یادداشت| دیزاین زندگی را نجات میدهد
روزنامه هفت صبح، صوفیا نصرالهی| من برای آرشیتکتها احترام زیادی قائلم. آدمهایی هستند که اهمیت به جزئیات بخشی از زندگی و شغلشان است و معتقدم که جزئیات تاثیر زیادی در کیفیت زندگی دارند. این روزها که خبر خراب شدن خانههای قدیمی تهران میرسد یا خراب کردن بافت قدیمی شیراز و خبرهای مشابه، میفهمم چرا هیچکس از این خرابیها دلخوشی ندارد.
شاید لولهکشی آب و سیمکشی برق خانههای نوساز بهتر باشند اما این خانههای جدید زشت هستند. چشم آدم از دیدن این سنگهای گرانیت و شیشهها و یراقهای طلایی و نماهای رومی بد میشود. ربطی به فضای اطرافشان ندارند. یکی دو سال پیش بخش فرهنگی سفارت ایتالیا برنامهای گذاشته بود درباره ویلای نمازی.
ساختمانی که جواهری است در تهران اما نمیشود از آن بازدید کرد و معمارش جیو پونتی، آرشیتکت معروف ایتالیایی بوده. پونتی ایدهای داشته بهنام «خانه ایتالیایی» که در ویلای نمازی هم دیده میشود. این سبک معماری هدفش ارج نهادن به زیبایی، ارتباط با طبیعت و در عین حال محلی برای زندگی راحت بود. این خانههای زشت مدرن جدید نه ارتباطی با فضای اطرافشان دارند و نه زیبایی. اگر خیلی خوب ساخته شده باشند فقط راحتی ساکنان را تامین میکنند.
همین است که برای آن آجر سهسانتیهای قدیمی که خراب میشود دل میسوزانیم هر چند که بازسازی ساختمانهای قدیمی و مدرن کردن تجهیزاتشان در همه جای دنیا امری ناگزیر است. اخیرا در سفر به رشت فکر کردم چرا این گرانیتهایی که دهه ۷۰ در شمال برای ساختن آپارتمانهای جدید استفاده میشدند تمام نمیشود؟ چرا از مازندران به گیلان رسیده؟ چرا مردم باید خانههایی با این نماهای زشت را بخرند که بساز بفروشها چنین خانههایی بسازند؟
من تا چند روز پیش خبر نداشتم مجلهای بهنام «ویلا» در ایران منتشر میشود. تلقی کلی از ویلا خانهای خارج از شهر است اما در حقیقت ویلا بنایی است که از هر چهار طرف به بیرون نما داشته باشد. طبعا زمانی ویلاها نشاندهنده جایگاه اجتماعی و ثروت آدمها بودند اما به مرور زمان ویلا در دسترس طبقه متوسط هم قرار گرفت. گیرم ویلاهای جمعوجورتر.
این شماره آخر مجله ویلا درباره ویلاهای ایتالیایی بود و قبول که معماری در ایتالیا قدمتی طولانی دارد و دانشکدههای معماری خوبی همیشه داشته و بهنوعی قطب معماری محسوب میشود، اما اینکه بعضی از این ویلاها چقدر در طراحی ساده و قابل دسترس هستند و با این حال چقدر زیبا و متنوع و در تعامل با طبیعت اطرافشان حیرتانگیز است.
مثلا ویلایی سنگی که سنگهایش متعلق به همان منطقه هستند. این ویلاها فقط نمای بیرونی نیستند یا حتی طراحی فضاهای داخلی. اینها آثاری هستند از تلفیق هنر و جایی برای زندگی بهتر. آنچه معماری امروز در جهان به آن میاندیشد و البته در ایران هم چند معمار داریم که کارهایشان چنین ویژگیهایی دارد. یکی از نمونههایش ویلاهایی است که علیرضا تغابنی طراحی میکند. مدرن ولی در تعامل با طبیعت و به لحاظ زیباییشناختی چشمنواز.
زمانی دلم میخواست معماری بخوانم و پدرم مخالف بود. اگر اطرافتان کسی را داشته باشید که از قدیمیهای عمران باشد از دعوای پشت پرده مهندسان عمران و معماری لابد خبر دارید. راستش فکر میکنم در حق آرشیتکتها همه این سالها اجحاف شده. تاثیر آنها در کیفیت زندگی ما کمتر از ساختمان ایمنی که یک مهندس عمران محاسبه و طراحیاش کرده نیست. دیزاین یعنی زندگی بهتر.
یعنی پیدا کردن راههایی برای اینکه کیفیت زندگیتان بالاتر برود. معماری چنین کاری برای آدمها انجام میدهد. دستتان رسید این مجله «ویلا» را ورق بزنید. یک شمارهاش گفتوگو با معماران معاصر ایران است و شمارههایی هم درباره ویلاهای کشورهای اسکاندیناوی دارد. از آن مجلههایی است که حساسیتتان را نسبت به زیبایی و زندگی بالا میبرد.