گنجی از دل جنگ | نیاز اوکراین: تضمین حمایت در جنگ
سرانجام با فشار ترامپ و موافقت زلنسکی، توافق معدنی با هدف کاهش وابستگی ایالات متحده به چین صورت گرفت
هفت صبح| ایالات متحده و اوکراین پس از مذاکراتی طولانی و پرتنش، توافقی را برای بهره‌برداری از منابع معدنی اوکراین امضا کردند. این قرارداد که روز چهارشنبه نهایی شد، به آمریکا امکان دسترسی به ذخایر استراتژیک اوکراین مانند تیتانیوم، لیتیوم، گرافیت، منگنز و اورانیوم را می‌دهد و در ازای آن، صندوقی برای بازسازی اوکراین ایجاد می‌کند.
به گفته ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، این «شراکت برابر» بدون ایجاد بدهی برای کمک‌های نظامی پیشین آمریکا، به کی‌یف امکان جذب سرمایه‌گذاری جهانی را می‌دهد. بر اساس توافق، دو کشور صندوقی مشترک با سهم برابر تأسیس می‌کنند که درآمد حاصل از استخراج و فروش منابع معدنی اوکراین را مدیریت خواهد کرد.
این درآمدها برای بازسازی زیرساخت‌های اوکراین و توسعه پروژه‌های استخراج سرمایه‌گذاری می‌شود. یولیا سویریدنکو، وزیر اقتصاد اوکراین، تأکید کرده که کی‌یف کنترل کامل بر منابع خود را حفظ خواهد کرد و فناوری‌های نوین نیز بخشی از این همکاری خواهد بود. با این حال، نبود تعهدات امنیتی یا نظامی مشخص از سوی آمریکا، که از اولویت‌های اوکراین بوده، انتقادهایی را در کی‌یف برانگیخته است. این توافق هنوز نیازمند تأیید پارلمان اوکراین است.
انگیزه‌های آمریکا: کاهش وابستگی به چین
ایالات متحده که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ حدود ۷۰ درصد از عناصر نادر خاکی خود را از چین تأمین می‌کرد، به دنبال منابع جایگزین است. این عناصر، شامل ۱۷ فلز حیاتی، برای تولید فناوری‌های پیشرفته از خودروهای برقی تا تسلیحات نظامی ضروری‌اند. محدودیت‌های صادراتی چین، به‌ویژه پس از تعرفه‌های تجاری دولت ترامپ، واشنگتن را به سمت اوکراین سوق داده که بزرگ‌ترین ذخایر معدنی اروپا، از جمله ۲۰ درصد گرافیت جهانی و منابع قابل‌توجه تیتانیوم و لیتیوم را در اختیار دارد. این توافق نه‌تنها دسترسی به مواد خام را تضمین می‌کند، بلکه با ایجاد انگیزه اقتصادی، حمایت آمریکا از اوکراین در برابر روسیه را توجیه می‌کند.
نیاز اوکراین: تضمین حمایت در جنگ
اوکراین که از سال ۲۰۲۲ درگیر جنگ با روسیه است، به حمایت نظامی و مالی آمریکا وابسته است. این توافق برای کی‌یف راهی برای حفظ تعهد واشنگتن در شرایطی است که دونالد ترامپ ادامه کمک‌ها را به بازپرداخت مشروط کرده. زلنسکی پس از تنش‌های دیپلماتیک با ترامپ، این قرارداد را فرصتی برای بازسازی کشور می‌داند، اما نبود تضمین‌های امنیتی نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. برخی در اوکراین، مانند ایرنا واسیلیوسکا، این توافق را نشانه‌ای از استعمار نوین می‌بینند و معتقدند کی‌یف در ازای حمایت، منابع خود را واگذار می‌کند. در مقابل، افرادی مانند ناتالیا ویسوتسکا، استاد دانشگاه، آن را فرصتی برای توسعه اقتصادی می‌دانند.
ابعاد ژئوپلیتیکی: رقابت جهانی برای منابع
این توافق در بستر رقابت جهانی برای منابع معدنی و تنش‌های ژئوپلیتیکی شکل گرفته است. آمریکا با این قرارداد نفوذ خود را در اروپای شرقی تقویت می‌کند و وابستگی به چین را کاهش می‌دهد. در مقابل، روسیه که بخش‌هایی از منابع معدنی اوکراین را در مناطق اشغالی کنترل می‌کند، ممکن است این توافق را تهدیدی علیه منافع خود ببیند. البته در این خصوص، فقدان تعهدات امنیتی مشخص در توافق می‌تواند سیگنالی به مسکو باشد. از سوی دیگر، این قرارداد در زمانی امضا شده که مذاکرات صلح میان اوکراین و روسیه در بن‌بست قرار دارد و ترامپ از کندی پیشرفت ابراز نارضایتی کرده است.
گرینلند: گام بعدی در استراتژی معدنی آمریکا
توافق با اوکراین بخشی از استراتژی کلان آمریکا برای تأمین عناصر نادر خاکی و کاهش وابستگی به چین است. در همین راستا، علاقه واشنگتن به خرید گرینلند نیز مطرح شده است. گرینلند با ذخایر غنی عناصر نادر خاکی، می‌تواند به آمریکا در رقابت با چین برتری دهد. این اقدامات نشان‌دهنده تلاش ایالات متحده برای بازتعریف زنجیره تأمین جهانی و کاهش نفوذ اقتصادی چین در بازارهای استراتژیک است. با این حال، موفقیت این استراتژی به عوامل متعددی از جمله ثبات سیاسی در اوکراین و همکاری‌های بین‌المللی بستگی دارد.
