پرده‌برداری از رابطه شوم قلیان و کرونا
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | دیروز تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا بعد از حدود دو ماه دوباره سه رقمی شد؛موضوعی که خیلی‌ها آن را به ایستادن ایران در آستانه پیک چهارم تعبیر می‌کنند. مخصوصا حالا که پای نوع جهش یافته کرونا هم به ایران باز شده است.در همین حین مثل تمام یک‌سال گذشته که هر چند وقت یک‌بار احتمال ارتباط کرونا با یک عامل خاص نقل محافل مختلف می‌شد، این روزها وخیم شدن حال افراد مبتلا به کرونایی که مصرف بالای قلیان دارند سر زبان‌ها افتاده است.
عده‌ای با مرور وضعیت کسانی که به‌تازگی در اطرافشان قربانی کرونا شده‌اند این گمانه را مطرح کرده‌اند که بین مصرف بالای قلیان و ابتلا یا جان باختن بر اثر کرونا ارتباط ویژه‌ای وجود دارد،مخصوصا نوع جهش یافته ویروس که به کرونای انگلیسی معروف شده است.آنها همچنین به حرف‌های کیانوش جهانپور، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت استناد می‌کنند که گفته بود: «افرادی که مصرف‌کننده دخانیات مانند قلیان هستند،مستعد ابتلا به عفونت‌های شدیدتری هستند،در واقع مصرف‌کنندگان دخانیات مانند قلیان عواقب و پیامدهای خطرناک‌تری در ابتلا به عفونت‌های حاد مجاری تنفسی مانند کرونا ویروس نسبت به سایر افراد جامعه خواهند داشت.»
*** تخریب ریه یعنی آسیب‌پذیری
دکتر پیام طبرسی،متخصص اپیدمیولوژی که عضو تیم مجری واکسن ایرانی کرونا هم است در مورد مواجهه یک‌ساله خودش با کرونایی‌هایی که به‌طور مرتب قلیان مصرف می‌کنند می‌گوید:«متاسفانه خیلی از بیماران این دست کارها را اعلام نمی‌کنند یعنی ممکن است فرد سابقه مصرف طولانی داشته باشد اما این را به کادر درمان نگوید، ما هم تحقیق ویژه‌ای در این زمینه نکرده‌ایم که به‌طور دقیق بتوانیم ارتباط خاص و ویژه‌ای بین مصرف قلیان و ابتلا به نوع حاد کرونا اعلام کنیم اما این را می‌توان با قاطعیت گفت که ریه‌های سالم‌تر و سیستم ایمنی قوی‌تر می‌تواند مقاومت فرد را در برابر کرونا بیشتر کند.دخانیات و به ویژه قلیان روی هر دوی این فاکتورها تاثیر می‌گذارد بنابراین می‌توان گفت اگر تحقیقی در این مورد انجام شود احتمالا همبستگی مثبت بین مصرف بالای قلیان و مرگ بر اثر کرونا را ثابت خواهد کرد.»
*** قلیان دشمن بخش فوقانی دستگاه تنفس
دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با شیوع کرونا که متخصص بیماری‌های عفونی هم است می‌گوید که قلیان با وارد کردن آسیب جدی به بخش فوقانی دستگاه تنفسی می‌تواند تاب آوری بیمار را در برابر کرونا کاهش دهد.او تاکید می‌کند که این موضوع در مورد تمام دخانیات صدق می‌کند اما آز آنجایی که آسیب قلیان بیشتر است، احتمالا کسانی که به صورت مرتب قلیان مصرف می‌کنند آسیب بیشتری از ابتلا به ویروس کرونا خواهند دید البته باید بدانیم که حاد شدن حال بیمار کرونایی به عوامل مختلفی بستگی دارد و ماجرا هنوز برای پزشکان و دانشمندان کاملا روشن نیست.
