دموکراسی در قعر
رضایت از دموکراسی در آمریکا به کمترین میزان خود در تاریخ رسید.
روزنامه هفت صبح، رامتین لطیفی| دموکراسی؛ این واژه‌ای است که به کرات آن را از زبان سیاستمداران آمریکایی شنیده‌ایم. تا پیش از ظهور و بروز پدیده‌ای جنجالی در عرصه سیاست آمریکا به‌نام دونالد ترامپ که وصله ناجور بود و تمام قواعد بازی را به‌هم ریخت، این واژه به‌عنوان افتخار آمریکاییها به‌کار می‌رفت.
آنها ادعا داشتند که دموکراسی اصل است و سایر مسائل در رابطه با این مفهوم تعریف می‌شود. با ظهور ترامپ و تصمیمات یک‌نفره و عجیب و غریبش، این مفهوم دچار خدشه شد و بسیاری ادامه همین روند توسط ترامپ را خطرناک تصور کردند. ترس و ضعف شخصیتی ترامپ که سبب می‌شود او شکست را نپذیرد، به‌جایی کشید که او تمام آنچه در توان دارد را به‌کار ببندد و سعی کند در تلاشی مذبوحانه، جشن پیروزی جو بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ را به‌هم بریزد.
هر چند این اتفاق هرگز رخ نداد و حکومت قانون، سد راه ترامپ یاغی شد اما حمله هواداران او به ساختمان کنگره در تاریخ ششم ژانویه ۲۰۲۱، همان روزی بود که پیش‌تر تحلیلگران نسبت به آن هشدار داده بودند. این روز را در آمریکا روز احتضار دموکراسی خواندند و از آن زمان اعتماد مردم این کشور به این مفهوم مهم، کاهش پیدا کرد.
نتایج یکی از آخرین نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که ۲۸درصد از بزرگسالان آمریکایی از دموکراسی در این کشور راضی هستند. گفتنی است رقم کنونی از پایین‌ترین سطح قبلی نیز که میزان ۳۵درصدی را نشان می‌داد، کاهش یافته و رکورد جدیدی را در تاریخ آمریکا به‌ثبت رسانده است.
گفتنی است رکورد ۳۵درصدی مربوط به روزهای پس از تسخیر ساختمان کنگره به‌دست یاغیان و اوباش هوادار ترامپ و اعضای جنبش ماگا بوده است و با این حساب باید بگوییم آن زخم، رفته‌رفته عفونی و حالا شاید تبدیل به جذامی شده است که جانمایه آمریکا را تحت‌تاثیر قرار داده است.
موسسه گالوپ از سال ۱۹۸۴ تا‌کنون، ۹ بار از آمریکاییها در مورد رضایت آنها از دموکراسی در این کشور سوال کرده است. نقطه اوج در اولین خوانش بود، زمانی‌که ۶۱درصد از آمریکاییها از نحوه عملکرد دموکراسی راضی بودند.
در سال ۱۹۹۱ و با گذشت ۷ سال از نظرسنجی اول، رضایت شهروندان آمریکا از برقراری دموکراسی در کشورشان به‌طور تقریبی همان میزان و عدد ۶۰درصدی را نشان می‌داد. این اتفاق را می‌توان به معنای وجود ثبات در عرصه سیاست داخلی آمریکا دانست. در آن دوران دولت‌های جمهوری‌خواه بر سر کار بودند و جنگ اول با صدام حسین و عراق نیز در جریان بود. با این حال از میزان اعتماد مردم به آنها کاسته نشد.
البته این پیوستگی، دیری نپایید و رضایت آمریکاییها از دموکراسی در کشورشان در سال ۱۹۹۲، نشانه‌هایی از وخامت نشان داد که اغلب به‌عنوان سال «رای‌دهنده عصبانی» از آن یاد می‌شود. طی این سال که بیل کلینتون دموکرات توانست در انتخابات مقابل جورج هربرت بوش بایستد و مانع از ورود دوباره او به کاخ سفید بشود، تنها ۳۶درصد از آمریکاییها از نحوه کارکرد دموکراسی در کشورشان راضی بودند.
گفتنی است این اتفاق و جنبش رای‌دهنده‌ای عصبانی، تنها محدود به انتخابات ریاست‌جمهوری نشد و نرخ انتخاب مجدد برای اعضای مجلس آمریکا یکی از پایین‌ترین نرخ‌ها در ۵۰ سال گذشته‌اش را رقم زد. دلیل اصلی این اعتراض و خشم را می‌توان نابسامانی‌های اقتصادی، به‌ویژه تورم و گرانی دانست که فشار بیش از حدی به خانواده‌های آمریکایی وارد آورده بود.
