اختاپوس دیتابیس!
اداره ثبت احوال هم به بانک بزرگ داده‌های شهروندان پیوست. در کنار مالیات و بانک و بیمه و دانشگاه و ترافیک و...
روزنامه هفت صبح، نگین باقری| هم گرفتن شناسنامه، هم انتخاب کردن اسم و یارانه نوزادان دیروز یک باره الکترونیکی شد. خبر آن را روز دوشنبه ثبت احوال داد. دقیقا همان روز وزیر کشور به صورت خلاصه‌ای اشاره کرد از این به بعد تعویض شناسنامه دو سه ساعته انجام می‌شود و تمام.
با این همه اطلاعات که در ثبت احوال جمع شده در حال حاضر یکی از مهم‌ترین سازمان‌های کشور است که یک ابردیتا از اطلاعات افراد جمع‌آوری کرده. خود وزیر کشور به قدرت سازمان ثبت احوال اشاره کرده و حتی زمزمه‌هایی از احتمال ادغام آن با سازمان ثبت اسناد بر زبان آورده که تازه قدرت اطلاعاتی و زیرساختی این سازمان را دو چندان هم می‌کند.
با اینکه اطلاعات افراد زیر نظر ثبت احوال به هم وصل شده، بدبینان می گویند چرخ این سامانه بعضی وقت‌ها در بهترین عملکرد خود، خیلی سریع و تند کار می‌کند ولی هر جا نیاز به ارائه خدمتی باشد یا دسترسی سازمان‌ها به هم تعریف نشده یا سامانه آن قطع است و یا هر اختلال دیگری که نشان می‌‌دهد چرخ‌دنده‌های این دولت الکترونیک آنقدرها هم نرم نمی‌چرخد.
یک سیستم پر از دیتا و آمار را تصور کنید که در زیرساخت آن همه سامانه‌ها و سازمان‌های کشور به آن متصل شده‌اند. دوشنبه ظهر وزیر کشور سعی داشت همین فضا را برای خبرنگاران ترسیم کند و بگوید سازمان ثبت احوال با این میزان دانش، چه قدرت زیادی در دست دارد.
اینطور که معلوم است می‌تواند به زودی کارت ملی را با کارت‌های بانکی تجمیع کند، برای سیاست‌های رفاهی مثل کالابرگ مجهزتر شود و به گفته وزیر کشور« منجر به اجرای بهتر قانون جوانی جمعیت» هم بشود.
از سال 1392 یک معاونت در وزارت ارتباطات همه انرژی خود را فقط برای این گذاشت که سامانه‌های سلامت، مالیات، گمرک، سامانه اعتبار سنجی مدارک دانش آموزی و دانشگاهی (سجاد)، خزانه‌داری و بسیاری از دیگر سامانه‌های ملی و پایگاه‌های دولت را به صورت الکترونیک به هم متصل کند. کدام سامانه‌ها بهترین عملکرد را در اتصال به یکدیگر داشتند؟
یکی از مدیران حوزه دولت الکترونیک میگوید اداره مالیات بیشترین موفقیت را داشته. همین 5 ماه پیش مجلس تصویب کرد که پایانه‌های فروشگاهی باید به سازمان مالیات وصل شوند و این قانون از اول مهر ماه اجرا شد.
دستگاه‌های پوز و حساب‌های بانکی سریع بررسی شده و تعداد پرداخت کننده‌های مالیات در جهش تند و تیزی افزایش یافتند. مثال دیگر از سازمان مالیات این است که فقط سه ماه بعد از تصویب مالیات دو شغله‌ها با اتصال این سازمان به سازمان تامین اجتماعی، فرمول مالیات گیری جدید به اجرا درآمد.
اواخر تابستان خبر افزایش نرخ عوارض خروج از کشور منتشر شد. دستگاه‌های عابربانک که پیش از این در فرودگاه‌های بین‌المللی نصب شده بودند از همین پاییز برای هر مسافر حساب می‌کنند که تا امروز چند سفر خارجی رفته و چقدر باید عوارض بپردازد. ادامه در صفحه 02
همین تابستان در حالی که هنوز لایحه موسوم به عفاف و حجاب در مجلس نوشته نشده بود، نیروی انتظامی ثبت شکایت و سپس جریمه خودروها به دلیل بی‌حجابی را آغاز کرد. در حال حاضر اطلاعات پارکینگ‌های مجاز به نیروی انتظامی و سپس دفاتر پیشخوان متصل شده.
دفتر پیشخوان زمان ترخیص خودرو قبضی برای پارکینگ صادر می‌کند. این قبض شامل پرداخت هزینه پارکینگ و هزینه پرداخت یدک‌کش می‌شود تا بتوانید مجوز خروج خودرو از پارکینگ را بگیرید.
