پنج سوال و جواب درباره آنفلوآنزا
روزنامه هفت صبح| آمار وزارت بهداشت نشان می‌دهد در دو هفته گذشته تعداد مراجعین بیماران با علائم تنفسی به مراکز پزشکی حدود ۷۰درصد بیشتر شده است. تا امروز مدارس ابتدایی و مهدهای کودک در اردبیل، کهگيلویه و بویر‌احمد هم تعطیل شده تا بیماری ویروسی که در شیوع کرونا در سه سال گذشته فرصتی برای اظهار وجود پیدا نکرده بود، حالا دوباره خودی نشان بدهد.
ذات بیماری ویروسی همین است. کمین می‌کند، یک بیماری ویروسی دیگر که کمرنگ می‌شود، ناگهان خودش را نشان می‌دهد. بیماری ویروسی که با تب و لرز شروع می‌شود، سرعت سرایت بسیار بالایی هم دارد و خیلی راحت می‌تواند برای 7 تا 10 روز کیفیت زندگی را پایین بیاورد. در این مطلب 5 سوال مهم درباره این بیماری پاییزی از دکتر سیدحمیدرضا قادری پزشک عمومی پرسیده‌ایم و جواب این سوال‌ها را با شما در میان می‌گذاریم.
یک: آنفلوآنزا پیک زمانی مشخصی دارد؟
آنفلوآنزا مثل کرونا نیست که بگوییم تا چند هفته دیگر اوج می‌گیرد. شیوع این بیماری همیشه از اوایل مهرماه شروع می‌شود و تا اواسط اردیبهشت ماه سال آینده هم ادامه پیدا می‌کند. اوج این بیماری همیشه با شروع مدارس و خشکی آب و هوا در اوایل مهرماه اتفاق می‌افتد اما امسال کمی زودتر خودش را نشان داد. چون کرونا کمرنگ شده بود و مراودات مردم بیشتر شد و البته آن سفرهای آخر شهریورماه باعث شد همه‌گیری این بیماری کمی زودتر رخ بدهد. آخرین باری که چنین همه‌گیری شدیدی داشتیم سال 89 بود. یعنی در 12سال گذشته شدت شیوع آنفلوآنزا مثل امسال نبود.
اگر آن دستورالعمل‌های سال پیش کرونا امسال هم اجرا می‌شد و مردم همچنان ماسک زدن را رعایت می‌کردند این‌قدر آمار شیوع آنفلوآنزا بالا نمی‌رفت. در حال حاضر آنفلوآنزای نوع A نوع B و نوع H1N1 بیشتر از بقیه انواع این بیماری ویروسی مشاهده شده. طبق آمار پزشکان علوم آزمایشگاهی در اهواز، تهران و قم در 4 هفته گذشته، بیمارانی که با علائم تب و لرز، کمردرد، اسهال و استفراغ و بدن درد به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند، به‌طور مشخص کرونا ندارند و به آنفلوآنزا مبتلا شده‌اند.
دو: بیماری آنفلوآنزا خطرناک است؟
این بیماری عوارض خطرناکی ندارد. البته افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند باید مثل دوران کرونا محتاط باشند و ماسک بزنند و حواسشان به تمیزی دستشان باشد و دست‌هایشان را ضدعفونی کنند. سالمندان و زنان باردار هم باید خیلی مراقب باشند. بیماری ویروسی است و ممکن است برای این افراد بیشتر از بقیه دردسرساز باشد. شدت سرایت این بیماری از سرماخوردگی خیلی بیشتر است. یعنی به‌قدری سرعت سرایت فرد به فرد بالاست که یک فرد بیمار می‌تواند از صبح تا شب تعداد زیادی را مبتلا کند. در پزشکی شدت سرایت این بیماری را با آبله مرغان مقایسه می‌کنند. البته در مقایسه با کرونا و نوع امیکرون آن، کرونا هنوز بی‌رقیب است چون سرعت سرایت ویروس در کرونا از آبله مرغان هم خیلی بیشتر بود.
