حتی اگر شما مقصر باشید | شرکت‌های بیمه موظفند افت ارزش خودرو را جبران کنند
آیا بیمه‌گر در بیمه بدنه خودرو مسئولیتی در خصوص افت قیمت خودروی مسبب حادثه دارد؟
هفت صبح| تصادف بین خودرو موضوعی است که پیش می‌آید و اجتنابی هم از آن نیست. در تصادف‌ها معمولا اتومبیل‌ها دچار خسارت می‌شوند و بخشی از این خسارت هم مربوط به افت ارزش خودرو است. روز ۵ مرداد ۱۴۰۳ سوالی از اداره حقوقی قوه قضائیه در مورد افت ارزش خودرو بر اثر تصادف شده است. سوالی به این شرح:
آیا بیمه‌گر در بیمه بدنه خودرو مسئولیتی در خصوص افت قیمت خودروی مسبب حادثه دارد؟ توضیح آنکه، هرگاه مالک خودرویی که راننده آن مقصر در وقوع حادثه بوده است و خود این خودرو هم دچار خسارت و افت قیمت شده، دارای بیمه‌نامه مربوط به بدنه خودرو باشد، آیا می‌تواند به استناد قراردادی که با شرکت بیمه دارد، مطالبه افت قیمت نماید؟ آیا تعهدات شرکت‌های بیمه‌گر در بیمه‌های بدنه، صرفاً خسارات فیزیکی وارده به خودرو را در بر می‌گیرد یا افت قیمت خودرو را نیز شامل می‌شود؟
پاسخ اداره کل حقوقی قوه قضائیه به این سوال این بوده است:
اولاً، به موجب بند «ب» ماده یک قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵، خسارت مالی زیان‌هایی است که به سبب حوادث مشمول بیمه موضوع این قانون به اموال شخص ثالث وارد شود؛ لذا خسارت مربوط به کسر قیمت خودرو نیز نوعی خسارت مالی محسوب می‌شود.
به ویژه آنکه، ماده ۲ قانون رسیدگی فوری به خسارات ناشی از تصادفات رانندگی مصوب ۱۳۴۵ نیز کاردان‌های فنی راهنمایی و رانندگی و پلیس راه را به تعیین میزان خسارات وارده به وسیله نقلیه؛ اعم از هزینه تعمیر و کسر قیمتی که در نتیجه تصادف حاصل می‌شود، مکلف نموده است.
همچنین ماده ۲ قانون صدرالذکر تمامی دارندگان وسایل نقلیه موضوع این قانون را مکلف کرده است وسایل نقلیه خود را در قبال خسارات بدنی و مالی که در اثر حوادث وسایل نقلیه به اشخاص ثالث وارد می‌شود، حداقل به میزان مندرج در ماده ۸ این قانون نزد شرکت بیمه‌ای بیمه کنند؛ لذا چنانچه خودروی شخص زیان‌دیده علاوه بر خسارات وارده به بدنه آن، بر اساس تأیید کارشناس متحمل افت قیمت عرفی ناشی از تصادف باشد، از باب تسبیب، کاهش قیمت خودرو قابل مطالبه است.
ثانیاً، اطلاق عبارت «خسارت مالی» مذکور در تبصره ۳ ماده ۸ قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۱۳۹۵ با لحاظ بند «ب» ماده یک این قانون، شامل «افت قیمت خودرو» نیز می‌شود و بر این اساس، محدودیت پرداخت خسارت مقرر در این تبصره شامل «افت قیمت خودرو» نیز می‌شود و با عنایت به تصریح حکم مقنن، محدودیت مذکور در این تبصره، شرکت بیمه که بیمه‌نامه شخص ثالث را صادر کرده و همچنین راننده مسبب حادثه را شامل می‌شود.
ثالثاً، هیأت وزیران در جلسه مورخ ۲۰/۳/۱۴۰۳ با اصلاح ماده ۷ آیین‌نامه اجرایی ماده ۳۰ قانون بیمه اجباری خسارات وارد شده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسایل نقلیه مصوب ۸/۶/۱۳۹۶ همان مرجع، کسر قیمت وسیله نقلیه را به عنوان یکی از خسارات مالی موضوع تعهد بیمه‌گر تا سقف تعهدات مالی مندرج در بیمه‌نامه شخص ثالث با رعایت تبصره ۳ ماده ۸ این قانون به رسمیت شناخته و تدوین دستورالعمل راجع به نحوه محاسبه خسارت کسر قیمت وسیله نقلیه، حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه را مقرر کرده است.
بنابراین اداره حقوقی قوه قضائیه با سه دلیل که البته دلیل اول خود سه مستند حقوقی دارد به این نتیجه رسیده که شرکت‌های بیمه موظفند هزینه افت ارزش خودرو را در قبال خودرویی که راننده آن مقصر حادثه بوده نیز پرداخت کنند. ذکر این توضیح البته ضروری است که نظریات اداره کل حقوقی قوه قضائیه برای قضات الزامی نیست ولی این نظریات معمولا مورد توجه قضات قرار می‌گیرد.
