اشک دل طلا‌فروش و خون دل اجاره‌نشین
حقایقی که باید درباره شایعه ترسناک اخذ مالیات از مستاجران، خریداران طلا، کارمندان دولت و... بدانید
روزنامه هفت صبح، گروه بازار| انگار خوشی به مستاجران نیامده. تازه داشتند برای سخنان رئیس کل بانک مرکزی و تایید دو برابر شدن وام ودیعه مسکن که بالاخره بعد از ماه‌ها ابلاغ شد، خوشحالی می‌کردند که انتشار یک خبر بدجوری آنها را ترساند. دو روز پیش یک خبر جدید مالیاتی در خبرگزاری‌ها و کانال‌های خبری دست به دست چرخید که به مستاجران ربط داشت.
اینکه طبق بند قانونی در بودجه سال 1403، مستاجران هم باید معادل هفت متر مربع از یک آپارتمان مالیات پرداخت کنند. البته این خبر دیروز تکذیب شد، ولی مستاجرانی که ماهیانه اجاره‌های سنگینی پرداخت می‌کنند، چند ساعت پر از التهاب را پشت سر گذاشتند. اما در چند روز گذشته کلمه مالیات نقش مهمی در خبرها و البته تکذیب خبرها داشته است.
مثلا همین چند روز پیش ویدئوهای زیادی از افرادی که خودشان را کارشناس اقتصادی معرفی می‌کردند در فضای مجازی منتشر شد که به مردم می‌گفتند از اول دی‌ماه باید برای خرید طلا باید 25 درصد مالیات بدهند. بعد از انتشار این خبر بعضی از طلا فروش‌ها کرکره‌ها را پایین کشیدند و به گفته رئیس اتحادیه طلا و جواهر سکوت سنگینی بازار طلا را فرا گرفت، سکوتی سنگین‌تر از دوران کرونا.
اما این خبر هم تکذیب شد. درست مثل خبر مالیات حقوق کارمندان دولت که کلی سر و صدا به پا کرد، چون این وسط یک اشتباه محاسباتی شکل گرفته بود و بعضی‌ها فکر می‌کردند 10 درصد مالیات از کل مبلغ حقوق کسر می‌شود، اما کل ماجرا چیز دیگری بود. داستان مالیات از خانه و خودروهای لوکس هم هنوز ادامه دارد و خیلی‌ها اصلا نمی‌دانند روش درست محاسبه این مالیات چگونه است؟
دریافت هفت مترمربع مالیات از مستاجران
سوم دی‌ماه خبر کوتاهی منتشر شد که در سال 1403 مستاجران هم باید مالیات بدهند. نویسنده این خبر تاکید کرده بود طبق بررسی جزئیات لایحه بودجه 1403 حقوق‌بگیران اجاره‌نشین سال آینده باید معادل اجاره‌بهای هفت مترمربع آپارتمان، مالیات بر درآمد بپردازند. حتی در این خبر مالیاتی که ماهیانه یک مستاجر باید پرداخت کند، محاسبه شده بود.
اینکه مستاجرانی که در یک واحد مسکونی 60 متری زندگی می‌کنند، باید سالی یک میلیون و 750 هزار تومان اجاره بدهند و...اعداد و ارقامی که اصلا معلوم نبود براساس چه فرمولی به دست آمده است. اما این خبر حاصل یک برداشت اشتباه از گزارش یک روزنامه اقتصادی بود. روزنامه دنیای اقتصاد چند وقت پیش گزارشی درباره مالیات حقوق کارمندان دولت نوشته و در این گزارش متوسط مالیات پرداختی کارمندان دولت را بررسی کرده بود.
در این گزارش آمده بود اگر متوسط مالیات پرداختی کارمندان دولت یک میلیون و 500 هزار تومان باشد، این عدد معادل کرایه هفت مترمربع مسکن در تهران است، پس این عدد غیرمنصفانه‌است و زندگی برای کارمندان سخت می‌شود. اما نویسنده خبر از این گزارش برداشت اشتباهی کرد تا این موضوع که مستاجران هم مشمول پرداخت مالیات می‌شوند خیلی زود دست به دست شود. اما این خبر خیلی زود تکذیب شد.
سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور روز گذشته بعد از سر و صدایی که این خبر در فضای مجازی راه انداخت، اعلام کرد اصلا چنین چیزی نیست و قرار نیست هیچ مالیاتی از مستاجران گرفته شود. مهدی موحدی بک‌نظر تاکید کرد هیچ بند قانونی در بودجه سال 1403 درباره اخذ مالیات مستاجران نوشته نشده و خبری که در بعضی رسانه‌ها مطرح شده به هیچ عنوان صحت ندارد و این موضوع را از اساس رد کرد. سخنگوی سازمان امور مالیاتی کشور در ادامه توضیح داد اگر قرار باشد مالیاتی پرداخت شود توسط موجران است که این موضوع هم در صورت خالی نگه داشتن ملک خود مطرح می‌شود.
مالیات 25 درصدی خرید طلا
شایعه دریافت مالیات 25 درصدی خریداران طلا هنوز داغ داغ است. این شایعه از فضای مجازی و ویدئوهایی شروع شد که در آن یک به اصطلاح کارشناس به مردم اطلاع می‌داد که از اول دی‌ماه هر قطعه طلایی که بخرید باید 25 درصد روی آن مالیات به دولت بدهید. دلیل این ادعا را هم بر این مبنی می‌گذاشتند که شنیده‌اند طلافروشان باید از اول دی‌ماه همه اطلاعات خریداران و فروشنده‌های طلا را در سامانه‌ای ثبت کنند.
این سامانه هم به طور مستقیم به سازمان مالیاتی وصل است و هم خریدار و هم فروشنده باید مالیات بدهند. این شایعه دهان به دهان چرخید و ویدئوها دست به دست شد. خیلی زود هم تاثیرش را گذاشت تا جایی که صدای طلافروش‌ها را در آورد که این خبر جدید مالیاتی مردم را ترسانده و باعث شده از خرید طلا و سکه منصرف شوند .
اما ماجرای مالیات 25درصدی طلا چه بود؟ همه چیز بر می‌گردد به رقم مجموع درآمد مالیاتی دولت در بودجه سال 1403. همزمان با انتشار رقم مالیاتی بودجه در سال آینده، بعضی از کاربران در فضای مجازی این موضوع را به ثبت اطلاعات خریداران و فروشندگان طلا در سامانه تجارت ربط دادند و این موضوع را مطرح کردند که احتمالا ثبت این اطلاعات برای دریافت مالیات از خریداران طلا و سکه است.
اما طبق اطلاعیه سازمان امور مالیاتی اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، شامل همه اشخاص حقیقی صاحبان صنوف می‌شود و از اول دی‌ماه ملزم به صدور صورت‌حساب الکترونیکی نوع یک یا دو از طریق سامانه مؤدیان برای فروش کالا و خدمات مطابق دستورالعمل صدور صورت‌حساب الکترونیکی هستند.
با این اوصاف همه صنوف و از جمله طلافروشان باید برای معاملات خود، از طریق سامانه تجارت صورت‌حساب دیجیتالی صادر کنند. پس فقط طلافروش‌ها ملزم به این کار نیستند. اما در بندی که مختص این صنف است، به این موضوع تاکید شده که فروشنده‌های طلا، جواهر و پلاتین با هر میزان فروش کالا و خدمات باید صورت‌حساب آن را در سامانه مؤدیان صادر کنند و در‌صورتی‌که این کار را انجام ندهند، مشمول جریمه می‌شوند.
پس تا اینجای کار خبری از مالیات 25 درصدی برای خریداران طلا و حتی فروشنده‌های طلا نیست. اما این خبر آنقدر سر و صدا به راه انداخت و طلافروش‌ها از کسادی بازار گفتند که خیلی زود توضیحات سازمان امور مالیاتی کشور را به همراه داشت. طبق توضیحات این سازمان خیال خریداران طلا را راحت و تاکید کرد مالیات جدید یا افزایش نرخی در حوزه مالیات از صنف طلا وضع نشده است. بنابر این اخذ مالیات 25 درصد از طلا کذب است.
