آسمان تورم ایران همه جا یک‌رنگ نیست
در حالی که ثروتمندان شهری زیر بار گرانی برنج ایرانی کمر خم کردند، خوزستانی‌ها با تورم ۴۷.۴ درصدی، گرمایی دوچندان را تجربه‌کردند
هفت صبح، حمید سلیمانی| در نخستین ماه از تابستان ۱۴۰۴، گرمای هوا تنها چیزی نبود که ایرانیان را به چالش کشید؛ موج گرانی‌ها با رنگ و بویی متفاوت، از سفره‌های پرزرق‌وبرق ثروتمندان تا خانه‌های ساده کم‌درآمدها، در سراسر کشور جولان داد. گزارش تازه مرکز آمار ایران نشان می‌دهد تورم تیرماه، نه‌تنها یکسان نبود، بلکه گویی هر گوشه از این سرزمین را به شیوه‌ای خاص نشانه گرفته است.
در حالی که ثروتمندان شهری زیر بار گرانی برنج ایرانی کمر خم کردند، خوزستانی‌ها با تورم ۴۷.۴ درصدی، گرمایی دوچندان را تجربه کردند. این گزارش، پرده از نابرابری‌های تورمی در ایران برمی‌دارد و قصه‌ای از تفاوت‌های عمیق میان استان‌ها و دهک‌های درآمدی روایت می‌کند که خواندنش، هر ایرانی را به فکر فرو می‌برد.
گزارش‌های اخیر مرکز آمار ایران از وضعیت تورم در نخستین ماه از فصل گرم سال جاری، به بررسی تورم تفکیکی در دهک‌های مختلف درآمدی و همچنین تورم در استان‌های مختلف کشور اختصاص دارد. با این حال، مقایسه برخی از این گزارش‌ها با گزارش قبلی و کلی‌تر این مرکز، نشانه‌هایی را پدیدار می‌کند که البته با توجه به تورم تفکیکی اقلام در تیر ماه، قابل توضیح است.
تورم خوراکی، ثروتمندان را نقره‌داغ کرد
طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم خوراکی‌ها در گروه 10درصد از ثروتمندترین مردمان شهرنشین ایرانی، 1.8درصد بالاتر از تورم 10درصد از ضعیف‌ترین مردم کشور بوده است. طبق این گزارش، خرج خوراک ثروتمندان ایرانی در تیر ماه نسبت به ماه قبل، 5.9درصد بیشتر شده و در مقابل، کم‌درآمدترین مردم ایران در این ماه و برای تهیه خوراک خود، 4.1درصد تورم را تجربه کرده‌اند.
بهترین توضیح برای این افزایش شدید تورم خوراکی در میان پردرآمدهای ایرانی، به افزایش شدید قیمت برنج درجه یک ایرانی بازمی‌گردد. طبق گزارش مرکز آمار، این کالای گران در تیر ماه دوباره 28درصد گران‌تر شد و میانگین قیمت آن از هر کیلو 219هزار تومان در خرداد ماه به بالای 280هزار تومان در تیر ماه رسید.
در مقابل برنج‌های وارداتی کشور تورمی کمتر از نیم همتای ایرانی خود ثبت کردند به این معنا که میانگین قیمت برنج خارجی درجه یک که در خرداد ماه کیلویی حدوداً 85 هزار تومان بود با افزایش 10.8درصدی به بالای کیلویی 93هزار تومان در تیرماه رسیده است. با توجه به سفره متفاوت ایرانی‌های فقیر و غنی و روشن بودن این نکته که برنج ایرانی درجه یک بیشتر مهمان سفره‌های پردرآمدترهاست، این موضوع قابل توضیح است.
تغییرات شدید قیمت موادغذایی در نقاط مختلف ایران
یکی دیگر از نکات مورد توجه این آمار، تفاوت شدید تورم ماهانه حادثه در نقاط مختلف کشور است، به‌گونه‌ای که برای مثال نرخ تورم ماهیانه خوراکی‌ها در استان خراسان جنوبی 2.2درصد گزارش شده در حالی‌که همین آمار برای استان همدان در همین بازه زمانی 7.1درصد بوده؛ بیش از سه برابر تورم خوراکی‌ها در خراسان جنوبی.
