از شما بعید است آقای «فرهنگی»
یک برداشت نادرست مالیاتی آن هم از سوی نماینده مجلس، هم مردم را نگران کرد هم چهره‌ها را به اشتباه انداخت.
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| «اگر حساب بانکی دارید بخوانید»، «تصمیم عجیب مجلس برای برداشت مالیات از حساب اشخاص»، «اگر سال آینده درآمدتان بیشتر شود باید مالیات بدهید»؛ اینها همه تیترهای رسانه‌های رسمی و غیر‌رسمی است بعد از اینکه مصاحبه محمد‌حسین فرهنگی نماینده تبریز در مجلس منتشر شد.
حتی رسانه‌های تخصصی‌تر و چهره‌های کمی اقتصادی شبکه‌های اجتماعی عنوان‌های فنی‌تری برای اعتراضشان انتخاب کردند و از عبارت‌هایی مانند «مالیات ستانی از تورم» استفاده کردند اما مگر آقای فرهنگی چه گفته بود؟ او در مصاحبه با سایت انتخاب گفته بود: «مجلس به حکم بسیار عجیبی در جریان رسیدگی به بودجه رای داد بند ج تبصره 6 که بر اساس آن اگر جمع واریزی به حساب شخصی و غیر تجاری اشخاص حقیقی در هر ماه تا پایان اردیبهشت 1403 نسبت به سال قبل بیشتر باشد مشمول مالیات خواهد شد.
صاحب حساب اگر اعتراضی داشت باید به سازمان امور مالیاتی مراجعه کند و ثابت کند این درآمد نبوده است. این خیلی تصمیم عجیبی بود اما پیشنهاد حذف من رای نیاورد. نمی‌دانم مجلس دنبال چه موضوعی است و دولت چرا این احکام را در لوایح خود می‌آورد.»
بلافاصله بعد از انتشار این مصاحبه واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی شروع شد مثلا علی شریفی‌زارچی استاد دانشگاه شریف که چهره شناخته شده‌ای در توئیتر است نوشت: «اگر واریزی به حساب شخصی افراد در پایان اردیبهشت ۱۴۰۳ بیش از سال قبل باشد مشمول مالیات می‌شود». یعنی مردم باید تاوان بی‌ارزش‌شدن پول ملی را مضاعف بپردازند. راستی، چند مدیر دولتی که از مالیات مردم ۳ میلیارد دلار رانت چای دبش را پرداختند، بازداشت شدند؟»
وحید حاجی‌پور روزنامه‌نگار هم نوشت: «مردم به دلیل سیاست‌های دولت و مجلس، روز به روز فقیرتر می‌شوند؛ پس مجبورند بیشتر کار کنند تا درآمد بیشتری برای تامین هزینه‌های خود کسب کنند اما حالا مجلس انقلابی مصوب کرده «اگر واریزی به حساب شخصی افراد در پایان اردیبهشت ۱۴۰۳ بیش از سال قبل باشد مشمول مالیات می‌شود». رسما در حال دزدی از مردم هستند.
بعضی‌ها برداشت متفاوت‌تری هم از ماجرا ارائه کردند مثلا کاربری نوشت: «یعنی اونی که امسال ماهی یک میلیارد در میاره اگه سال بعد ماهی ۹۵۰ میلیون در بیاره از مالیات معافه چون با درآمد امسالش مقایسه می‌کنند ولی اونی که الان ماهی ۳۰ میلیون در میاره اگه سال بعد ۳۱ میلیون در بیاره باید مالیات بده چون از پارسال بیشتر در آورده!»
نماینده‌ها چه چیزی را تصویب کردند؟
اما آیا واقعا ماجرا این است که اگر شما نسبت به قبل از اردیبهشت ۱۴۰۳ درآمد بیشتری کسب کنید، باید مالیات بیشتری بدهید؟ پاسخ این است که با توجه به عزم راسخ دولت و مجلس برای افزایش درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، به هر حال اگر درآمدتان بیشتر شود به احتمال زیاد باید مالیات بیشتری هم بپردازید.
اما ماجرا نه به اردیبهشت ۱۴۰۳ مربوط است و نه اگر درآمدتان کمتر شود معاف از مالیات خواهید بود. برای اینکه بفهمیم آقای فرهنگی، نماینده تبریز روی چه حسابی چنین خبری را اعلام کرده بهترین راه این است که به مصوبه مورد اشاره او مراجعه کنیم.
نماینده‌های مجلس در کمیسیون تلفیق همینطور که هر روز بخشی از لایحه بودجه را اصلاح یا تصویب می‌کنند، دو روز پیش رسیدند به بندهای ج و چ تبصره 6 ماده واحده این لایحه در بخش درآمدها. بعد هم بدون تغییر این بندها را تصویب کردند. در متن این بندها که پیش‌تر دولت آنها را تدوین کرده است، آمده:
«در صورتی که جمع مبلغ و دفعات واریز به حساب‌های غیرتجاری هر شخص حقیقی در هر ماه از جمع مبلغ و دفعات واریزی که تا پایان اردیبهشت سال 1403 توسط شورای پول و اعتبار تعیین می‌شود بیشتر باشد، اثبات درآمدی نبودن تراکنش‌ها و ارائه اسناد و مدارک به‌عهده صاحب حساب است. منظور از حساب غیرتجاری، حسابی است که نزد سازمان مالیات به‌عنوان حساب مرتبط با فعالیت مؤدی ثبت نشده باشد.»
