هفت صبح| ۱۷ روز پیش، اعتراضات گسترده در سراسر بنگلادش ناگهان به خشونت‌های مرگبار تبدیل شد. درگیری‌های خشن بین دانشجویان، حامیان دولت و نیروهای مسلح پلیس باعث شد تا خشم گسترده عمومی علیه قانون مناقشه‌برانگیز سهمیه‌‌بندی‌های استخدام در مشاغل دولتی بیش از پیش شعله‌ورتر شود. معترضان اعتقاد داشتند که این سهمیه‌ها بسیار تبعیض‌آمیزند.

به موجب این قانون  قرار بود بیش از نیمی از پست‌های استخدام کشوری در کشوری که مردم آن فقیرند و از منظر اقتصادی در تنگنا قرار دارند، برای گروه‌های خاص در نظر گرفته شود. برای مثال، فقط نزدیک به ۳۰ درصد از این مشاغل که کم هم خواهان ندارد، به بستگان جانبازان و کهنه‌سربازانی تعلق می‌گرفت که در جنگ استقلال‌طلبی بنگلادش از پاکستان در سال ۱۹۷۱ میلادی جنگیده‌اند. معترضان می‌گفتند این سهمیه‌بندی‌ها، علاوه بر اینکه بر مدار عدالت نمی‌چرخد و به دور از انصاف است، از منظر سیاسی به نفع حامیان حزب حاکم «عوامی لیگ» به رهبری خانم حسینه است که ۱۵ سال متمادی بر سریر قدرت در این کشور نشسته است.

جرقه این اعتراضات نخستین بار از دانشگاه معتبر «داکا» در اول ژوئیه زده شد و پس از آن به تجمعات خیابانی روزانه در سایر دانشگاه‌ها و شهرهای سراسر کشور تبدیل شد که در برخی از موارد شامل محاصره راه‌آهن و جاده‌ها نیز شد. تا اینکه اعضای شاخه دانشجویی حزب حاکم در تاریخ ۱۵ ژوئیه (۲۵ تیر) به تظاهرکنندگان دانشجویی در محوطه دانشگاه داکا حمله می‌کنند و همه چیز به خشونت کشیده می‌شود.

از آن زمان، درگیری‌ها بین نیروهای امنیتی، معترضان و حامیان دولت تشدید شد و دولت بنگلادش  گردان شبه‌نظامی اقدام سریع خود را در اماکن عمومی مستقر کرد. این گردان در سال ۲۰۲۱ به دلیل «ادعاهای گسترده در مورد نقض جدی حقوق بشر» توسط ایالات متحده تحریم شد. گزارش‌ها در مورد تعداد کشته‌شدگان موج اول این درگیری‌ها متفاوت بوده‌ اما قول مقبول آن است که تعداد کشته‌شده‌ها بیش از ۹۱ نفر برآورد شده است. در این مرحله از اعتراضات، اینترنت موبایلی در سراسر این کشور با دخالت دولت قطع شد تا اخبار این سرکوب آنطور که باید و شاید به بیرون مرزهای این کشور درز پیدا نکند.

با عقب‌نشینی دولت از قانون سهمیه‌بندی، اعتراضات برای مدتی فروکش کرد، اما شرایط امنیتی بر بنگلادش حاکم ماند. حکومت نظامی در این کشور برقرار شد و ضمن منع آمد و شد، نیروهای امنیتی در جای جای این کشور ۱۷۰ میلیون نفری، مستقر شدند. اما این شرایط دیری نپایید. آصف محمود، یکی از رهبران جنبش دانشجویی طی روز یکشنبه با صدور فراخوانی برای راهپیمایی در پایتخت گفت: «زمان تظاهرات نهایی فرا رسیده است».