همچنین براساس توضیحی که سازمان امور مالیاتی بیان کرده، اصل طلا و جواهر و پلاتین موجود در مصنوعات ساخته شده از این فلزات معاف از مالیات بر ارزش افزوده است و فقط اجرت ساخت و سود فروشنده، مشمول ارزش افزوده است. حتی این سازمان تاکید کرده ثبت کد ملی خریدار هنگام خرید طلا الزامی نیست، پس دیگر اطلاعاتی از خریدار جایی ثبت نمی‌شود که بخواهد برای خرید طلا مالیات پرداخت کند.
برداشت‌های اشتباه از مالیات حقوق کارمندان
خبر سقف معافیت مالیاتی کارمندان هم در دو سه هفته گذشته کم حاشیه نداشت. خبر اصلی که منتشر شد این بود که سقف معافیت مالیاتی در بودجه سال 1403، که از طرف دولت تعیین شده 10 میلیون تومان است.
اما وقتی کارمندان دولت از لایحه بودجه سال آینده با خبر شدند و متوجه شدند ثابت ماندن عدد 10 میلیون تومان به‌عنوان سقف معافیت مالیاتی، به ضررشان تمام می‌شود، انتقادها شروع شد. همین فشار افکار عمومی کاری کرد تا اعضای کمیسیون تلفیق سقف معافیت مالیاتی کارکنان دولت را از افزایش بدهند. بر همین اساس نمایندگان مجلس در کمیسیون تلفیق اعلام کردند معافیت مالیات دریافتی کارمندان و کارکنان دولت از ماهی 10 میلیون تومان به 12 میلیون تومان افزایش داده‌اند.
اما در جریان این اصلاحیه‌ها بعضی از خبرگزاری‌ها در محاسبه تعیین مالیات اشتباه کردند. بعضی از آنها درباره سقف مالیاتی حقوق کارمندان نوشتند که حقوق‌های تا 12 میلیون تومان معاف از مالیات است. حقوق‌های 12 تا 16 میلیون و 800 هزار تومان، 10 درصد، حقوق‌های 16 میلیون و 800 تا 27 میلیون و 600 هزار تومان 15 درصد، 27 میلیون و 600 تا چهل میلیون و 800 هزار تومان، 20 درصد و حقوق‌های بالای چهل میلیون و 800 هزار تومان باید 30 درصد مالیات بپردازند.
همین اعداد و ارقام برداشت اشتباه بعضی از رسانه‌ها بود و به اشتباه مالیات را بر کل رقم دریافتی حقوق محاسبه می‌کردند و درکی از شیوه پلکانی تعیین مالیات نداشتند. اما واقعیت ماجرا این است که در آخرین تغییرات، قانون رقم مازاد مابین 12 میلیون تا 16 میلیون و 500 هزار تومان را مشمول 10 درصد مالیات شناخته است.
به مازاد 16 میلیون و 500 هزار تومان تا 27 میلیون تومان، 15 درصد مالیات و به مازاد 27 تا 40 میلیون تومان 29 درصد مالیات تعلق می‌گیرد. پله آخر مازاد 40 میلیون تومان خواهد بود که قرار است مالیات آن با نرخ تیز و بی‌رحمانه 30 درصد محاسبه شود. کارمندان دولت که ماهیانه 12 میلیون تومان حقوق می‌گیرند، سال آینده مالیات نمی‌دهند.
براساس فرمول پلکانی کسی که 15 میلیون تومان حقوق می‌گیرد، اندازه 12 میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف است. ولی برای سه میلیون تومان باقی مانده در پله اول که مشمول 10 درصد پرداخت مالیات می‌شود، باید مالیات بدهند که این عدد فقط 300 هزار تومان در ماه می‌شود. اگر یک کارمند در سال آینده ماهی 24 میلیون تومان حقوق بگیرد.
