تغییر در قلب برلین| سایه‌های گذشته، روشنای آینده
برلین با تغییر نام یک خیابان، گامی در مسیر احترام به تنوع برداشت
هفت صبح| در قلب برلین، خیابانی که سال‌ها نمادی از گذشته‌ای پیچیده و جنجالی بود، حالا با نامی نو، روایتی تازه از احترام و برابری را حکایت می‌کند. خیابان معروف «موهرن‌اشتراسه» در منطقه میته که نامش ریشه در واژه‌ای با بار تاریخی و تبعیض‌آمیز داشت، از این پس به نام «آنتون ویلهلم آمو»، فیلسوف برجسته آفریقایی‌تبار قرن هجدهم، شناخته می‌شود.
این تغییر، نه فقط یک تحول در تابلوهای شهری، بلکه پیامی قدرتمند از تعهد برلین به بازنگری در گذشته و ساختن آینده‌ای فراگیرتر است. روز شنبه، ۱ شهریور ۱۴۰۴، صدها نفر در جشنی خیابانی گرد هم آمدند تا این لحظه تاریخی را گرامی بدارند. این رویداد به‌گونه‌ای نمادین با «روز جهانی یادبود تجارت برده و لغو آن» همزمان شد، گویی شهر می‌خواست با این تغییر، زخم‌های گذشته را التیام بخشد.
تابلوهای جدید خیابان پیش‌تر نصب شده بودند اما این مراسم، مهر تأییدی بود بر تصمیمی که سال‌ها بحث و جدل حقوقی را پشت سر گذاشته بود. از موهرن تا آمو: چرا این تغییر مهم است؟ نام پیشین خیابان، «موهرن»، از واژه‌ای گرفته شده بود که در قرون گذشته برای اشاره به مردم شمال آفریقا و بعدها بردگان آفریقایی در اروپا به کار می‌رفت. این واژه برای بسیاری از ساکنان، به‌ویژه سیاه‌پوستان، یادآور تبعیض و نابرابری بود.
فعالان مدنی سال‌ها برای تغییر این نام مبارزه کردند و سرانجام در سال ۲۰۲۰، شورای منطقه میته تصمیم گرفت این نام را به افتخار آنتون ویلهلم آمو، اولین فیلسوف سیاه‌پوستی که در دانشگاه‌های آلمان تدریس کرد، تغییر دهد. آمو که در حدود سال ۱۷۰۳ در منطقه‌ای از غنای امروزی زاده شد، پس از انتقال به آلمان به‌عنوان برده، با پشتکار و استعدادش به یکی از چهره‌های برجسته علمی قرن هجدهم تبدیل شد.
مسیری پرچالش که تا پیروزی این تغییر نام بدون حاشیه نبود. برخی ساکنان محلی با طرح شکایت‌هایی تلاش کردند مانع این تصمیم شوند، اما دادگاه عالی اداری برلین-براندنبورگ در ۳۱ مرداد ۱۴۰۴ شکایت‌ها را رد کرد و راه را برای این تحول هموار ساخت. قضات اعلام کردند که شاکیان نتوانستند ثابت کنند این تغییر به حقوق اساسی آنها لطمه‌ای وارد می‌کند. این حکم، نقطه عطفی در پایان دادن به سال‌ها کشمکش حقوقی بود.
صداهای موافق و مخالف توبا بزکورت، از حزب سبزها، این تغییر را «گامی بزرگ در پاکسازی شهر از نمادهای نژادپرستانه» توصیف کرد و افزود: «این خیابان حالا نه‌تنها نامی جدید دارد، بلکه پیامی از همبستگی و احترام به تنوع را به جهان مخابره می‌کند.» در مقابل، برخی از اعضای حزب دموکرات مسیحی (CDU) این تصمیم را شتاب‌زده و بدون مشورت کافی با ساکنان دانستند.
سباستیان پیپر، از رهبران این حزب در میته، این اقدام را «تصمیمی سیاسی برای جلب رضایت گروه‌های خاص» خواند. خیابانی با روایت‌های تازه این خیابان ۳۰۰ ساله در منطقه پرجنب‌وجوش میته که میزبان ساختمان‌های مسکونی، تجاری و حتی وزارت دادگستری فدرال آلمان است، حالا نه‌فقط یک نشانی جدید، بلکه هویتی نو یافته است.
تغییر نام آن به افتخار آمو، دعوتی است به بازاندیشی در تاریخ و ارج نهادن به کسانی که در سایه‌های گذشته، راه را برای آینده‌ای روشن‌تر هموار کردند. برلین با این گام، نشان داد که می‌توان گذشته را بازنویسی کرد، نه با پاک کردن آن، بلکه با افزودن فصل‌هایی از امید و برابری.