آنچه این بند می‌گوید به یک مصوبه دیگر برمی‌گردد که شورای پول و اعتبار را موظف کرده تا اردیبهشت سال آینده حساب و کتاب کرده و اعلام کند که سقف تعداد تراکنش و مبالغی که یک حساب شخصی را به یک حساب تجاری تبدیل می‌کند اعلام کند.
حالا نماینده‌ها بر اساس بند تصویب کرده‌اند که اگر شما به عنوان دارنده یک حساب شخصی از اردیبهشت سال آینده تعداد تراکنش‌ها و مبالغ دریافتی‌تان بیشتر از آنچه شورای پول و اعتبار اعلام می‌کند باشد، حسابتان به عنوان حساب تجاری شناخته می‌شود. دلیل این کار چیست؟
جلوگیری از فرار مالیاتی کسب و کارهایی که به جای گذاشتن کارت خوان از شما می‌خواهند پول را به حساب خودشان یا اطرافیانشان واریز کنید یا آنلاین شاپ‌هایی که به جای استفاده از درگاه پرداخت از روش کارت به کارت استفاده می‌کنند. چنین حساب‌هایی قرار است خود به خود تجاری محسوب شده و رقم آنها مشمول مالیات بر درآمد محسوب شود
و همانطور که در متن مصوبه آمده، اثبات اینکه این پول از یک محل غیردرآمدی یا درآمدی که قبلا مالیاتش پرداخت شده به دست آمده بر عهده خود صاحب حساب خواهد بود یعنی اگر برادر شما که مغازه دار است و حساب شما را به عنوان شماره کارت به مشتری‌ها برای کارت به کارت می‌دهد و سازمان امور مالیاتی طبق سقف شورای پول و اعتبار تشخیص می‌دهد حساب شما تجاری است، این شما هستید که باید ثابت کنید این پول‌ها که وارد حسابتان شده از محل دیگری بوده که یا مالیات به آن تعلق نمی‌گیرد یا مالیاتش را قبلا داده‌اید.
اینکه شورای پول و اعتبار چه سقفی برای تعداد و مبلغ تراکنش‌ها اعلام می‌کند می‌تواند محل بحث باشد، از الان عده‌ای پیش بینی می‌کنند بیشتر از ۲۰ تراکنش یا ده میلیون تومان در روز مبنای تبدیل حساب شخصی به حساب تجاری قرار بگیرد بعضی‌ها هم رقم‌های کمتر و بیشتری را پیش بینی می‌کنند.
نکته جالب این است که وقتی دولت لایحه بودجه را تقدیم مجلس کرد و جزئیات آن منتشر شد، همین بنده مورد توجه قرار گرفت و از سوی دولت و کارشناس‌ها توضیح داده شد اما در نهایت باز هم چهره‌هایی در سطح نماینده مجلس از آن برداشت اشتباه کردند، شاید اگر آقای فرهنگی به درستی متوجه متن این بند شده بود به آن رای منفی نمی‌داد.
بخش مهم دیگر مصوبه
حاشیه‌های بند ج تبصره شش، باعث شد که محتوای بند چ که همزمان با آن تصویب شد از نظرها دور بماند در حالی که این مصوبه هم اهمیت بسیار زیادی دارد. بر اساس بند چ تبصره شش ماده واحده لایحه بودجه در بخش درآمدهای دولت «به وزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود مالیات و عوارض ارزش‌افزوده مؤدیان مالیات بر ارزش‌افزوده بابت هر یک از دوره‌های سنوات 87 تا 1400 که اظهارنامه‌ها را در موعد مقرر تسلیم نکرده
و تاکنون مورد رسیدگی قرار نگرفتند و مالیات آنها نیز برآورد نشده را از طریق حسابرسی سامانه‌ای بر اساس میزان فعالیت، اطلاعات موجود در سامانه‌های مالیاتی، سوابق مالیاتی پرونده عملکرد و با توجه به میزان اعتبارپذیری خرید کالا و خدمات فعالیت مؤدیان بر اساس دستورالعملی که به پیشنهاد سازمان مالیات ظرف یک‌ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون به‌تصویب وزیر اقتصاد می‌رسد، تعیین و اظهارنامه برآوردی را تولید کند.»
این هم یعنی وزارت اقتصاد و در واقع سازمان امور مالیاتی اجازه دارند به عقب برگشته و مرور کنند و به‌آن گروه‌های شغلی که مالیات بر ارزش افزوده را از مردم دریافت کرده و آن را به دولت می‌پردازند قبل از سال ۱۴۰۰ اظهارنامه و مالیات‌ها را طبق قانون پرداخت نکرده اند، شناسایی کرده و مالیات را از آنها بگیرند. حالا چرا سال ۱۴۰۰ مبنا قرار گرفته؟
احتمالا به این دلیل که دقیقا سخت‌گیری‌های مالیاتی از این سال بیشتر شروع شده و دولت احتمالا از خودش مطمئن است که بعد از ۱۴۰۰ چنین موردی از زیر دستش در نرفته اما ممکن است قبل از آن چنین اتفاقی افتاده باشد پس می‌توان از این محل هم درآمدهایی داشت.