البته رضایت آمریکا در نظرسنجی‌های ۱۹۹۴-۱۹۹۸ افزایش یافت، از‌جمله جمعیت ۵۲درصدی از مردم این کشور که در سال ۱۹۹۸ پس از رای مجلس نمایندگان به استیضاح بیل کلینتون، رئیس جمهور وقت، احساس رضایت می‌کردند. این افزایش ممکن است منعکس‌کننده رضایت بیشتر از نحوه پیش رفتن اوضاع در کشور، به‌طور کلی، در دوره رشد اقتصادی قوی نیز باشد.
گالوپ تا سال ۲۰۲۱ دوباره این سوال را نپرسید، اگرچه دو نظرسنجی سی‌ان‌ان در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۶ هر کدام ۴۰درصد رضایت از این موضوع را نشان دادند. این نتایج حاکی از آن است که آمریکاییها در دهه ۲۰۱۰ یک بار دیگر از نحوه عملکرد دموکراسی سرخورده شده بودند، شاید به دلیل ادامه بن‌بست در واشنگتن در بحبوحه کسری بودجه رو به‌رشد، خشونت مداوم با اسلحه، تنش‌های نژادی و مهاجرت غیرقانونی.
کاهش اخیر در دو سال گذشته (به درجات مختلف برای گروه‌های مختلف حزبی) ممکن است منعکس‌کننده نارضایتی اقتصادی در میان قیمت‌های بالاتر، مخالفت‌های مکرری که کنگره و دیوان‌عالی در مقابل طرح‌ها و برنامه‌های جو بایدن انجام می‌دهند و افزایش خصومت شدید و عیان بین احزاب سیاسی باشد.
از سوی دیگر، قدرت سیاسی مداوم و روزافزون دونالد ترامپ در جبهه جمهوری‌خواهان و نگرانی در مورد امنیت و سلامت انتخابات ۲۰۲۴، مسئله حق رای و استقلال دادگاه‌ها و سیستم قضایی نیز از دیگر مواردی است که به این مفهوم در دهه سوم هزاره جدید آسیب زده است. جالب است بدانید که جمهوری‌خواهان به دلیل دادگاه‌های ترامپ، کمترین رضایت از دموکراسی را در آمریکا دارند.
در میان زیرگروه‌های اصلی این کشور، جمهوری‌خواهان با ۱۷درصد، کمترین احتمال را دارند که از وضعیت دموکراسی راضی باشند و دموکرات‌ها با ۳۸درصد، بیشترین رضایت را دارند. مستقل‌های سیاسی در میانه‌راه بین دو گروه حزبی با رضایت ۲۷درصدی قرار دارند.
هر سه گروه حزبی اکنون نسبت به سال ۲۰۲۱ که ۴۷درصد از دموکرات‌ها، ۲۱درصد از جمهوری‌خواهان و ۳۶درصد مستقل‌ها اندکی پس از روی کار آمدن بایدن از دموکراسی در کشور راضی بودند، رضایت بسیار کمتری دارند.
به‌طور معمول، زمانی که یک رئیس جمهور از حزب مورد نظر آنها بر سر کار بوده است، طرفداران از نحوه عملکرد دموکراسی رضایت بیشتری داشته‌اند. برای مثال بین سال‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۹۲، در دوره رونالد ریگان و جورج اچ دبلیو، جمهوری‌خواهان در هر یک از چهار نظرسنجی انجام شده رضایت بیشتری نسبت به دموکرات‌ها ابراز کردند.
در ادامه و در تمام نظرسنجی‌های اخیر در سال‌هایی انجام شده است که یک رئیس‌جمهور دموکرات در کاخ سفید حضور داشت. دموکرات‌ها در همه موارد به‌جز یک مورد، رضایت بیشتری نسبت به جمهوری‌خواهان داشته‌اند؛ نظرسنجی سال ۱۹۹۸ که پس از استیضاح کلینتون توسط مجلس نمایندگان به رهبری جمهوری‌خواهان انجام شد.
در حال حاضر، آمریکاییها در شرایطی آماده می‌شوند که رئیس‌جمهور بعدی را انتخاب کنند که نسبت به وضعیت دموکراسی در این کشور، کمتر از هر مقطعی در حداقل ۴۰ سال گذشته رضایت هستند. انتظار می‌رود که انتخابات ۲۰۲۴ با رئیس‌جمهور فعلی در یک طرف ماجرا که از منظر آمار محبوبیت چندانی ندارد و رئیس‌جمهور سابقی که در طرف دیگر ماجرا ایستاده است و رای‌دهندگان پیش‌تر او را برای دور دوم رد کرده بودند، این وضعیت را وخیم‌تر و بغرنج‌تر کند.
