افزایش قیمت خودرو به بهانه اضافه کردن آپشن!
رینگ فولادی، توجیه جدید خودروسازان دولتی برای گرفتن مجوز افزایش قیمت
هفت صبح| خودروسازان دولتی هر روز با بهانه‌های مختلف سعی در گرفتن مجوز افزایش قیمت دارند. این موضوع در حالی است که بررسی روند تولید آنها خبر از ریزش نسبت به سال قبل دارد. مثلا در همین آذرماه که مجوز افزایش قیمت داشتند و اعمال کردند باز هم نسبت به آذرماه سال قبل ریزش تولید داشتند.
در ماه‌های اخیر، افزایش قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا، دو خودروساز بزرگ کشور، واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است. این افزایش قیمت‌ها اغلب به بهانه اضافه کردن آپشن‌هایی مانند رینگ فولادی یا تغییرات جزئی در طراحی داخلی و خارجی خودروها توجیه شده است.
برای مثال، قیمت پژو ۲۰۷ دستی با رینگ فولادی در آبان ۱۴۰۳ با جهشی قابل‌توجه از ۴۷۱ میلیون تومان به ۶۱۸ میلیون تومان رسید. این تغییر تنها به دلیل اضافه کردن رینگ فولادی و فرمان هیدرولیک انجام شده بود، اما باعث افزایش ۱۴۷ میلیون تومانی قیمت نهایی شد. این مثال به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه آپشن‌های کوچک، با قیمت‌گذاری غیرمنطقی، به ابزاری برای توجیه افزایش قیمت‌ها تبدیل شده‌اند.
توجیه خودروسازان: هزینه‌های تولید
شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا همواره افزایش قیمت‌ها را به افزایش هزینه‌های تولید، نوسانات ارزی و رشد قیمت مواد اولیه مرتبط می‌دانند. آنها مدعی هستند که برای ادامه فعالیت و تأمین نیاز بازار، ناچار به بالا بردن قیمت‌ها هستند.
به عنوان مثال، سایپا در یکی از اطلاعیه‌های خود اعلام کرد که افزودن امکانات جدید مانند نمایشگر دیجیتال یا بهبود سیستم تهویه، هزینه‌های تولید خودروهایی مانند کوییک و ساینا را افزایش داده است. در حالی که این دلایل در نگاه اول منطقی به نظر می‌رسند، بسیاری از کارشناسان معتقدند این امکانات در سطح بین‌المللی استاندارد و جزو تجهیزات پایه محسوب می‌شوند. برای مثال، رینگ فولادی که اکنون در خودروهای داخلی به‌عنوان آپشنی لوکس معرفی شده، در بسیاری از کشورهای دیگر به‌صورت پیش‌فرض در خودروهای اقتصادی ارائه می‌شود.
سوءاستفاده از انحصار بازار
یکی از دلایل اصلی این افزایش قیمت‌ها، نبود رقابت در بازار خودروی ایران است. با توقف واردات خودروهای خارجی یا وضع تعرفه‌های بالا، ایران‌خودرو و سایپا در موقعیتی انحصاری قرار دارند که به آنها اجازه می‌دهد بدون نگرانی از رقابت، قیمت‌ها را افزایش دهند. به عنوان نمونه، در حالی که خودروهایی مانند سمند یا دنا از نظر فناوری و طراحی در سطح جهانی قدیمی محسوب می‌شوند، قیمت آنها در ایران به‌طور مداوم افزایش یافته است. دنا پلاس که در سال‌های گذشته به‌عنوان یک خودروی اقتصادی شناخته می‌شد، اکنون به قیمتی نزدیک به یک میلیارد تومان در بازار عرضه می‌شود.
تأثیر بر مصرف‌کنندگان
افزایش مداوم قیمت‌ها فشار سنگینی بر خریداران وارد کرده است. بسیاری از خانواده‌ها که به دنبال خرید خودروهای اقتصادی بودند، اکنون توانایی خرید حتی مدل‌های پایه را نیز از دست داده‌اند. برای مثال، خودروی پراید که زمانی ارزان‌ترین خودروی بازار بود و حدود ۳۰ میلیون تومان قیمت داشت، اکنون در بازار آزاد به قیمت بالای ۳۰۰ میلیون تومان معامله می‌شود.
این وضعیت باعث شده که بسیاری از مصرف‌کنندگان به خرید خودروهای کارکرده یا فرسوده روی بیاورند که نه‌تنها ایمنی کمتری دارند، بلکه باعث افزایش آلودگی هوا و تصادفات جاده‌ای می‌شوند. برای خروج از این وضعیت، لازم است سیاست‌های قیمت‌گذاری خودرو بازنگری شود. یکی از مهم‌ترین راهکارها، شفاف‌سازی ساختار هزینه‌ها و ارائه جزئیات دقیق از قیمت تمام‌شده خودروهاست. این امر می‌تواند از سوءاستفاده احتمالی خودروسازان جلوگیری کند و اعتماد عمومی را بازگرداند.
همچنین، دولت باید با کاهش تعرفه‌های واردات، امکان ورود خودروهای خارجی با قیمت مناسب را فراهم کند تا بازار رقابتی‌تر شود. برای مثال، ورود خودروهای اقتصادی خارجی می‌تواند باعث تعدیل قیمت‌ها و ارتقای کیفیت محصولات داخلی شود. در کنار این اقدامات، خودروسازان داخلی نیز باید به جای تمرکز بر افزایش قیمت، به بهبود کیفیت و استفاده از فناوری‌های نوین بپردازند.
افزایش قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا به بهانه‌هایی مانند اضافه کردن رینگ فولادی، بیش از آنکه به بهبود کیفیت خودروها منجر شود، به بهره‌برداری از انحصار بازار شباهت دارد. مثال‌هایی مانند جهش قیمتی پژو ۲۰۷ و پراید نشان می‌دهند که این روند نه‌تنها غیرمنصفانه است، بلکه فشار اقتصادی شدیدی به مصرف‌کنندگان وارد می‌کند. اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری، کاهش انحصار و ارتقای کیفیت خودروها، تنها راهکارهای بلندمدت برای خروج از این بحران هستند.