سنگرهای عصر جدید | قیمت هر متر مربع پناهگاه هسته‌ای چند؟
با افزایش تهدیدات هسته‌ای، بازار پناهگاه‌های جنگی در اروپا داغ شده است
هفت صبح| در دنیای پرتلاطم امروز، جایی که سایه تهدیدات ژئوپلیتیکی بر‌سر اروپا سنگینی می‌کند، نشانه‌های حرکت به سوی یک جنگ همه‌گیر و جهانی بیش از پیش آشکار شده است. با تشدید تنش‌ها میان روسیه و غرب، از هشدارهای ولادیمیر پوتین درباره گسترش ناتو گرفته تا مانورهای نظامی گسترده در مرزهای شرقی اروپا، تهدیدهای مسکو مبنی بر حمله به کشورهای اروپایی جدی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.
در این میان، زمزمه‌های تهدید به بمباران هسته‌ای نیز کم نیست و مقامات روسی در سال‌های اخیر که از آمادگی برای استفاده از تسلیحات اتمی در صورت لزوم سخن گفته‌اند. طبق گزارش‌های سازمان ملل متحد و مراکز تحلیلی مانند شورای روابط خارجی، جهان از زمان جنگ سرد تاکنون چنین سطحی از خطر هسته‌ای را تجربه نکرده است. اکنون بیش از ۱۲هزار کلاهک هسته‌ای فعال در زرادخانه‌های جهانی انبار شده و روسیه به تنهایی مالک حدود ۶ هزار مورد از آنهاست. این وضعیت، میلیون‌ها نفر را در اروپا و فراتر از آن به فکر پناهجویی برای بقا واداشته و تقاضا برای پناهگاه‌های امن را به اوج رسانده است.
از قدیم‌الایام، بشر به چنین روزهایی اندیشیده و برای مقابله با فجایع، پناهگاه‌هایی ساخته که حتی در برابر بمباران هسته‌ای مقاومت کنند. در دوران باستان، تمدن‌هایی مانند مصریان و یونانیان پناهگاه‌های زیرزمینی برای حفاظت از گنجینه‌ها و مردم می‌ساختند اما اوج این تفکر در قرن بیستم با جنگ سرد شکل گرفت. کشورهای غربی و شرقی هزاران پناهگاه هسته‌ای احداث کردند تا شهروندان را از تشعشعات، انفجارها و آلودگی‌های پس از حمله اتمی حفظ کنند. این سازه‌ها اغلب با دیوارهای بتنی ضخیم، سیستم‌های تهویه پیشرفته و ذخایر غذا و آب طراحی شده‌اند و امروز هم الگویی برای پناهگاه‌های مدرن هستند.
یکی از نمادین‌ترین این پناهگاه‌ها، پناهگاه هسته‌ای ویژه رئیس‌جمهور ایالات متحده است که به عنوان بخشی از برنامه تداوم دولت عمل می‌کند. مجتمع کوهستانی راون راک، معروف به «سایت آر» یا «صخره»، در نزدیکی بلو ریج سامیت در ایالت پنسیلوانیا واقع شده و به عنوان «پنتاگون زیرزمینی» شناخته می‌شود. این پناهگاه در سال ۱۹۴۸ برنامه‌ریزی و بین ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۳ با هزینه‌ای حدود ۳۵ میلیون دلار که معادل بیش از ۴۰۰ میلیون دلار امروز است، ساخته شد.
حفاری در دل کوه راون راک انجام گرفت و شامل سه ساختمان زیرزمینی، تونل‌هایی به طول بیش از نیم مایل با طراحی منحنی برای کاهش اثرات انفجار و مقاومتی تا ۱۴۰ پی‌اس‌آی در برابر ضربه‌های هسته‌ای است. ظرفیت آن برای اسکان چند صد نفر از مقامات عالی‌رتبه، از جمله رئیس‌جمهور، وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش کافی است و مجهز به ۳۸ سیستم ارتباطی پیشرفته، مراکز عملیات اضطراری برای ارتش، نیروی دریایی، هوایی و دریایی و تجهیزات کامپیوتری مانند سیستم‌های کنترل فرماندهی آی‌بی‌ام است. جالب است بدانید، این پناهگاه در جریان حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ فعال شد و معاون رئیس‌جمهور دیک چنی و دیگر مقامات به آنجا منتقل شدند.
