هدیه‌ای در آسمان، جنجال بر زمین| ماجرای هدیه هواپیمای بوئینگ شیخ قطر به ترامپ
جت لوکس بوئینگ ۴۰۰ میلیون دلاری که قرار است قطری‌ها به دونالد ترامپ هدیه دهند، موجی از مناقشات حقوقی و اخلاقی را در آمریکا به راه انداخته است
هفت صبح| در آستانه سفر دونالد ترامپ به خاورمیانه، خبر اهدای یک هواپیمای بوئینگ ۸-۷۴۷ از سوی خانواده سلطنتی قطر به او، سرخط رسانه‌ها شده است. این هواپیمای مجلل که قرار است به‌عنوان ایرفورس وان موقت یا همان هواپیمای مخصوص رئیس‌جمهور آمریکا خدمت کند و پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری به کتابخانه شخصی ترامپ اهدا شود، با ارزش ۴۰۰ میلیون دلار، یکی از گرانقیمت‌ترین هدایای پیشنهادی به دولت آمریکا است. اما این هدیه، بیش از آنکه نماد دوستی دیپلماتیک باشد، به میدان نبردی برای بحث‌های حقوقی و اخلاقی تبدیل شده است.
قانون اساسی آمریکا، در بند «منافع»، مقامات فدرال، از جمله رئیس‌جمهور را از پذیرش هدایای دولت‌های خارجی بدون مجوز کنگره منع می‌کند تا از نفوذ خارجی جلوگیری شود. قانون «هدایای خارجی و نشان‌ها» نیز هدایای با ارزش بیش از ۴۸۰ دلار را مشمول گزارش و تحویل به دولت می‌داند، مگر اینکه کنگره اجازه دهد.
این هدایا، مانند جواهرات یا اشیای نفیس، به طور معمول به آرشیو ملی سپرده می‌شوند و رؤسای جمهور پیشین، نظیر جو بایدن و باراک اوباما، همواره به این قواعد پایبند بوده‌اند. اما پذیرش هواپیمایی با این ارزش، آن هم با چشم‌انداز مالکیت شخصی پس از دوره ریاست‌جمهوری، بی‌سابقه و به گفته منتقدان، نقض آشکار قانون است.
ترامپ، در شبکه اجتماعی تروث سوشال، این پیشنهاد را «بسیار شفاف» و جایگزینی «رایگان» برای ایرفورس وان ۴۰ساله ایالات متحده خواند و منتقدان را به سیاسی‌کاری متهم کرد. با این حال، دموکرات‌ها این اقدام را غیرقانونی می‌دانند. چاک شومر، رهبر اکثریت سنا، در پلتفرم ایکس نوشت: «این هدیه، شعار «اول آمریکا» را به سخره می‌گیرد و بوی نفوذ خارجی می‌دهد.» جری نادلر، نماینده ارشد دموکرات، نیز هشدار داد که پذیرش چنین هدیه‌ای بدون تأیید کنگره، خیانت به سوگند ریاست‌جمهوری است.
مقامات قطری هنوز این خبر را تأیید نکرده‌اند. علی انصاری، وابسته رسانه‌ای قطر، گزارش‌ها را «نادرست» خواند و گفت موضوع در حد مذاکرات اولیه میان وزارت دفاع دو کشور است و هنوز چیزی قطعی نشده. اما این تکذیب هم از شدت جنجال‌ها نکاسته است و بحث و جدل در فضای عمومی و مجازی آمریکا جریان دارد. گروه‌های ناظر بر اخلاق، مانند سازمان دیده‌بان مسئولیت‌پذیری، این هدیه را به «رشوه‌ای ۴۰۰ میلیون دلاری» تشبیه کرده‌اند، به‌ویژه که ترامپ در منطقه خاورمیانه و در تعاملات تجاری با اعراب، همواره منافعی قبل و بعد از دوران ریاست‌جمهوری‌اش داشته است.
ایرفورس وان، نماد اقتدار آمریکا، همواره متعلق به دولت بوده و هیچ رئیس‌جمهوری آن را به مالکیت شخصی درنیاورده است. این هواپیماها که بوئینگ‌های تغییر یافته‌اند، تا سال‌های ۲۰۲۷ و ۲۰۲۸ با مدل‌های جدید جایگزین خواهند شد. حال اگر بویینگ‌های مخصوص رئیس‌جمهور زودتر از این موعد با کاخ پرنده ۴۰۰ میلیون دلاری قطری جایگزین شود و انتقال این جت به کتابخانه شخصی ترامپ پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری او هم در دستور کار باشد، پرسش‌هایی جدی درباره شفافیت و پایبندی به قانون را در ذهن هر ناظر عادل و آگاهی مطرح خواهد کرد.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، تأکید کرد هر هدیه‌ای با رعایت قوانین پذیرفته می‌شود اما تحلیل‌های حقوقی کاخ سفید که مدعی قانونی بودن این انتقال هستند، با انتقادهای تند مواجه شده‌اند. این جت لوکس که می‌توانست نمادی از همکاری دیپلماتیک باشد، اکنون در سایه اتهامات نقض قانون و نفوذ خارجی، از آسمان روابط بین‌الملل به زمین مناقشات سیاسی سقوط کرده است.
