شرط‌بندی ایرانی‌ها روی انتخابات سال ۴۷ آمریکا
روزنامه هفت صبح، ابراهیم افشار | تولید این‌همه جوک و طنز و فکاهه درباره حساسیت ایرانی‌ها نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اگرچه نوبرانه و اگزجره و مضحک است اما اسناد نشان می‌دهد که ما ۵۲ سال پیش هم با همین حساسیت به انتخابات آمریکا نگاه می‌کردیم. نه‌تنها نگاه، نه‌تنها شرط‌بندی، که حتی ساعت شش صبح هم پا شدیم رفتیم انجمن ایران و آمریکا که از تلویزیون شبکه آمریکا به طور مستقیم نتایج واپسین را زیر نظر بگیریم. ساعت شش صبح آخر؟ ای ملت همیشه در صحنه، تو دیگر کی هستی!
چهارشنبه ۱۵ آبان ۱۳۴۷ من دبستان می‌رفتم اما روزنامه‌هایش را در آرشیوم دارم. مثلا اطلاعات عباس مسعودی که در همین روز با تیتر درشت «سرنوشت هیجان‌انگیزترین انتخابات آمریکا» به استقبال گزینش ریاست‌جمهوری آمریکا بین دو حریف سرسخت - همفری و نیکسون- رفته است و تقریبا تمامی جلد خود را به این واقعه اختصاص داده است.
تیترها مثل امروز خبر از رقابتی شانه به شانه دارد و روزنامه‌ها تیتر زده‌اند که «ممکن است با بن‌بست انتخاباتی، آمریکا با بحران بزرگی روبه‌رو شود«؛ در زیرتیترهای روزنامه آمده که «امروز مردم تهران بر سر انتخاب همفری با نیکسون به ریاست‌جمهوری ایالات متحده با یکدیگر شرط‌بندی کردند و گروهی برای اطمینان بیشتر در مورد نتایج انتخابات به روزنامه تلفن می‌کردند و خواستار آخرین نتایج انتخابات بودند.»
اخبار و حاشیه‌های انتخاباتی آمریکا چنان پردامنه و جزئی‌نگرانه است که روزنامه‌های داخلی کوچکترین جایی برای اخبار وطنی ندارند. تنها اندکی تبلیغات درباره حراج‌های فروشگاه فردوسی و آگهی استادیوم امجدیه برای بازی بین دو تیم اعزامی به شوروی و تیم جوانان منتخب برای مسابقات آسیایی ساعت ۴ بعدازظهر جمعه ۱۷آبان و نیز کادر تبلیغاتی تالار رودکی برای نمایش بزرگترین گروه تئاتر فرانسه «بازی عشق و تصادف - یک هوس» دیده می‌شود. صدالبته دختر دوچرخه‌سوار ۱۷ ساله‌ای که جوان ۲۳ ساله‌ای را در خیابان کریم‌خان چاقو زده است.
در شرایطی که نبرد انتخاباتی آمریکا به اوج خود رسیده است همزمان با شروع اخذ رای، تظاهرات مخالفان انتخابات و مخالفان جنگ ویتنام در شهرهای واشینگتن و نیویورک، به زد و خورد با پلیس منجر شده است. نبردی که بین هواداران سازمان دست‌چپی سیاه‌پوست با نام «یوزپلنگ سیاه» و مخالفان آنها درگرفته و در سان‌خوان دو نفر مورد اصابت گلوله پلیس قرار گرفته‌اند که یکی‌اش از پا درآمده است.
جوانان دست‌چپی که مقابل کاخ سفید تظاهرات کرده‌اند معتقدند هیچ‌یک از کاندیداها اظهارات مفیدی درباره بی‌عدالتی نژادی و جنگ ویتنام نکرده‌اند و صدنفر از آنها توسط پلیس به جرم سوء‌رفتار دستگیر شده‌اند. آنها علیه سیستم اجتماعی و انتخاباتی آمریکا شعار «نه، به جهنم، ما رای نخواهیم داد» سر می‌دادند و با فریاد «هو… هو… هوشی مینه» به پیش می‌رفتند.
روزنامه‌ها در نخستین روز انتخابات نوشته‌اند که ۳۷مین دوره انتخابات آمریکا به یکی از بغرنج‌ترین انتخابات تاریخ این کشور بدل شده است. تا ساعت ۵ صبح تهران، کندی نامزد جمهوری‌خواهان با پیروزی در ۱۳ایالت و ۲۱۳ رای الکترال از کاندیدای حزب دموکرات که ۱۸ رای الکترال کالج انتخاباتی را به دست آورده پیش است و نتایج ایالت‌ها ساعت به ساعت دست به دست می‌شود. نکته فانتزی یک نبرد همه‌جانبه سیاسی در آن‌سوی جهان، مصاحبه با همسران نامزدها برای به دست آوردن عنوان بانوی اول آمریکا در رسانه‌هاست.
خانم موریل همسر همفری می‌گوید «مسائلی مانند جنگ و فقر در مقابل ما قرار دارد و برای بانوی اول آمریکا دیگر شایسته نیست که لباس‌های قشنگ صورتی بپوشد و در باشگاه‌های زنان درباره پرورش بچه صحبت کند. خانم نیکسون نیز با معرفی شوهرش به عنوان مرد اهل خانه و خانواده اعلام کرده که وی می‌تواند رهبر خوبی برای کشور باشد.»
