گرانی اینترنت و وضعیت مبهم توسعه آن
روزنامه هفت صبح| گزارش فصل بهار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حاکی از آن است در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ تعداد مشترکان اینترنت پهن‌باند ثابت نه تنها اضافه نشده بلکه 0/27درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته از آن کاسته شده است. این در حالی است که هم وزارت ارتباطات از ابتدای دولت روی توسعه اینترنت ثابت و افزایش کاربران و بهبود آن مانور زیادی داده بود.
به نظر می‌رسد به‌رغم تلاش‌های این وزارتخانه مردم کماکان با سرعت و کیفیتی که اینترنت موبایل دارد و مقایسه آن با وضعیت و هزینه‌های اینترنت ثابت ترجیح می‌دهند از موبایل‌هایشان برای انجام کارهای روزانه و یا حتی بخشی از کارهای کسب‌وکار خود در دنیای آنلاین استفاده کنند.
این شاید یک باخت نسبتا بزرگ برای وزیر ارتباطات دولت باشد که به خصوص در چند ماه ابتدایی وزارتش و در پاسخ به انتقادها از وضعیت اینترنت مدام وعده توسعه فیبر نوری و گسترش اینترنت ثابت را داده بود. زارع‌پور همیشه در انتقاد از سیاست‌های دولت قبل در حوزه اینترنت این موضوع را که هیچ جای دنیا استفاده از اینترنت موبایل جای اینترنت ثابت را نگرفته و در ایران به شکلی عمل شده که این اتفاق افتاده وعده داده بود که با گسترش زیرساخت‌های اینترنت ثابت مردم را دوباره با آن آشتی دهد. حالا اما به نظر می‌رسد که ماجرا کماکان همانگونه است که در ابتدا بوده و این موضوع بخش زیادی به دلیل عدم توسعه اینترنت باکیفیت ثابت بوده است.
مردادماه امسال بود که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گزارش فصلی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات را منتشر کرد اما پس از مدت کوتاهی این گزارش از روی سایت این سازمان پاک شد. حال پس از تاخیری سه ماهه گزارش بهار ۱۴۰۲ رگولاتوری منتشر شده است. طبق این گزارش، مشترکان پهن‌باند ثابت در بهار امسال به ۱۱ میلیون و ۵ هزار عدد رسیده‌اند که ۳۰ هزار عدد از بهار پارسال گذشته پایین‌تر است.
بر این اساس ضریب نفوذ پهن‌باند ثابت تا پایان بهار به عدد 12/9درصد رسیده است. فناوری xDSL حدود ۷۶ درصد بازار را در اختیار دارد و پس از آن TD-LTE با سهمی ۱۸درصدی در رده دوم است.در عین حال مشترکان پهن‌باند سیار از بهار پارسال تا امسال 8/16درصد افزایش یافته و به ۱۰۵میلیون و ۸۲۴ هزار مشترک رسیده است. ضریب نفوذ این بخش نیز 7/37درصد رشد کرده و به ۱۲۴درصد رسیده است.
ورود شرکت مخابرت به حوزه فیبر نوری
درست در همین روزها که خبرهای مربوط به توسعه اینترنت ثابت برای ولتی‌ها خوشحال‌کننده نبوده خبر آمده که شرکت مخابرات هم وارد این بازی شده است. رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از ورود مخابرات به حوزه فیبر نوری خبر داد و گفته شرکت مخابرات متعهد به ایجاد ۷میلیون پوشش فیبر نوری در کشور شده است.
امیر لاجوردی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پلتفرم داخلی اعلام کرد شرکت مخابرات به‌عنوان هشتمین اپراتور موفق به دریافت پروانه UNSP شده است. به گفته وی، در قالب این الحاقیه، تا پایان سال 1403، هفت میلیون پوشش فیبر نوری در کشور توسط مخابرات محقق خواهد شد. لاجوردی همچنین گفت فضای توسعه فیبر نوری در کشور در حال رقابتی‌شدن است و هر اپراتوری که تعهدات خود را به‌موقع اجرا کند، از مشوق بهره‌مند خواهد شد.
وزارت ارتباطات برای تحقق وعده پوشش 20 میلیونی فیبر نوری روی کمک مخابرات حساب زیادی باز کرده بود، اما این شرکت به‌طور جدی وارد این پروژه نشد. حال پس از گذشت سه ماه از زمانی که رگولاتوری طی نامه‌ای خطاب به مدیرعامل مخابرات، درخواست این شرکت مبنی بر تمدید اعتبار پروانه «ارائه خدمات تلفن همراه، تلفن ثابت و ارتباطات داده‌ها» را امکان‌پذیر ندانست، مخابرات موفق به دریافت پروانه شده است.
گفتنی است ایجاد «حساب توسعه شبکه فیبر نوری» با سرمایه اولیه هزار میلیارد تومانی برای تأمین مالی طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها، در نظر گرفتن مشوق برای اتصال فیبر نوری توسط اپراتورهای اینترنت، اعطای «پروانه خدمات و شبکه یکپارچه» UNSP به هفت اپراتور ازجمله اقداماتی است که برای دستیابی و تحقق وعده دولت در حوزه فیبر نوری انجام شده. UNSP یا همان Unified Network (and) Service Provider، به‌معنای امکان ارائه یکپارچه خدمات شبکه توسط اپراتور بدون نیاز به اخذ پروانه‌های متعدد است.
گفتنی است که دولت سیزدهم توسعه اینترنت مبتنی بر فیبر نوری را در دستورکار خود قرار داده و برای ایجاد ۲۰میلیون پوشش فیبر نوری تا پایان دولت هدف‌گذاری کرده است. براساس آخرین آمار مربوط به طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکارها، تاکنون ۳ میلیون و ۶۳۸ هزار خانوار تحت پوشش اینترنت مبتنی بر فیبر نوری قرار گرفته‌اند.تعداد سرویس‌گیرندگان FTTH نیز تنها 263هزار و 536 مشترک است. بنابر اعلام زارع‌پور، وزارت ارتباطات در ابتدا توسعه پوشش فیبر نوری را در دستورکار قرار داده و از سال آینده روی افزایش تعداد مشترکین این سرویس تمرکز خواهد کرد.
اپراتورهای ناراضی از قیمت
اپراتورهایی اینترنت مانند همراه اول، ایرانسل، آسیاتک، مبین‌نت و … در ماه‌های اخیر مدام بر این گزاره تاکید کرده‌اند که تعرفه‌های اینترنت در کشور پایین است و باید اینترنت را گران کرد. آن‌ها استدلال می‌کنند که مدت زیادی است که تعرفه‌های اینترنت در ایران به شکل دستوری ثابت نگه داشته شده و با افزایش قیمت ارز و بالا رفتن هزینه تامین تجهیزات شبکه، قیمت فعلی اینترنت نه تنها برای آن‌ها مقرون‌به‌صرفه نیست بلکه کم‌کم آن‌ها را زیانده و از بازی خارج خواهد کرد.
به نظر می‌رسد به‌رغم مقاومت دولتی‌ها در برابر گران کردن اینترنت در یکی دو سال اخیر حالا با فشار رسانه‌ای اپراتورها از یک سو و عدم اقبال از اینترنت ثابت از سوی مردم یک دو راهی سخت‌تر هم برای آن‌ها ایجاد شده. چیزی که از فحوای صحبت دولتی‌ها پیداست این است که احتمال گران شدن اینترنت بیشتر از هر زمان دیگری شده اما اینکه واکنش کاربران چه خواهد بود احتمالا زیاد برای آن‌ها جذاب نخواهد بود.
