از قرارداد ۱۰ ساله ایران و هند چه می‌دانیم؟

هفت صبح| ایران و هند قرارداد توسعه بندر چابهار ایران را در سال 2016 و هنگام سفر نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به ایران امضا کرده بودند. حالا آن‌طورکه نشریه اکونومیک تایمز از قول منابع هندی نوشته، دو کشور قرارداد 10ساله‌ای را امضا می‌کنند که در آن هند مدیریت بندر چابهار را به‌عهده خواهد گرفت. این اولین باری است که هند، مدیریت یک بندر خارج از کشور را برعهده می‌گیرد. این قرارداد 10ساله قابلیت تمدید خودکار دوره های 10ساله را دارد.

سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند روز دوشنبه در کنفرانسی در بمبئی گفت: «سارباناندا سونووال، وزیر بنادر و کشتیرانی هند برای امضای این قرارداد به ایران می‌رود». به گفته او این توافق که مدت‌ها است مورد بحث قرار گرفته، مسیر سرمایه‌گذاری‌های بزرگتر در بندر را باز می کند.

او گفت: «بدون یک توافق بلندمدت، سرمایه‌گذاری در یک بندر بسیار دشوار است». جایشانکار گفت: «هند انتظار دارد که این پروژه ارتباط هند را با کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال به جنوب در حال توسعه با ایران و روسیه و همچنین ارتباطات تجاری با آسیای مرکزی را بهبود بخشد».

رسانه‌های هندی البته به حرف‌های وزیرخارجه این را اضافه کرده‌اند که دهلی دنبال دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی و روسیه است. هند که توسعه بندر را تامین مالی کرده، طبق این قرارداد، بندر را اداره خواهد کرد. صرفه‌جویی در حمل‌ونقل محموله بین هند و آسیای مرکزی برای مودی دارای اهمیت زیادی است.

قرارداد جدید که جایگزین قرارداد اصلی خواهد شد به مدت 10سال معتبر خواهد بود و طبق گزارش‌ها به‌طور خودکار تمدید خواهد شد. قرارداد اولیه تنها پایانه شهید بهشتی بندر چابهار را پوشش می‌داد و هر سال تمدید می‌شد. در سال 2016، قراردادی بین ایران، هند و افغانستان برای توسعه پایانه شهید بهشتی امضا شد.

به نوشته رسانه‌های هندی بندر چابهار در گذشته در مذاکرات هند و ایران نقش پررنگی داشته و گسترش نقش هند در این بندر نیز مورد بحث قرار گرفته است. علاوه‌بر این، انتظار می‌رود این بندر برای بازرگانان و سرمایه‌گذاران هندی در آسیای مرکزی نیز مفید باشد. سونووال قبلا گفته بود که این بندر منطقه غنی آسیای مرکزی را با بازارهای آسیای جنوبی مرتبط و نقش مهمی در همکاری‌های تجاری و اقتصادی و ارتباط مردم این دو جغرافیا، ایفا می‌کند. پتانسیل ترانزیت و حمل‌ونقل منطقه آسیای مرکزی و همچنین شبکه لجستیکی آنها بهبود خواهد یافت.

از سوی دیگر هند توسعه بندر چابهار را به‌عنوان یک وزنه تعادل در برابر بندر گوادر پاکستان که طرح توسعه آن در دست چین است، می‌بیند. بنابراین، مسئله تنها اقتصاد در حال رشد هند نیست؛ موضوع رقابت‌های سیاسی و منطقه‌ای دهلی با پاکستان به‌عنوان یک رقیب با دشمنی دیرینه است. رویترز درمورد این قرارداد نوشته: «بندر چابهار به عنوان دروازه‌ای برای کالاهای هندی جهت رسیدن به بازارهای افغانستان و آسیای مرکزی عمل می‌کند که پاکستان را به عنوان رقیب و همسایه هند دور می‌زند». هند در سال گذشته 20هزار تن گندم از طریق بندر چابهار به افغانستان ارسال کرده است.