خوروهای برقی‌ در دنیای بی‌برقی

به گزارش هفت صبح، قطعی برق که در سال های اخیر محدود به تابستان بود و عمده فشار آن به صنایع و تولید کننده ها وارد می شد امسال دیگر به پاییز و زمستان هم رسید. اگر منتشر کردن جدول های قطعی برق یا قطع برق بدون جدول و اعلام قبلی کافی نبود کم بود برق امسال به جایی رسید که حتی شهرهای بزرگ کشور را هم تعطیل کرد.

اخیرا مسعود پزشکیان رییس جمهوری بابت قطعی برق عذرخواهی کرده است اما تضمینی نداده است که بحران تامین برق به زودی برطرف نشود. ناترازی برق در ایران یکی از چالش‌های اساسی است که تاثیرات گسترده‌ای بر زندگی روزمره، اقتصاد و توسعه فناوری‌های نوین خواهد داشت.

ناترازی برق به معنای عدم تعادل بین تولید و مصرف برق است. در ایران، این ناترازی به دلایل مختلفی از جمله افزایش تقاضا، ناکارآمدی در بهره‌برداری از نیروگاه‌ها و عدم سرمایه‌گذاری کافی در زیرساخت‌های جدید رخ داده است. افزایش جمعیت، توسعه صنایع و استفاده گسترده از وسایل برقی خانگی و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی نیز به این مشکل دامن زده است.

بسیاری از نیروگاه‌های برق در ایران قدیمی هستند و از تکنولوژی‌های پیشرفته بهره‌مند نیستند. این زیرساخت‌های قدیمی نیاز به تعمیر و نگهداری دارند که ممکن است به دلیل کمبود بودجه و منابع به تعویق بیفتد. با افزایش جمعیت و توسعه صنایع، مصرف برق نیز به طور مداوم افزایش یافته است. افزایش استفاده از وسایل برقی خانگی و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی نیز به این مشکل دامن زده است. تغییرات اقلیمی و افزایش دما باعث افزایش نیاز به سیستم‌های سرمایشی شده و در نتیجه مصرف برق بیشتر شده است. همچنین، کاهش بارندگی‌ها و خشکسالی‌ها باعث کاهش تولید برق از نیروگاه‌های آبی شده است. عدم مدیریت صحیح مصرف انرژی و نبود برنامه‌های کارآمد برای کاهش مصرف غیرضروری برق نیز از عوامل مؤثر در بروز ناترازی برق است.

سوای تمام صنایع و مصارف شهری که در نتیجه ناترازی برق دچار گرفتاری می شوند ناترازی تولید و مصرف برق می تواند تاثیر چشم گیری بر بازار خودروهای برقی٬‌ واردات این خودروها٬ و همین طور برنامه های شهرداری ها برای جایگزینی خودورهای عمومی دیزلی با خودروهای برقی داشته باشد.

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای توسعه خودروهای برقی در ایران، کمبود زیرساخت‌های مناسب برای شارژ این خودروها است. تعداد ایستگاه‌های شارژ در ایران محدود است و این موضوع باعث می‌شود که بسیاری از مصرف‌کنندگان تمایلی به خرید خودروهای برقی نداشته باشند. ناترازی برق و قطع مکرر برق در فصول گرم سال می‌تواند به مشکلات عملیاتی برای کاربران خودروهای برقی منجر شود. این موضوع نه‌تنها کاربران را دچار مشکلات عملیاتی می‌کند، بلکه اعتماد عمومی به این فناوری را نیز کاهش می‌دهد. کمبود برق و نیاز به استفاده از منابع جایگزین می‌تواند به افزایش هزینه‌های تولید و نگهداری خودروهای برقی منجر شود. این موضوع می‌تواند قیمت نهایی خودروهای برقی را افزایش دهد و باعث کاهش تقاضا برای این خودروها شود.

در چنین شرایطی برنامه ریزی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی می‌تواند به کاهش وابستگی به منابع فسیلی و کاهش ناترازی برق کمک کند. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، پتانسیل بالایی در استفاده از این نوع انرژی‌ها دارد. اما برای چنین بهره برداری هایی هم نیاز به سرمایه گذاری عظیم و ارزی است که در حال حاضر با شرایط بودجه های عمرانی و سرمایه گذاری ارزی در دسترس به نظر نمی رسد.

اگر قرار باشد استفاده از خودروهای برقی رواج پیدا کند احداث ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در نقاط مختلف کشور باید در اولویت قرار گیرد. این ایستگاه‌ها می‌توانند با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به تامین برق خودروها بپردازند و به کاهش ناترازی برق کمک کنند. اما برای ساخت این ایستگاه ها هم نیاز به سرمایه گذاری های عمرانی کلان است که بخش خصوصی با در نظر گرفتن مشکلات واردات خودرو علاقه مند آن نیست و سرمایه گذار دولتی هم پول کافی برای آن در اختیار ندارد.

آموزش و آگاهی‌بخشی به مردم در مورد اهمیت مدیریت مصرف برق و کاهش مصرف غیرضروری می‌تواند به کاهش فشار بر شبکه برق کمک کند. همچنین، استفاده از سیستم‌های هوشمند مدیریت مصرف برق در صنایع و خانه‌ها می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف برق کمک کند. اما همچنان بخش مهمی از هدر رفت برق در شبکه برق ایران در مسیر انتقال برق رخ می دهد و صرفه جویی خانگی نمی تواند این مشکل را به صورت اساسی برطرف کند.

تمام این مسایل دست به دست هم می دهند تا ایده واردات خودروهای برقی و استفاده تجاری از آنها دور از نظر باشد. به نظر می رسد در حال حاضر تنها نهادهایی که می توانند روی خودروهای برقی سرمایه گذاری کنند نهادهای عمومی مانند شهرداری ها هستند اما مساله تامین برق و نبود زیرساخت برای شارژ خودروهای برقی همان طور که گریبانگیر مصرف کننده خصوصی است نهاد های عمومی مانند شهرداری را هم تحت تاثیر قرار می دهد.

محقق نشدن برنامه شهرداری تهران برای اضافه کردن خودروهای برقی به ناوگان حمل و نقل عمومی٬ و روشن شدن این که خودرو هایی که به نام برقی وارد شبکه شده اند مثلا برای گرمایش نیازمند روشن شدن موتورهای دیزلی شان هستند نشان می دهد که حتی نهاد های عمومی که نیاز دارند با واردات خودروهای برقی مواد اولیه برای نمایش کارآمدی  و دغدغه مندی فراهم کنند می دانند که برنامه واردات خودروهای برقی در شرایط فعلی کشور «عملیاتی » نیست.