12 میلیون از حقوق او مشمول معافیت مالیاتی می‌شود. به چهار میلیون و 500 هزارتومان از حقوق او مالیات 10 درصد پله 12 تا 5/16 میلیون تعلق می‌گیرد و برای هفت میلیون و 500 هزار تومان باقی‌مانده در پله سوم، 15 درصد مالیات تعلق می‌گیرد. در حالت جدید این کارمند یک میلیون و 575 هزار تومان مالیات می‌دهد ولی در روش قبلی میزان مالیات پرداختی هر ماه به یک میلیون و 950 هزار تومان می‌رسید.
محاسبه ترسناک مالیات خانه و ماشین لوکس
از وقتی رقم مالیات بر خانه و ماشین‌های لوکس در سال 1402 تغییر کرد، خیلی‌ها محاسبات را بر مبنای ارزش، رقم و درصد اشتباه محاسبه می‌کنند. امسال هم این داستان ادامه داشت و بعد از تعیین مالیات برای خانه و خودروهای لوکس در بودجه سال 1403 خیلی‌ها از ارقام و اعداد نجومی خبر دادند تا تن و بدن لوکس‌نشین‌ها و لوکس‌سوارها کمی بلرزد.
اما قبل از صحبت درباره شیوه محاسبه و پرداخت این نوع از مالیات، ابتدا باید بدانیم کدام مالکین املاک و ماشین لوکس، باید این مالیات را بپردازند؟ همه واحدهای مسکونی و باغ ویلاها، مشروط بر آنکه ارزش عرصه و اعیان آنها، بیشتر از 25 میلیارد تومان باشد خانه لوکس معرفی می‌شود . یعنی خانه‌ای که قیمت آن 25 میلیارد تومان است در سال آینده نباید مالیات بدهد. خودروهایی که بالای سه میلیارد تومان قیمت دارند نیز لوکس هستند و باید مالیات بدهند.
اما سر محاسبه این اعداد همیشه دعواست. چون بعضی‌ها اصل ماجرا را درست متوجه نشده‌اند و می‌گویند از خودروهای بالای سه میلیارد تومان و خانه‌های بالای 25 میلیارد تومان، یک درصد مالیات دریافت می‌شود. پس بر این اساس مالیات یک خودروی سه میلیاردی 30 میلیون تومان می‌شود و مالکان خانه‌های 25 میلیاردی هم باید 250 میلیون تومان مالیات بدهند.
اما واقعیت ماجرا این است که اگر خانه‌ای بالای 25 میلیارد تومان قیمت داشته باشد، نسبت به مازاد 25 میلیارد تومان تا هر مبلغ به بالا، دو در هزار باید مالیات بدهد. مثال واضح آن این است که فرض کنید یک ویلای 30 میلیارد تومانی دارید، در این صورت، مازاد 25 میلیارد تومان، یعنی پنج میلیارد تومان از این ملک، مشمول مالیات بر خانه‌های لوکس می‌شود. با این اوصاف نحوه محاسبه رقم مالیات به این شکل است که دو را در پنج میلیارد تومان، ضرب می‌کنیم و عدد به دست آمده را تقسیم بر هزار می‌کنیم که عدد نهایی، 10 میلیون تومان می‌شود.
این 10 میلیون تومان میزان مالیات پرداختی مالک این ملک در سال آینده است. اما کسانی که برداشت اشتباهی از این خبر داشتند، رقم مالیاتی این خانه 30 میلیارد تومانی را براساس مالیات یک درصدی 300 میلیون تومان حساب می‌کنند. طبق لایحه بودجه 1403 خودروهای سواری و وانت‌های دوکابین اشخاص (حقیقی و حقوقی غیردولتی) که ارزشی بالغ بر سه میلیارد تومان دارند، نسبت به مازاد این مبلغ، سالانه مشمول مالیات به نرخ یک درصد هستند.
مثلا اگر قیمت ماشینی که زیر پای شماست چهار میلیارد است روی یک میلیاردی که بیش از سه میلیارد تومان است، باید مالیات بدهید و نباید یک درصد را روی چهار میلیارد تومان قیمت خودرو حساب کنید. با این اوصاف مالیات یک خودروی چهار میلیارد تومانی چیزی حدود 10 میلیون تومان می‌شود.