آذرماه قبل تصویب شد که هزینه آزادسازی مدارک تحصیلی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی افزایش یافت.
نرخ جدید 6 تا 10 برابر افزایش یافته بود که منجر به اعتراض دانشجویان و حتی برخی ازنماینده‌های مجلس شد.
اما سامانه سجاد (متعلق به وزارت علوم) به سرعت خود را با فرمول جدید منطبق کرد تا دانشجویانی که قصد مهاجرت داشتند سریعا هزینه آزادسازی مدرک خود را با نرخ جدید بپردازند.
این دیتابیس درنتیجه اگرچه زمان دریافت هزینه یا اطلاعات به شکل فوق‌العاده سریعی به همه ادارات و سازمان‌های دیگر متصل است اما در مقابل ضعف‌های زیادی در زمان‌های ارائه خدمات دارد. مثل کجا؟
در مراکز تعویض پلاک این مشکل معمولا به شلوغی و تشنج مراکز منجر می‌شود. فروشنده و خریدار در بسیاری از باجه‌ها با این پیام مواجه شده‌اند که سیستم وصل نیست. پرداخت جریمه‌های انتظامی، پرداخت جریمه‌های شهرداری و ... هر کدام خان بزرگی مقابل فروشنده است که سیستم باید یکی یکی به آنها وصل شود تا بتواند استعلام بگیرد.
وقتی می‌خواهید یک وام از بانک دریافت کنید باید حتما یک قبض سازمان آب و برق و یا سند ملک خود را داشته باشید در غیر این صورت بانک به صورت سیستماتیک ظاهرا به هیچ کدام از این سازمان‌ها متصل نیست و اتوماتیک نمی‌تواند استعلام بگیرد.
وقتی درخواست کارت سوخت می‌دهید، کارت به اداره پست منطقه محل زندگی‌تان ارسال می‌شود.هیچ اتصالی بین اپراتور تلفن شما، اداره پست و شرکت ملی نفت برقرار نیست که تاریخ مراجعه پستچی را بدانید. اگر کارت ارسال شود هیچ پیامکی برایتان نمی‌آید.
در نتیجه فقط باید به حس ششمتان اعتماد کنید، یک سر به اداره یا سایت سازمان پست بزنید ممکن است کارت برگشت خورده را آنجا پیدا کنید. اگر به اداره پست نروید، کارت دوباره به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برمی‌گردد. چنین روندی درباره کارت خودرو هم صادق است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که دولت الکترونیک لنگ می‌زند، به سهام عدالت فوت شدگان بر می‌گردد.
به محض فوت یک نفر تمام کارت‌های بانکی او از کار می‌افتد و پول و سهام و همه دارایی‌هایش بلوکه می‌شود.
این همان اتفاقی است که بدون هیچ مشکلی و اتوماتیک در جریان است. ولی اگر کسی بخواهد سهام متوفی را بین وراث تقسیم کند، حساب‌های بانکی را از بلوکه شدن بردارد باید شاخ غول را بشکند. در برخی از مراحل باید همه وراث حضور داشته باشند.
اداره دارایی باید وضعیت مالیات و سهام‌های بورسی او را مشخص کند. با گرفتن نامه اداره دارایی، باید به سازمان بورس مراجعه کرد و اجازه تقسیم سهام را گرفت. بانک هم مستقیما با دارایی در ارتباط نیست و فقط به صورت فیزیکی نامه اطلاعات حساب متوفی را صادر می‌کند. همه این کارها فیزیکی و از این نقطه به آن نقطه شهر انجام می‌شوند.
آرمان‌های الکی
یکی از مدیران حوزه دولت الکترونیک این موضوع را تایید می‌کند و درباره علت آن میگوید: «حرکت‌های سینوسی بین سازمان‌ها وجود دارد که باعث شده ساختارهای الکترونیک یک جا به صورت آرمانی تا سطح شاخص‌های جهانی خود را ارتقا دهد و به هم متصل شوند ولی در موارد دیگر نه. درنتیجه سازمان‌ها با سرعت یکسان به هم وصل نمی‌شوند.»
بنا بر گفته‌های او کشورهای مختلف سطوح بلوغ متفاوتی در حرکت به سوی دولت الکترونیک دارند. و «در مواردی عجله مفرط برای رسیدن به شاخص‌های جهانی انتظارات مدیران را بالا می‌برد. برای همین هم سعی می‌شود بدون مطالعه و صرفا با سعی و خطا بعضی فرایندها را الکترونیک کرد. در نتیجه چیزی واقعا الکترونیک نشده و فقط پشت سر هم برای آن ابلاغیه صادر می‌شود.»