سه: دوره پنهان و درمان این بیماری چقدر طول می‌کشد؟
* دوره پنهان این بیماری از 24 تا 72 ساعت است. یعنی از زمانی که ویروس وارد بدن فرد می‌شود تا علائم آشکار شود می‌تواند در یک فرد کمتر از 24ساعت و در فرد دیگری بعد از سه روز خودش را نشان بدهد. پس اگر با فردی با علائم آنفلوآنزا روبه‌رو شدید بهتر است تا 72ساعت ماسک بزنید تا این بیماری را به فرد دیگر منتقل نکنید. انتقال این بیماری هم مثل کروناست و از طریق ترشحات دهان هنگام عطسه و سرفه و حتی صحبت کردن ویروس وارد بدن فرد دیگری می‌شود.
* این بیماری بیشتر با تب و لرز، گلو درد، کمردرد، سرفه، خستگی، بدن درد، سردرد، تنگی نفس، آبریزش بینی و تهوع و اسهال خودش را نشان می‌دهد.
* دوره بیماری آنفلوآنزا 5 تا 7 روز طول می‌کشد و در این مدت هم می‌تواند افراد دیگر را مبتلا کند. علائم این بیماری در سه روز اول خیلی شدید است و بعد از این مدت کم‌کم بیمار بهبودی را احساس می‌کند. اما در این سه روز ممکن است تب و لرز شدید، ناراحتی‌های گوارشی مثل اسهال و استفراغ، کمردرد، سردرد و بدن درد همراه با سرفه‌های شدید را تجربه کند.
* این بیماری درمان اختصاصی خاصی ندارد و پزشکان بیشتر درمان علامتی انجام می‌دهند. مثلا اگر کسی اسهال و استفراغ دارد دارو برای توقف استفراغ و تامین آب بدن تجویز می‌شود. یا اگر کسی تب داشته باشد دارو برای توقف تب و… یعنی قرص خاص یا شربت خاص و آنتی‌بیوتیک مشخصی نداریم که بگوییم مخصوص این بیماری است. فقط پزشکان برای کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی در آن چند روز داروهای مشخصی تجویز می‌کنند.
* بعضی از افراد بعد از 5 تا 7 روز حالشان خوب می‌شود اما این بیماری در بعضی افراد تا چند هفته ماندگار می‌شود. ممکن است بدن درد و ضعف و سرفه داشته باشند. البته این طولانی شدن بیماری به این معنی نیست که در این زمان ناقل هم هستند. بیماران فقط 5 تا 7 روز ویروس را منتقل می‌کنند. برای این دوره هم باز داروی خاصی نداریم. فقط اگر بیماری سرفه‌های شدیدی داشته باشد پزشک ممکن است اسپری تنفسی یا بعضی داروهای کورتونی در زمان کوتاهی تجویز کند.
چهار: این بیماری سینوسیه؟
خاصیت بیماری‌های ویروسی همین است. بیماری‌های ویروسی به‌ویژه آنفلوآنزا در طول روز که آفتاب در آسمان و سیستم ایمنی بیماران بالاست خیلی شدید نیست اما به محض غروب آفتاب و تاریکي هوا شدیدتر می‌شود. به‌طوری که تب و لرز و دردهای سخت بدن و کمر درد و سردرد از غروب آفتاب به بعد خودش را نشان می‌دهد. ممکن است حتی یک روز کامل حالت خوب باشد، اما شب ناگهان همه دردها بر‌می‌گردد و گاهی بیماری شدیدتر از دیروز می‌شود. کرونا هم همین خاصیت را داشت. خیلی از بیماران می‌گفتند در طول روز حالشان خوب است اما شب که می‌شود تب و درد و سرفه اوج می‌گیرد. این خاصیت بیماری ویروسی است که می‌رود و دوباره می‌آید.
پنج: واکسن بزنیم؟
بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوآنزا اواخر شهریور تا آخر مهر است اما تزریق آن تا 15 آبان ماه هم می‌تواند تا حدود زیادی از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. این واکسن در بیشتر داروخانه‌ها پیدا می‌شود و تزریق آن‌هم اصلا سخت و پیچیده نیست و بیشتر پرستارانی که در مراکز بهداشتی تزریق آمپول و سرم انجام می‌دهند به‌راحتی می‌توانند این واکسن را برای افراد تزریق کنند.
