تحریم علیه جنگ؛ ممکن یا ناممکن؟
در دومین سالگرد حمله نظامی روسیه به اوکراین، آمریکا و انگلیس تحریم‌های جدیدی علیه این کشور وضع کردند
روزنامه هفت صبح| در آستانه دو سالگی صدور فرمان عملیات ویژه نظامی ارتش روسیه در مرزهای اوکراین توسط ولادیمیر پوتین قرار داریم. حتی خوشبین‌ترین کارشناسان و تحلیلگران نظامی نیز پیش‌بینی نمی‌کردند که این جنگ دو ساله شود و اوکراین بتواند به سدی در برابر دومین ارتش قدرتمند جهان که بزرگترین قدرت هسته‌ای نیز به حساب می‌آید، ایستادگی کند.
حال اگر دلایل ایدئولوژیک و تاریخی نیز با دلایل استراتژیک به منظور حمله نظامی عجین شده باشند، اوضاع بغرنج‌تر از پیش می‌شود و طی این دو سال، شرایط برای اوکراینی‌ها به همین اندازه بغرنج و تلخ و زننده بوده است. ارتش روسیه تمام قدرت و ادوات خود را به کار بست تا با سرعت هرچه تمام‌تر خاک اوکراین را فتح کند.
تلاش اوکراین در این مرحله ابتدا کاهش سرعت پیشروی نیروهای نظامی روسیه و سپس توقف آنها بود. رویای اوکراینی‌ها نیز به مرحله بعدی یعنی عقب راندن ارتش روسیه و خارج کردن آنها از مرزهای کشورشان گره خورده است. اوکراینی‌ها برای تحقق تمامی آنچه گفته شد علاوه بر حضور جسورانه در میادین نبرد، به تجهیزات پیشرفته و ادوات روز نیز نیاز داشتند.
تا چند ماه پیش، بار تامین این ادوات بیش از هر کشوری روی دوش آمریکا بود. حمایت جانانه دولت بایدن از کشور و نظامیان اوکراین سبب شد معادلات کرملین به هم بخورد و دو کفه ترازو طوری به هم نزدیک شود که در پاره‌ای از جبهه‌ها ارتش روسیه متوقف شود یا حتی از بخش‌های تصرف شده در خاک اوکراین نیز عقب‌نشینی کند.
اما با دخالت مجلس نمایندگانی که در اختیار جمهوری‌خواهان است و توقف حمایت‌های دولت بایدن از اوکراین، وضعیت جبهه‌ها کمی تغییر کرد و روسیه پیشروی‌های وسیعی را انجام داده و اکنون اوکراین در موضع ضعف قرار دارد.
در این شرایط کشورهای غربی به سراغ سلاح همیشگی خود، یعنی تحریم‌ها رفتند و در آستانه دومین سالگرد این جنگ، تحریم‌های جدیدی را علیه روسیه وضع کردند. همزمان با دیدار جو بایدن و همسر و دختر الکسی ناوالنی، والی آدیمو، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفت ایالات متحده در اقدامی به‌مناسبت دومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین بیش از ۵۰۰ شخص و سازمان را تحریم می‌کند.
آدیمو گفت این اقدام که با مشارکت سایر کشورها انجام شده است، مجتمع صنعتی نظامی روسیه و شرکت‌هایی در کشورهای ثالث را هدف قرار می‌دهد. وی تاکید کرد واشنگتن همچنین به‌دنبال پاسخگویی روسیه درباره جنگ و مرگ الکسی ناوالنی رهبر مخالفان است. این بسته، جدیدترین بسته تحریمی است که آمریکا و متحدانش پس از تهاجم روسیه به اوکراین علیه مسکو اعلام می‌کنند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا در ماه دسامبر اعلام کرد اقتصاد روسیه تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گرفته و رشد آن در سال ۲۰۲۲ میلادی، 1/2درصد کاهش یافته است. ریچل لینگاس، اقتصاددان ارشد تحریم‌ها در وبسایت وزارت خزانه‌داری آمریکا گفت که اقتصاد روسیه پنج درصد کوچک‌تر پیش‌بینی‌های قبلی شده است.
