زهرا واگن‌کنشت، پوپولیست ایرانی‌تبار آلمان را متحول می‌کند؟
درباره زهرا واگن‌کنشت که با حزب تازه‌تاسیس خود، نامزد صدراعظمی آلمان شده است
هفت صبح| یک سیاستمدار ایرانی‌تبار در آلمان با گرایش سیاسی سوال‌برانگیزش، نامزد صدراعظمی آلمان شده است. زهرا واگن‌کنشت، زن 56 ساله‌ای که از 19 سالگی به عنوان یک چپ‌گرای سفت و سخت فعالیت سیاسی داشته، از یک سال پیش حزبی با نام خودش پایه‌گذاری کرد. حالا با اینکه حزب او آرای زیادی ندارد، برای ورود به مجلس ملی آلمان خیز برداشته است. از آنجا که حزب واگن‌کنشت یک حزب نوپاست، انتظار نمی‌رود این زن ایرانی‌تبار رای لازم را به دست آورد. با این حال امکان دارد اظهارنظرهای سیاسی متفاوتش، برای او هم از سمت چپ‌گرایان و هم از طرف راستگرایان افراطی رای جمع کند و آلمان، شاهد اولین صدراعظم ایرانی‌تبار خود شود.
اکثر رسانه‌های فارسی‌زبان نام او را زهرا یا سارا می‌نویسند اما آلمانی‌ها او را زارا صدا می‌کنند. مادرش آلمانی و پدرش ایرانی بوده اما آنچنان علاقه‌ای به صحبت کردن درباره پدرش ندارد. تنها چیزی که می‌دانیم این است که وقتی سه ساله بوده، پدرش ناگهان آن‌ها را ترک کرده و به ایران رفته و دیگر برنگشته است. زارا واگن‌کنشت در برخی مصاحبه‌ها گفته که تلاش‌هایش برای پیدا کردن پدرش ناموفق بوده و احتمال می‌دهد که پدرش زنده نباشد.
او در مصاحبه‌ای در این باره گفته: «تا زمانی که به ایران سفر نکنم نمی‌توانم در این باره اطمینان داشته باشم؛ بیشتر مایل هستم خاطره‌های دوران کودکی را همان‌طور که بودند، حفظ کنم.» زارا پس از رفتن پدرش در روستایی در مرز آلمان و فرانسه به همراه مادربزرگ و پدربزرگش زندگی کرد و حالا به جز چند کلمه ساده نمی‌تواند فارسی صحبت کند. او در مصاحبه‌ای گفته کودکی سختی داشته چراکه بچه‌های دیگر او را به خاطر چشم و موهای تیره مسخره می‌کردند و آزار می‌دادند.
او دیپلمش را در برلین گرفت و سپس در رشته فلسفه و ادبیات مدرن آلمانی تحصیل کرد و موضوع پایان‌نامه‌اش تفسیر کارل مارکس از فریدریش هگل بود. وقتی 19 ساله بود وارد سیاست و فعالیت‌های حزبی با گرایش چپ شد. ابتدا به عضویت حزب سوسیالیسم دموکراتیک درآمد، در سال 2004 وارد پارلمان اروپا و پنج سال بعد به عنوان عضو حزب چپ‌ها وارد پارلمان آلمان شد. واگن‌کنشت به مدت چهارسال رئیس فراکسیون چپ‌ها بود اما رفته‌رفته مواضعش نسبت به هم‌حزبی‌های خودش تغییر کرد.
نه چپ، نه راست، بلکه هر دو
او از مصاحبه‌های تلویزیونی استقبال می‌کند و لباس‌های گرانقیمت می‌پوشد که بسیاری آن را در تعارض با گرایش سیاسی‌اش می‌دانستند. جنجالی‌ترین موضع سیاسی او مخالفت با مهاجرپذیری در آلمان است. او در سال ۲۰۱۵ از تصمیم آنگلا مرکل، صدراعظم وقت برای پذیرش صدها هزار پناهجو به‌ویژه از خاورمیانه به‌شدت انتقاد کرد، در حالی‌که بسیاری از هم‌حزبی‌هایش با او هم‌نظر نبودند. او هنوز هم همین نگاه را به موضوع مهاجران دارد که به افکار راستگرایان افراطی شباهت بیشتری دارد.
واگن‌کنشت همچنین بارها گفته، باید کمک نظامی آلمان به اوکراین قطع شود و با ولادیمیر پوتین درباره آتش‌بس مذاکره کنند. او معتقد است این نظر او کاملا ضد‌جنگ است اما منتقدان و مخالفان او می‌گویند این مواضع به طور عملی به راست افراطی در آلمان نزدیک است. حتی سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه حمایت خود را نسبت به حزب واگن‌کنشت نشان داده است هرچند که این سیاستمدار ایرانی نسبت به این حمایت روی خوشی نشان نداده و گفته است: « او ظاهرا نفهمیده که ما به‌شدت جنگ روسیه علیه اوکراین را محکوم می‌کنیم.»
درباره جنگ اسرائیل و غزه هم واگن‌کنشت موضعی گرفته که با واکنش‌‌های زیادی همراه بوده. او بعد از کشته شدن برخی از کارکنان یکی از نهادهای بین‌المللی در غزه، خواستار تحریم تسلیحاتی علیه اسرائیل و توقف ارسال سلاح و تجهیزات از برلین به تل‌آویو شد.
در آخر، این اختلاف‌نظرها با سران حزب چپ باعث شد واگن‌کنشت، از این حزب جدا شود. این درحالی بود که این زن ایرانی‌تبار، اصلی‌ترین چهره این حزب به شمار می‌رفت. 9 نفر دیگر هم از این حزب با او همراه شدند و واگن‌کنشت، در ژانویه سال گذشته حزبی تازه به اسم «اتحاد زارا واگن‌کنشت» تاسیس کرد.
زهرا واگن‌کنشت دیگر خودش را چپ نمی‌داند اما دوست هم ندارد جزو راستگرایان افراطی شناخته شود. مواضع سیاسی او رسانه‌ها و کارشناسان آلمانی را هم گیج کرده و بسیاری او را به عنوان یک پوپولیست معرفی می‌کنند. برخی از کارشناسان مسائل سیاسی آلمان می‌گویند که او با توجه به نگاه متفاوتش به‌ویژه در موضوع پناهجویان، رفاه اجتماعی و البته جنگ در اوکراین، احتمالا بتواند از طرف بخش بزرگی از محافظه‌کاران، حامیان رأی حزب راست پوپولیست « آلترناتیو برای آلمان» و شهروندان ناراضی از وضعیت موجود، رای جمع کند.
حتی برخی از نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد اقبال عمومی نسبت به حزب تازه‌تاسیس واگن‌کنشت و راست‌گراهای تندرو بیشتر شده است. در مجموع، واگن‌کنشت با ادغام سیاست‌های اقتصادی چپ و رویکرد‌های فرهنگی راست‌گرایانه، به‌ویژه در زمینه مخالفت با مهاجران، به همان اندازه که موافقان پرشماری دارد، مخالفان زیادی هم برای خود ساخته است. پاییز سال گذشته حزب او در ایالت‌های شرق آلمان 11 تا 16 درصد آرا را کسب کرد اما باید دید تنها یک سال پس از تاسیس حزب خود می‌تواند این موفقیت را در سطح ملی هم تکرار کند؟