با حضور مردم در خیابان‌ها، تظاهرات بزرگی شکل گرفت که به درگیری با نیروهای امنیتی منجر و به خاک و خون کشیده شد. درگیری‌های روز یکشنبه بین مخالفان خانم حسینه، پلیس و هواداران حزب حاکم دست‌کم ۹۰ کشته دیگر در سراسر کشور برجای گذاشت. این سنگین‌ترین تلفات در یک روز از زمان آغاز تظاهرات ضد دولتی در یک ماه پیش در این کشور مسلمان ۱۷۰ میلیون نفری است.

گفتنی است، تظاهرکنندگان خواستار استعفای شیخ حسینه، نخست وزیر اقتدارگرای بنگلادش بودند. بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، یک سیستم امنیتی گسترده هم در داکا مستقر شده بود که خیابان‌های منتهی به دفتر نخست وزیر را توسط پلیس و ارتش با سیم خاردار مسدود کرده بود.

یک روز پس از کشته شدن حدود ۹۰ نفر در اعتراضات بنگلادش، هزاران نفر از معترضان در روز دوشنبه ۵ اوت (۱۵ مرداد) بنا به فراخوان قبلی به خیابان آمده و پس از یورش به کاخ نخست‌وزیری در داکا، آن را اشغال کردند. تصاویر تلویزیونی منتشر شده، شمار زیادی از معترضان حاضر در محل اقامت شیخ حسینه را نشان می‌دهد که در حال غارت و تخریب اشیای موجود در این مکان هستند.

خبر فرار نخست‌وزیر بنگلادش از سوی فرمانده ارتش این کشور اعلام و تایید شده است؛ ژنرال وکرالزمان ضمن اعلام این مطلب در یک نطق تلویزیونی تصریح کرد که مذاکرات برای تشکیل یک دولت موقت و انتقالی درحال انجام است. از سوی دیگر برخی منابع خبری هندوستان را مقصد شیخ حسینه، نخست وزیر بنگلادش پس از فرار از این کشور اعلام کرده‌اند. یک منبع نزدیک به نخست وزیر مستعفی بنگلادش به فرانس‌پرس گفت ‌ شیخ حسینه به همراه خواهرش اقامتگاه رسمی نخست‌وزیر را ترک کرده‌اند. به گفته این منبع، خانم حسینه قصد داشته پیش از ترک کشور سخنانی را ضبط و منتشر کند اما فرصتی برای این کار پیدا نکرده است.

لحظه فرار شیخ حسینه نخست‌‌وزیر بنگلادش به هند

بر اساس گزارش منابع خبری، دسترسی به اینترنت به‌طور گسترده‌ در روز دوشنبه در بنگلادش دچار مشکل شده و مقامات نظامی به مدت سه روز مقررات منع رفت و آمد وضع کرده‌اند. علاوه بر اختلال در وضعیت اینترنت همچنین بسیاری از مشاغل دست از کار کشیده و حدود ۳ هزار و 500 کارخانه تعطیل شده‌اند. شیخ حسینه از اوایل ژوئیه گذشته، زمان آغاز اعتراضات سراسری علیه دولت تلاش کرد تا با سرکوب معترضان به این اعتراضات پایان دهد.

او اما در نهایت یک روز پس از خونین‌ترین سرکوب اعتراضات مجبور به فرار از کشور شد. ژنرال وکرالزمان، رئیس ارتش بنگلادش، روز دوشنبه در حالی که با لباس نظامی در تلویزیون سخنرانی می‌کرد، گفت: «کشور آسیب زیادی دیده است، اقتصاد ضربه خورده و افراد زیادی کشته شده‌اند؛ وقت آن رسیده است که خشونت‌ها متوقف شود.»

وی با ابراز امیدواری از اینکه پس از سخنانش وضعیت کشور آرام شود، افزود که با رئیس‌جمهوری در مورد تشکیل یک دولت موقت گفتگو خواهد کرد. فرمانده ارتش بنگلادش همچنین یادآور شد که با کلیه احزاب اصلی مخالف و اعضای جامعه مدنی به جز حزب عوامی لیگ به رهبری شیخ حسینه در این خصوص گفتگو کرده است. (رادیو فرانسه و یورونیوز)