*** میکروارگانیسم‌های مخرب
دکتر رضا عطریان،متخصص ریه هم نظر همکارانش را تایید می‌کند و یک نکته دیگر هم می‌گوید:«دود قلیان بافت داخلی ریه را تخریب می‌کند و از آنجایی که همراه با دود مرطوب قلیان انواع میکروارگانیسم‌های عفونت‌زا می‌توانند وارد ریه شوند احتمال وجود عفونت‌های مزمن و قدیمی در ریه کسانی که برای مدت طولانی قلیان مصرف کرده‌اند خیلی بالاست، همین موضوع هم می‌تواند آنها را در برابر ویروس کرونا که به ریه حمله می‌کند آسیب‌پذیرتر کند ضمن اینکه انواع اسانس‌های شیمیایی موجود در تنباکوهای طعم‌دار هم می‌تواند ریه را تخریب کند.
در سال‌هایی که با ریه افراد مصرف‌کننده قلیان سر و کار داشته‌ام دیده‌ام که خیلی از آنها برخلاف سیگاری‌ها تنگی نفس زیادی احساس نمی‌کنند اما از علائم دیگر مشکلات ریوی رنج می‌برند و وقتی معاینه‌های دقیق انجام می‌شود می‌بینیم که ریه آسیب زیادی دیده است.»
*** چرا قلیان بدتر است؟
اغلب پزشکانی که با آنها در مورد تاثیر قلیان بر حاد شدن وضعیت یک بیمار کرونایی گفت‌وگو کردیم تمام دخانیات را موجب تضعیف بدن در برابر ویروس می‌دانستند اما ماجرا تا اندازه‌ای در مورد قلیان بدتر است آن هم به دلایل مختلف از جمله اینکه مصرف قلیان به مراتب آسیب بیشتری به بدن مصرف‌کننده وارد می‌کند. با کشیدن قلیان افراد در هر دم و بازدم دود زیادتری را با نفس‌های عمیق‌تر نسبت به سیگار فرو می‌دهند و این روند ممکن است تا یک ساعت به طول بکشد.
گفته می‌شود که هر نخ سیگار برابر با ۱۲ پک است و هر پکِ سیگار ۳۰ میلی‌لیتر دود وارد ریه می‌کند اما در هر بار مصرف قلیان و با هر پک قلیان ۴۰۰میلی‌لیتر دود وارد ریه می‌شود.یک‌بار مصرف قلیان مساوی با مصرف ۱۰۰نخ سیگار است.بنابراین احتمال اینکه یک قلیانی دو آتشه آسیب زیادی به ریه‌ها و بقیه بخش‌های بدنش وارد کرده باشد بسیار بالاست.
*** قلیان عامل انتقال بیشتر
دکتر عطریان یک دلیل دیگر هم برای اینکه خیلی از ما احساس می‌کنیم کرونا از بین قلیانی‌ها قربانی بیشتری می‌گیرد، مطرح می‌کند.او می‌گوید:«قلیان در مقایسه با سایر مواد دخانی جمعی‌تر محسوب می‌شود یعنی خیلی وقت‌ها به صورت دسته‌جمعی دود می‌شود و همین هم می‌تواند عاملی برای انتقال ویروس به افراد باشد.
می‌توان گفت به دلیل دهن به دهن شدن قلیان، نزدیک هم نشستن افراد و پراکندن حجم زیادی دود،اگر در جمعی که مشغول استعمال قلیان هستند،یک نفر مبتلا به کرونا باشد یا ناقل آن محسوب شود بقیه اعضای جمع حتما و صددرصد آلوده خواهند شد.این یعنی کسی که بیشتر از بقیه در جمع قلیانی‌ها حاضر می‌شود به مراتب در معرض خطر بیشتری قرار دارد.»
او به ویژگی‌های افرادی که قلیان می‌کشند هم اشاره می‌کند و می‌گوید:«خیلی از آنها تحرک زیادی ندارند و اهل ورزش هم نیستند و اساسا احتمال اینکه سبک زندگی سالمی نداشته باشند زیاد است، بنابراین خودبه‌خود در گروه افرادی که شاید خطر بیشتری آنها را تهدید کند، قرار دارند.»
