عمر ایرانی‌ها قد کشید

هفت صبح،  علیرضا خالدی |  متوسط طول عمر در ایران طی سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. طبق آخرین آمارها، سن «امید به زندگی» در ایران حدود 77 سال است که این مقدار برای زنان 78.5 سال و برای مردان 76.2 سال تخمین زده می‌شود. در عین حال «طول عمر» ایرانی‌ها نیز طی سال‌های اخیر رشد معناداری داشته طوری‌ که هم اکنون متوسط عمر آنها به ۶۷.۷ رسیده که خود نشان‌دهنده بهبود وضعیت بهداشت و درمان، تغذیه و شرایط زندگی در کشور است.

طول عمر و امید به زندگی دو مفهوم مرتبط اما متفاوت هستند. طول عمر به حداکثر سنی اشاره دارد که یک فرد می‌تواند به طور بالقوه زندگی کند، در حالی که امید به زندگی میانگینی از تعداد سال‌هایی است که انتظار می‌رود افراد در یک جمعیت خاص در بدو تولد زندگی کنند. به عبارت دیگر، طول عمر به پتانسیل فردی برای زنده ماندن اشاره دارد، در حالی‌که امید به زندگی به شرایط و عوامل محیطی و اجتماعی که بر طول عمر یک جمعیت تأثیر می‌گذارند، مربوط می‌شود.

درواقع، امید به زندگی یک میانگین است. اگر شما دو فرزند داشته باشید و یکی از آنها قبل از اولین سالگرد تولدش، فوت کند و دیگری تا ۷۰ سالگی عمر کند، میانگین امید به زندگی دو فرزند شما، ۳۵ سال خواهد بود. این میانگین به لحاظ ریاضی درست است و مطمئنا اطلاعاتی در مورد شرایطی که فرزندان بزرگ می‌شدند به ما می‌دهد اما این میانگین آماری، تصویر کاملی به ما نمی‌دهد.

به‌ویژه وقتی که به دوره‌ها یا نواحی رجوع کنیم که سطح بالایی از مرگ و میر نوزادان دارند، این مسئله مشکل‌ساز می‌شود. به عبارتی در طول چند دهه گذشته، امید به زندگی در سراسر جهان به‌طور چشم‌گیری بالا رفته است. به‌طور متوسط افرادی که در سال ۱۹۶۰ به دنیا می‌آمدند، یعنی اولین سال‌هایی که سازمان ملل متحد اطلاعات جهانی را در سوابق خود نگهداری می‌کرد، انتظار داشتند که تا سن 52.5 سالگی زندگی کنند اما امروز میانگین امید به زندگی، ۷۲ سال است.

افزایش عمر ایرانی‌ها

حالا و طبق آخرین اعلام مرکز آمار ایران، در زمستان سال گذشته میانگین سنی فوت‌شدگان بر حسب جنس و به تفکیک مناطق جغرافیایی به صورت کلی ۶۷.۷ سال اعلام شده است که معادل ۰.۹ سال افزایش یافته و در این بازه زمانی میانگین سنی فوت‌شدگان در زنان بیشتر از مردان بوده است.

براساس این داده‌ها، میانگین سنی فوت‌شدگان در زنان در پاییز سال ۱۴۰۳ از ۷۰ سال به ۷۰.۹ سال در پایان زمستان رسید و میانگین سنی فوت‌شدگان در مردان در سه ماه سوم سال گذشته از ۶۴.۵ سال به ۶۵.۲ سال در پایان زمستان رسیده است. بنابراین میانگین سنی فوت‌شدگان در زنان بیشتر از مردان در زمستان سال گذشته بوده است.

بررسی داده‌ها حاکی از آن است در مناطق شهری میانگین سنی فوت‌شدگان برحسب جنس و به تفکیک مناطق جغرافیایی در پاییز سال گذشته از ۶۶.۵ سال به ۶۷.۳ سال در پایان زمستان رسید. همچنین این عدد در مناطق روستایی از ۶۷.۹ سال در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۳ به ۶۹ سال در پایان زمستان سال گذشته رسیده بود که بیانگر افزایش میانگین سنی فوت‌شدگان در منطقه روستایی است.