در چنین اوضاعی خبرگزاری تاس از مسکو گزارش داده که «مردم آمریکا در محیط عدم‌رضایت و بدبینی کامل به سوی صندوق‌های رای رفتند. جنبه غیردموکراتیک این انتخابات به مردم آمریکا امکان نمی‌دهد که اراده خود را ابراز کنند. تنها ۷۰ میلیون در این انتخابات شرکت می‌کنند و برای بقیه، فرقی بین نامزدها وجود ندارد و همه آنها را دروغگویانی شبیه یکدیگر توصیف می‌کنند.»
در یک نظرخواهی از مردم آمریکایی آنها خاطرنشان کرده‌اند که هر کس وارد کاخ سفید می‌شود تکلیف جنگ و صلح با ویتنام را در اختیار دارد. مردمی که معتقدند جنگ عامل عمده نوسان قیمت‌ها و ازدیاد مالیات‌هاست و شاکی از اوضاع اقتصادی خود نشان می‌دهند. روزنامه‌های ایران درحالی‌که گزارش‌های دقیقه به دقیقه از نتایج انتخابات در ایالت‌های مختلف دارند صدالبته آگهی‌های فیلم «هنگامه» ساموئل خاچیکیان را با عنوان «خاطره‌ای برای یک عمر» چاپ کرده‌اند.
همچنین تبلیغات شرکت میهن‌تور در راه‌اندازی سرویس مسافرتی تهران-کویت و نیز آگهی‌های مصور چسب‌زخم تنسوپلاست و تلویزیون بلر با عنوان جام جهان‌نما و سلف‌سرویس ساختمان پلاسکو با عبارت «تهران زیر پای شماست» در صفحات داخلی روزنامه‌ها چشم‌ها را می‌نوازد و در رادیو و تلویزیون داخلی نیز برنامه‌هایی مثل «جانی دالر» در رادیو ایران (ساعت ۲۱) و فیلم محله پیتون در تلویزیون ملی ایران (ساعت ۲۱ و ۳۰) بینندگان خاص خود را دارد.
درحالی‌که خبرهای مهم اولین روز انتخابات آمریکا سراسر روزنامه‌های داخلی را به خود اختصاص داده، یک سخنرانی از خداداد فرمانفرمائیان، قائم‌مقام بانک مرکزی ایران نیز در گوشه صفحات داخلی خودنمایی می‌کند. او در گفت‌وگویی با مطبوعات داخلی و خبرگزاری‌های خارجی اعلام کرده که «ثبات ریال در بانک‌های ممالک خارجی، ضرب‌المثل شده است» و خاطرنشان کرده که «در سه سال اخیر چیزی کمتر از یک درصد هزینه زندگی در ایران بالا رفته است.»
از دیگر خبرهای غیرسیاسی اینکه دربی میلان را اینتر ۱- صفر از آ-ث شکست خورده است و نیز درگذشت محمد ارجمند ۸۳ ساله، سلطان فرش ایران مردم کرمان را در اندوهی عظیم فرو برده است. گل سرسبد گزارش‌های روزنامه اطلاعات پیرامون آمریکا به شرط‌بندی مردم ایران درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اختصاص دارد که در آن آمده است: «آنها به منظور آزمایش شانس خود روی همفری و نیکسون شرط‌بندی می‌کنند و در محافل سیاسی-اجتماعی تهران گفت‌وگو بر سر نامزدها بالاست.
به طوری که عده کثیری از مردم ساعت شش صبح برای اطلاع از آخرین نتایج انتخابات به انجمن ایران و آمریکا رفته‌اند. آنها با هیجان بسیار زیاد به تلویزیون آمریکا چشم دوخته بودند که نتایج را پخش می‌کرد. در داخل سالن انجمن از مردم به وسیله شیرینی و قهوه پذیرایی می‌شد و همه مشغول بحث در مورد کاندیداها بودند.
یک دوشیزه آمریکایی به گزارشگر اطلاعات گفت که همفری عقاید خود را در اختیار افکار عمومی و رسانه‌ها می‌گذارد اما نیکسون از خبرنگاران می‌ترسد. یک کارمند دولت به خبرنگار ما گفت که نمی‌تواند نظری درباره کاندیداها بدهد ولی امیدوار است هر کس برنده شد صلاح مردم جهان و آمریکا را مراعات کند.» روزنامه‌ها گزارش داده‌اند که یک مصری مسلح به جرم حمل اسلحه در نزدیکی خانه نیکسون بازداشت شده است.
روزنامه‌های نیویورک گزارش می‌دهند انتخابات به بن‌بست خواهد رسید. تا آخرین لحظه زیر چاپ رفتن روزنامه‌ها آرای دو نامزد ۴۳درصد و در حدود ۲۴ میلیون نفر اعلام شده است. و حالا ۵۲ سال بعد از آن روزها، در حالی که کودکان آن روز تبدبل به پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها شده‌اند خبر دارم که بیشترشان بعد از ۴۸ ساعت زل زدن به تلویزیون‌های خارجی و پرس و جو درباره واژه الکترال و گرفتن گُرگیجه از بالا و پایین شدن آرا، با این کلمه که «بالاخره ما نفهمیدیم کُت تن کیه؟» به خواب عمیقی فرو رفته‌اند. آخرین جمله‌شان این بود که «انجمن ایران و آمریکا هم نیست که برویم قهوه و شیرینی بخوریم. اَک، خدا ببرد این شانسو.»
