سیاستورزی به سبک اصفهان
نگاهی به سهم شهر مشهور ایران در فوتبال، اقتصاد و سیاست
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| پوستر منتشر شده توسط باشگاه سپاهان برای بازی مقابل گلگهر سیرجان، با طرحی از یک شیر در میان کفتارها جنجالآفرین شده است. این دومین پوستر جنجالی تیم سپاهان در این فصل است. پوستر اول، مربوط به مسابقه تیم بانوان سپاهان در برابر آوای تهران بود که در آن با حمله یک جنگنده به برج میلاد، این برج تخریب شده بود.
پوسترها البته صرفا دو مثال از رویکرد سپاهانیها در پروپاگاندای ورزشیشان است. در این نوع تبلیغات سپاهانیها همیشه اصرار دارند بگویند که قدرت اول در فوتبال هستند ولی با ناداوری و ناعدالتی، تیمهایی از دیگر شهرها در نهایت حق آنان را میخورند
حرف اصفهانیها چیست؟
فارغ از پایتختی نخستین امپراطوری بزرگ ایرانیان بعد از ورود اسلام به ایران یعنی سلسله صفویه که به نوعی مجری پروژه تبدیل ایران به بزرگترین کشور شیعه جهان هم بود؛ اصفهانیها میگویند ما موثرترین یا دست کم یکی از موثرترین شهرها در پیروزی انقلاب بودیم.
کتاب اسناد ساواک از مبارزات مردم اصفهان که توسط مرکز اسناد تاریخی وزارت اطلاعات منتشر شده، از ۱۳۴۰ تا مهر ۱۳۵۷، ۵ جلد تقریبا ۶۰۰ صفحهای است. از سوی دیگر آنها میگویند در جنگ هم نقشی چشمگیر داشتیم و ۲۳ هزار شهید تقدیم کردیم که یعنی تقریبا ۱ نفر از میان هر ۱۵۰ نفر جمعیت استان در آن زمان.
از سوی دیگر چهره جدید تهران در دوران سازندگی یعنی از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ کار یک اصفهانی یعنی غلامحسین کرباسچی بوده است. شهردار قم نیز از سال ۱۳۹۴ تا کنون یک اصفهانی است: سید مرتضی سقاییان نژاد که پیش از در اختیار گرفتن این سمت حدود ۱۲ سال شهردار اصفهان بود.
اصفهانیها تا پایان دولت اول روحانی، ۲۸ وزیر در کابینه داشتند من جمله ۱۴ وزیر در کابینه هاشمی رفسنجانی. در حال حاضر هم که رئیس قوه قضاییه، دبیر شورای نگهبان و رئیس مجلس خبرگان (آیت الله جنتی)، فرمانده سپاه، وزیر نیرو، رئیس سازمان انرژی اتمی و رئیس فدراسیون فوتبال مملکت اصفهانیها هستند.
از نظر اقتصادی هم این استان نزدیک به ۶ درصد از کل تولید ناخالص داخلی کشور را تامین میکند. ۷۰ درصد از کل فولاد ایران هم در این شهر تولید میشود. با این حال آنها میگویند که سالهای اخیر برخی استانهای دیگر با لابیهای سطح بالا در کشور توانستند با داشتههای متفاوت، نتایج بهتری نسبت به اصفهان به دست بیاورند.
به طور مشخص آنها نسبت به دو استان قم و یزد به عنوان همسایگان خود و با محوریت مسئله آب حرف دارند و معتقدند بخشی از آب زایندهرود، مهمترین رودخانه استان آنها برای آب شرب به این دو استان برده شده است. با این حال به نظر میرسد قم، یزد و سمنان، اتفاقا جزو استانهایی هستند که با وجود شخصیتهای برجسته و تاثیرگذاریهای قابل توجه در تاریخ بعد از انقلاب نتوانستند آورده زیادی به دست بیاورند.
قم به عنوان زادگاه انقلاب هنوز نتوانسته خط مترو یا مونوریل خود را تکمیل کند و تا دولت دوازدهم فقط ۵ وزیر کشور قمی بودند، یزد هشت سال رئیس جمهور داشته ولی تنها آورده آن همان آب بوده است و سمنان که شانزده سال رئیس جمهور مملکت از این استان بوده، برای اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به مشکل برخورده است. در عوض اما سه شهر (استان) دیگر در مملکت هستند که لابیهای گسترده آنان باعث شده موفقیتهایی حتی بیش از استانی مثل اصفهان کسب کنند.
مشهد: وضعیت این روزهای مشهد با وضعیت روزهای ابتدای انقلاب قابل قیاس نیست. شهر زادگاه رئیس جمهور کشور در دهه شصت و عالیترین مقام کشور از سال ۱۳۶۸ تاکنون است، مرد قدرتمندی مثل آیت الله واعظ طبسی حدود ۳۰ سال نه فقط در این استان که در کل کشور نفوذ داشته است
و رئیس جمهور و رئیس مجلس کشور در این لحظه از این استان هستند. از سوی دیگر باید نظر داشت که سهم مشهد در تولید ناخالص داخلی حدود نیم درصد کمتر از اصفهان است. با این حال مشهد توانسته رتبه اول گردشگری در کشور، نه فقط از حیث زیارتی بلکه در سالهای اخیر با اهداف گردشگری را هم از آن خود کند و اصفهان را کنار بزند.
کرمان: لابی کرمان یکی از قدرتمندترین لابیهای کشور است. آنها رئیس جمهور کشور در سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ و رئیس مجلس و فرمانده جنگ در سالهای دهه شصت را در اختیار داشتند و پس از آن نیز مثلا اسحاق جهانگیری را در وزارت مهمی مثل معادن و فلزات و بعد صنعت و بعد معاون اول رئیس جمهوری داشتند که نقش مهمی در توسعهیافتگی این استان داشته است.
همچنین در سطح فرماندهان نظامی آنها شهید سلیمانی را در رده اول حاکمیت داشتند و به همین دلیل توانستند به استانی تبدیل شوند که ایرلاین مهمی مثل ماهان و چندین و چند خودروساز بزرگ مثل مدیران خودرو دارد.
مازندران: مازندرانیها نزدیک به دوازده سال رئیس مجلس و هشت سال رئیس قوه قضاییه و حالا پنج سال ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را در اختیار داشتند. آنها همچنین شهری مذهبی به نام بابل دارند که در تاثیرگذاری در سطح اول مملکت گوی رقابت را حتی از ساری که مرکز این استان است ربوده است.
یکی از شاخصترین این چهرهها احمد توکلی است که یکی از چهرههای شاخص مجلس در سالهای اخیر بوده است. نشان توسعهیافتگی این استان در این سالها را هم میتوان به طور نمادین از گروه صنعتی بهشهر و کارخانههای لبنی مثل کاله متوجه شد.
به نظر نمیرسد که اصفهانیها چندان در احساسات خود در مورد عقب افتادگی از بقیه استانها محق باشند. مخصوصا با توجه به اینکه مثلا طرح اولیه فولاد مبارکه برای هرمزگان بوده و بعدا با محوریت مسئولان اصفهانی وقت به این استان منتقل شده است.
واقعیت این است که اصفهانیها سهم قابل توجهی در حاکمیت فعلی داشتند و کما بیش به ازای آن بهره هم بردند. درست مثل سپاهان که برخی فصلها حاصل زحمات خود را برداشت کرده ولی قانون رقابت این است که همیشه هم تو برنده نیستی!