خودرو در گرداب سه‌گانه دولتی | مخالفت طوفانی وزیر صمت

هفت صبح| در هفته‌های اخیر شاهد نظرات مختلف برای سپردن مجدد فروش خودرو به بورس کالا بودیم. تجربه‌ای که در سال 1401 امتحان شد اما به سرانجام نرسید و خودرو در سامانه فروش برای عرضه قرار داده شد. اگرچه ‌‌وضعیت فروش خودروها در سامانه هم چندان تعریفی ندارد و زمان برگزاری سامانه و قرعه‌کشی و تحویل خودروها با تاخیر فراوان مواجه است. همین موضوعات باعث شد تا در یک ماه اخیر، مجدد مسئله عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شود‌ اما واقعا عرضه خودرو در بورس کالا، علاج درد حوزه پر‌تلاطم خودرو است؟ تلاطمی که حالا با اختلاف بین دو وزیر و شورای رقابت شدت بیشتری نیز گرفته است. 

موافقت وزیر اقتصاد با بورس کالا

داستان از آنجا آغاز شد که در 11 آبان امسال، عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی در تازه‌ترین اظهار نظر خود در این باره، ضمن ابراز حمایت کامل خود از طرح عرضه خودرو در بورس کالا تاکید کرد: «عرضه خودرو در بورس کالا به هماهنگی سازمان بورس و اوراق بهادار، وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین شورای رقابت نیاز دارد.» وزیر اقتصاد با اشاره به لزوم هماهنگی بین ۳ ضلع تصمیم‌گیر در این حوزه توضیح داد: «این ۳ دستگاه، یعنی سازمان بورس، وزارت صمت و شورای رقابت، می‌بایست برای انجام برنامه عرضه خودرو در بورس کالا هماهنگ شوند.

اگر برنامه عرضه خودرو در بورس کالا نهایی شود، وزارت اقتصاد از این طرح استقبال می‌کند و با آن موافق است.» همتی با اشاره به لزوم فراهم شدن مقدمات انجام کار تاکید کرد: «البته می‌بایست قبل از عرضه، پیش‌نیازها و زیرساخت‌های اجرای طرح عرضه خودرو در بورس کالا، در حوزه مسئولیت‌های وزارت صمت فراهم شود.

اگر وزارت صمت آمادگی خود را برای عرضه خودرو در بورس کالا اعلام کند از نظر وزارت اقتصاد و سازمان بورس هیچ مانعی برای انجام این کار وجود ندارد.» در این ماجرا رئیس سازمان بورس هم موافقت خود را اعلام کرد. حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار هم گفت: «عرضه دوباره خودرو در بازار سرمایه و بورس کالا در دست پیگیری است. تلاش می‌کنیم خودرو در بورس کالا عرضه شود.»

مخالفت طوفانی وزیر صمت

اما صبحت‌ها درباره عرضه خودرو در بورس کالا با مخالفت شدید محمد اتابک، وزیر صمت مواجه شد. شاید بتوان گفت این جدی‌ترین موضع‌گیری اتابک در قامت وزیر صمت از زمان بر سرکار آمدنش در وزارتخانه است. صبح چهارشنبه 16 آبان ماه اتابک وزیر صنعت در حاشیه جلسه هیأت دولت تاکید کرد عرضه خودرو در بورس توجیه ندارد و باید بازار رقابتی شود. وزیر صمت با انتقاد از عرضه خودرو در بورس، تاکید کرد ‌ چنین رویه‌ای در هیچ جای دنیا مرسوم نیست. خودرو باید در شرایط رقابتی واقعی عرضه شود و نیازی به استفاده از بورس برای فروش خودرو نیست.» البته که در این نظر، اتابک تنها نیست و شورای رقابت هم با او هم نظر است. 

مخالفت شورای رقابت با عرضه خودرو در بورس

شورای رقابت هم جزو نهادهای قیمت‌گذاری خودرو، مخالفت صریح خود را با عرضه خودرو در بورس کالا اعلام کرده است. سپهر دادجوی توکلی، سخنگوی شورای رقابت هم در واکنش به موضع اخیر حجت‌الله صیدی رئیس سازمان بورس مبنی بر پیگیری برای عرضه مجدد خودرو در بورس کالا گفته است: «بازار خودرو همچنان انحصاری بوده و باید دستورالعمل 54٣ که مُر قانون دارد، اجرا شود.شورای رقابت اگر خارج از این چارچوب تصمیمی نگیرد، خلاف قانون عمل کرده و این تخلف است. بنابراین با توجه به اینکه در حال حاضر بازار خودرو همچنان انحصاری بوده، دستورالعمل شورای رقابت لازم‌الاجراست و هیچ نکته اضافه‌ای مطرح نیست. تاکید شورا نیز براجرای قانون و دستورالعمل است.»

وزیر صمت هم در پاسخ به مخالفت شورای رقابت با عرضه خودرو در بورس کالا گفت:« شورای رقابت در مورد عرضه خودرو در بورس درست می‌گوید، نباید خودرو در بورس عرضه شود. در کجای دنیا بورسی را دارید که خودرو در آن عرضه می‌شود. خودرو در همین شرایط باید رقابتی شود و عرض کردم خودرو باید به صورت رقابتی عرضه شود. الان واردات به میزان کافی است و شاید ۴ تا ۵ برابر سال گذشته خودرو وارد کشور می‌شود. امیدواریم با این شرایط، عرضه خودرو رقابتی شود. تولید خودرو در داخل کشور نیز رو به افزایش است.»

خودرو وضعیت عجیبی را پشت سر می‌گذارد. تاکنون همه فکر می‌کردند شورای رقابت مخالف اصلی عرضه خودرو در بورس کالا بود حالا وزیر صمت هم مخالف جدی این امر است. واقعیت این است؛ به اعتقاد کارشناسان صنعت خودرو عرضه خودرو در بورس کالا، به نوعی تکرار تجربه ناموفق فروش خودرو در سامانه‌های قبلی است. این روش‌ها نه‌تنها به بهبود وضعیت بازار کمک نکرد، بلکه به تشدید مشکلات موجود از جمله افزایش قیمت‌ها، ایجاد صف‌های طولانی و نارضایتی مشتریان دامن زده‌اند.بورس کالا به ذات خود، فضایی برای نوسانات قیمتی است. این نوسانات در بازار خودرو، نه تنها تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان را دشوار می‌کند، بلکه برنامه‌ریزی تولید خودروسازان را هم با چالش مواجه می‌سازد.