دولت بریتانیا در آستانه دومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین، بیش از ۵۰ تحریم جدید را علیه این کشور اعلام کرد. این تحریم‌ها افراد و مشاغلی را هدف قرار می‌دهند که همچنان از «سیاست‌های تهاجمی ولادیمیر پوتین» حمایت می‌کنند. دیوید کامرون، وزیر امور خارجه بریتانیا گفته است که کشورش «تا هرزمانی که لازم باشد» به حمایت از کی‌یف ادامه خواهد داد.
تحریم‌های جدید اعمال شده، در ادامه تحریم‌هایی است که به تازگی و در پی مرگ الکسی ناوالنی، اعمال شده بود. بریتانیا پس از مرگ این منتقد سرسخت ولادیمیر پوتین، روسای شش زندان را در روسیه تحریم کرد. این تحریم‌ها علاوه بر مسدود کردن دارایی‌های این افراد، شامل ممنوعیت ورود آنها به بریتانیا هم بود.
دیروز وزارت خارجه بریتانیا اعلام کرد تازه‌ترین دور تحریم‌ها، افراد و شرکت‌هایی را هدف قرار داده است که در رساندن مهمات جنگی از جمله سیستم پرتاب موشک، خود موشک و مواد منفجره به ارتش روسیه دست دارند. این تحریم‌ها همچنین راه‌های فروش فلزات، الماس و نفت و گاز روسیه را نیز محدود خواهند کرد با این هدف که درآمد این کشور برای خرید تجهیزات نظامی کاهش یابد.
شماری از کارشناسان می‌گویند که تحریم‌ها برای توقف حملات مسکو کافی نیست. به‌رغم تمام تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی که سبب شد روسیه از ایران سبقت بگیرد و به عنوان «مورد تحریم واقع شده‌ترین» کشور جهان شناخته شود، اقتصاد این کشور تحت هدایت پوتین، بالاتر از انتظارات عمل کرده است. طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول در ژانویه گذشته، روسیه برای سال ۲۰۲۴ با رشد 6/2 درصدی تولید ناخالص داخلی روبه‌رو می‌شود.
گزارشی از وال استریت ژورنال می‌گوید تحریم‌ها نه‌تنها از منظر اقتصادی بی‌تاثیر بودند، بلکه از نظر نظامی نیز نتوانستند اثربخش باشند و ارتش روسیه را با مشکل مواجه کنند. این روزنامه به نقل از مقام‌ها و کارشناسان غربی نوشت که محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های مالی، اقتصادی، نظامی و انرژی که از فوریه ۲۰۲۲ علیه روسیه اعمال شد، علی‌رغم آسیب به اقتصاد و ظرفیت تولید تسلیحات کم‌اثر‌تر از حد انتظار است.
وال‌استریت ژورنال نوشت که تلاش برای دور زدن تحریم‌ها یک اولویت روسیه است. به گفته مقامات غربی، کرملین به سرویس‌های اطلاعاتی روسیه دستور داده است کانال‌هایی را برای گریز از تحریم‌ها پیدا کنند. مسکو اخیرا تجارت با چین، هند و سایر کشورهایی که از اقدامات غرب پیروی نمی‌کنند را در زمینه‌هایی چون فروش منابع انرژی و تضمین واردات حیاتی برای ادامه جنگ افزایش داده است.
روسیه از شرکت‌های صوری و کشورهای همسایه برای خرید قطعات مورد استفاده در تسلیحات استفاده کرده است. مسکو همچنین در زمینه صادرات نفت تعدادی کشتی کهنه به دست آورده و با ناوگان کشتیرانی در سایه که مالکیت غیرشفاف دارند فعالیت می‌کند. براساس این گزارش، وزن اقتصادی روسیه مانع از آن شد که مسکو بر‌خلاف دیگر تحریم‌شدگان آمریکا، خیلی منزوی شود.
مسکو علاوه‌بر نفت و گاز منابع دیگری چون اورانیوم و تیتانیوم صادر می‌کند که اقتصادهای غربی به آن وابسته‌اند و ماشین جنگی این کشور نیز همچنان به تاخت و تاز خود ادامه می‌دهد. شاید به همین است که فقط ۱۰ درصد مردم اروپا به وفاق اوکراین در برابر روسیه امیدوارند و دیگران کار اوکراین را تمام شده می‌دانند. (بی‌بی‌سی، یورونیوز و ایندیپندنت)