در گزارش مرکز آمار ایران، استان‌های خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری، بوشهر، کرمانشاه و گلستان نرخ تورم ماهیانه خوراکی کمتر از 3.3درصد را تجربه کرده‌اند و در مقابل، همدان با 7.1درصد، مرکزی با 7درصد، البرز با 6.9درصد، خوزستان با 6.7درصد و کهگیلویه و بویراحمد با 6.1درصد بالاترین گرانی‌های مواد خوراکی و دخانیات را در تیر ماه سال جاری تحمل کرده‌اند.
استان‌هایی که نقره‌داغ غیرخوراکی‌ها شدند
در حالی‌که تورم ماهیانه کالاهای غیرخوراکی و خدمات کشور در تیر ماه سال جاری، 2.6درصد اعلام شده، اما برخی استان‌های کشور گرمای این تورم را بیشتر و گروهی کمتر احساس کرده‌اند. در صدر جدول اعلامی از سوی مرکز آمار برای نورخ تورم ماهیانه، استان بوشهر با 4.1درصد دیده می‌شود که باعث شده کم بودن تورم خوراکی‌ها در این استان چندان موثر نباشد و در رتبه‌های بعدی، استان‌های فارس و مازندران با 4درصد حضور دارند. در نقطه مقابل هم، کمترین تورم ماهیانه برای استان‌های تهران با 1.8درصد، کرمانشاه با 2.1درصد و زنجان با 2.3درصد معرفی شده‌اند.
پرتورم‌ترین و کم‌تورم‌ترین استان‌های کشور در تیر ماه
شاخص کل تورم ماهیانه کشور در تیر ماه امسال 3.5درصد اعلام شده است. با این حال، خوزستان‌هایی که گرمای بی‌سابقه هوا در تیر ماه را تجربه کردند، همین مقدار آزار و اذیت را از ناحیه تورم هم چشیدند. طبق این گزارش، خوزستان با 4.8درصد، پیشتاز گرانی‌های تیر ماه بود و پس از آن، فارس با 4.5درصد، کردستان، مازندران و مرکزی با 4.4درصد، کهگیلویه و بویراحمد با 4.3درصد، همدان با 4.1درصد و البرز با 4درصد در رتبه‌های بعدی جای گرفتند.
در سوی دیگر جدول، خراسان جنوبی با 2.3درصد، کم‌تورم‌ترین استان تیر ماه از ناحیه افزایش ماهیانه قیمت‌ها قرار گرفت و پس از آن، چهارمحال و بختیاری با 2.4درصد، کرمانشاه با 2.7درصد و گیلان، تهران و هرمزگان با 2.9درصد در رتبه‌های بعد جاخوش کردند.
هزینه‌هایی که یک ساله 41درصد بیشتر شد
یکی از مهمترین نکات اعلامی در گزارش مرکز آمار ایران، تورم نقطه به نقطه است؛ به این معنا که برای خرید سبدی مشخص از کالاها و خدمات در هر ماه، هزینه خانوار نسبت به ماه مشابه سال گذشته، چند درصد تغییر کرده است یا به عبارت دیگر، برای خرید همان سبد، چقدر باید بیشتر پول پرداخت.
طبق این گزارش، تورم نقطه به نقطه کل کشور در تیر ماه 41.2درصد محاسبه شده بود. با این حال، خوزستانی‌ها باز هم میزبان بیشترین گرانی‌ها بودند و نرخ تورم نقطه به نقطه تیر ماه سال جاری برای آنها 47.4درصد بود. 9 استان کشور نیز در این ماه، تورم نقطه به نقطه بالای 45درصد را تجربه کردند که به ترتیب عبارتند از:
مرکزی 46.5درصد، هرمزگان 46.3درصد، سمنان 46.1درصد، ایلام 45.8درصد، آذربایجان غربی 45.7درصد، کردستان 45.6درصد، لرستان 45.2درصد، کهگیلویه و بویراحمد 45.1درصد و سیستان و بلوچستان با 45درصد. در مقابل، 6 استان کشور در نخستین ماه از تابستان سال جاری، تورم نقطه به نقطه کمتر از 40درصدی را احساس کردند که به ترتیب عبارتند از: خراسان جنوبی 34.1درصد، تهران 37درصد، بوشهر 38.3درصد، یزد 39درصد، کرمان 39.3درصد و کرمانشاه با 39.8درصد.
