان جستجو و کشف هدف و قفل روی آن و هدایت آتش به شکل خودکار را ندارد .در واقع اینجا منظور از سیستم دفاع ضد موشک چیزی مانند سامانه کمان(ای کی630) است که در ناوهای ارتش نصب است؛ یعنی یک سیستم دفاع ضد موشک مجهز به سامانه اپتیکی برای کشف و رصد خودکار هدف و درگیری با آن .‌