اما این پناهگاه‌ها مختص روسای‌جمهور نیستند؛ در اروپا، بازار پناهگاه‌های خصوصی رونق گرفته و گزینه‌های متنوعی برای افراد عادی و ثروتمندان ارائه می‌شود. با افزایش تنش‌ها پس از حمله روسیه به اوکراین در ۲۰۲۲، تقاضا برای این سازه‌ها جهش کرده است. به گزارش یورونیوز، ساده‌ترین پناهگاه‌ها با مساحتی کمتر از ۱۰ متر مربع مجهز به دیوارهای بتنی ضخیم، درهای ضدتشعشع و سیستم تهویه، هر متر مربع بین ۳ تا ۵ هزار یورو هزینه دارند که معادل قیمت یک آپارتمان کوچک در شهرهای متوسط اروپایی است.
اما پناهگاه‌ها هم مدل‌های لوکس دارند و هزینه این مدل‌ها نجومی هستند: برای مثال، یک پناهگاه ۱۴۰متری با امکانات خانه کامل، تلویزیون ۴۰ اینچی و آشپزخانه، یک میلیون یورو قیمت دارد. در بریتانیا، شرکت بوروود ال‌تی‌دی پناهگاه‌های پیش‌ساخته لوکس را تا ۱۸۱ هزار یورو عرضه می‌کند، شامل درهای ضدنشت، بخاری برقی، مخزن آب، تخت‌های انباری و ژنراتور خورشیدی.
در آلمان، بانکرباوئر یک مدل ۹.۶ متری را ۷۹ هزار یورو می‌فروشد که سامانه هشدار و پرتاب‌کننده گاز اشک‌آور دارد. سوئد هم پناهگاه ۵۴ متری برای شش نفر با آشپزخانه و ژنراتور دیزلی را ۱۷۰ هزار یورو قیمت‌گذاری کرده. ویکتور آنژلیه، بنیانگذار نوکلیر بانکر کمپانی در سوئد، می‌گوید مشتریان به‌طور عمده از لهستان، سوئد و هلند هستند و به دلیل بی‌اعتمادی به دولت‌هایش در تقابل با روسیه، خود آستین بالازده و برای تامین امنیت‌شان به سمت خرید پناهگاه‌های خصوصی می‌روند.
در این بین، سوئیس به عنوان امن‌ترین کشور اروپا برجسته است، با قانونی که دولت را موظف به تأمین پناهگاه برای کل جمعیت می‌کند: حدود ۹ هزار پناهگاه عمومی و ۳۶۰ هزار خصوصی با ظرفیت ۹.۳ میلیون نفر که برابر با جمعیت این کشور است. دولت ۲۳۵میلیون یورو برای نوسازی ۱۰۰ هزار پناهگاه قدیمی سرمایه‌گذاری کرده و پناهگاه‌های بزرگ مانند بولو در لوزان با ظرفیت ۲۰۰ تا ۵ هزار نفر و تونل زوننبرگ در لوسرن نمونه‌های برجسته هستند.
سوئد با ۶۴هزار پناهگاه و ظرفیت ۷میلیون نفر، شامل پناهگاه کلارا در استکهلم برای ۸ هزار نفر، و طرح ۹ میلیون یورویی برای آماده‌سازی سریع، در رتبه بعدی است. فنلاند هم با ۵۰ هزار و ۵۰۰ پناهگاه که ۸۵درصدشان خصوصی هستند، ظرفیت حفاظت از ۴.۸میلیون نفر را دارد. این پناهگاه‌ها نه‌تنها از انفجارها، بلکه از آلودگی‌های شیمیایی و بیولوژیکی محافظت می‌کنند و نشان‌دهنده این هستند که در عصر ناامنی، امنیت شخصی هم به یک صنعت پررونق. البته پر زرق و برق تبدیل شده است.
