سایه مکانیسم ماشه بر واردات خودرو

به گزارش هفت صبح، در حالی که بازار خودرو همچنان با محدودیت‌های جدی در واردات دست و پنجه نرم می‌کند، کارشناسان هشدار می‌دهند فعال شدن «مکانیسم ماشه» می‌تواند اوضاع این بخش را از شرایط فعلی هم بحرانی‌تر کند.

واردات خودرو؛ قانونی اما پرچالش

با وجود آنکه دولت در سال جاری بخشی از محدودیت‌های واردات را برداشت و زمینه ورود خودروهای خارجی را فراهم کرد، روند واردات هنوز روان نیست. مشکلاتی مانند کمبود ارز، سخت‌گیری‌های ثبت سفارش، تأخیر در تخصیص منابع مالی و گره‌های اداری باعث شده است بازار خودروهای خارجی در ایران رونق چندانی نداشته باشد. رسانه آمریکایی AP نیز در گزارشی تأکید کرده بود که آزادسازی واردات بیشتر با هدف «پوشاندن مشکلات اقتصادی» انجام شده تا یک راه‌حل پایدار.

مکانیسم ماشه؛ شمشیری بالای سر بازار

مکانیسم ماشه یا Snapback، بندی در برجام است که اجازه می‌دهد در صورت عدم پایبندی ایران به تعهدات، تحریم‌ها بدون رأی‌گیری در شورای امنیت بازگردند. به گفته کارشناسان، در صورت فعال شدن این سازوکار، واردات خودرو بیش از همه متأثر خواهد شد:

• دشواری بیشتر در انتقال ارز و افزایش بهای خودروهای خارجی.

• کاهش همکاری خودروسازان بین‌المللی، حتی برندهای چینی که سهم بزرگی از بازار ایران را در اختیار دارند.

• ایجاد نوسان در بازار و فشار مستقیم بر مصرف‌کنندگان نهایی.

 بازگشت تحریم‌ها می‌تواند دوباره زنجیره تأمین خودرو و قطعات را مختل کرده و هزینه‌های جانبی حمل‌ونقل و بیمه را بالا ببرد.

آیا راهی برای دور زدن تحریم‌ها وجود دارد؟

برخی تحلیلگران داخلی می‌گویند هرچند مکانیسم ماشه تأثیر منفی جدی دارد، اما به معنای توقف کامل واردات نیست. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که ایران توانسته از مسیرهای غیرمستقیم و توافقات دوجانبه بخشی از واردات خودرو و قطعات را ادامه دهد. در همین زمینه، یک مقام پیشین کشتیرانی ایران در گفت‌وگو با آنا معتقد است مکانیسم ماشه بیش از آنکه ابزار اقتصادی باشد، ابزاری برای فشار روانی است.

چشم‌انداز مبهم بازار

به‌رغم این خوش‌بینی‌ها، بازار خودرو در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد. فعالان اقتصادی هشدار می‌دهند که در صورت بازگشت تحریم‌ها، روند کند و پرهزینه واردات خودرو بیش از پیش آسیب خواهد دید. از سوی دیگر، بی‌ثباتی در اقتصاد کلان و کمبود منابع ارزی می‌تواند فشار مضاعفی بر قیمت‌ها وارد کند.

اکنون این پرسش مطرح است: آیا دولت می‌تواند با سیاست‌های هوشمندانه از تبعات احتمالی مکانیسم ماشه در حوزه واردات خودرو بکاهد یا باید منتظر جهش دوباره قیمت‌ها بود؟