فروشنده‌های زیتون‌، گنجشک را ‌به‌جای قناری می‌فروشند؟

روزنامه هفت صبح | آرش غفاری، فعال حوزه صنایع غذایی اخیرا در توئیتی به یک تقلب نسبتا رایج در بازار زیتون اشاره کرد که باب گفت‌و‌گو در این مورد باز شد. او نوشت:«زیتون سیاه هیچ برتری محسوسی از لحاظ خواص نسبت به زیتون سبز ندارد. اما به‌دلیل قیمت فروش بالاتر، نسبت به زیتون سبز بعضی متقلبان با افزودن ترکیبات حاوی آهن، زیتون سبز رو به سیاه تبدیل می‌کنند. یعنی هم گران‌تر می‌خرید و هم تقلبی. به این خرید اصطلاحا نورعلی‌نور گفته می‌شود.»

بعضی از کاربران توئیتر از غفاری پرسیدند که آیا در زمینه زیتون‌های شرکتی و بسته‌بندی هم چنین اتفاقی رخ می‌دهد که او جواب داد: «قاعدتا خیر. ولی زیتون سیاه مناسب آب و هوای ما نیست. هر‌چه که هست پیوندی و تولیدش محدود است. آدم به این حجم تولید شک می‌کند. ولی کنسرو شرکتی قواعدی را رعایت می‌کند که صددرصد در بحث زیتون از فله بهتر است.» از این بحث گذشته شاید بد نباشد به این بپردازیم که اصلا زیتون سبز و سیاه چه تفاوتی دارند و آیا با فرض تقلبی نبودن زیتون‌های سیاه، خرید گران‌تر آنها به‌صرفه است؟

زیتون رنگ‌های متفاوتی مثل سبز، زرد، قرمز، بنفش و سیاه دارد که مهم‌ترین نوع رنگی آن زیتون سبز و سیاه است. برخی نیز به غلط تصور می‌کنند زیتون سیاه از رسیدن کامل زیتون سبز حاصل می‌شود، در حالی‌که این‌طور نیست و زیتون سیاه تنها به دلیل ظاهر سیاه و بازارپسندی مطلوب، قیمت بالاتری داشته و هر عدد آن هفت کالری انرژی دارد، یعنی کمی بیشتر از زیتون سبز. دلیلش هم این است که زیتون‌های سیاه کمی چرب‌تر هستند.

زیتون سیاه به دلیل نیاز به شرایط آب و هوایی خاص و نوع خاک در کشور ما قابلیت رشد خوبی ندارد و کشورهایی مثل اسپانیا و ایتالیا تولیدکنندگان اصلی آن به‌شمار می‌روند، ولی به دلیل آن‌که واردات آن از کشورهای مذکور پرهزینه است، همانطور که غفاری اشاره کرده برخی سودجویان با خرید زیتون سبز معمولی و فرآوری با ترکیبات آهن‌دار، محصول را سیاه کرده و به قیمت بالایی در بازارهای ایران می‌فروشند.

مهم اینکه تشخیص اصل یا تقلبی بودن زیتون سیاه توسط افراد عادی تقریبا غیر‌ممکن است و تنها افراد متخصص با انجام آزمایش‌های گیاه‌شناسی قادر به شناسایی خواهند بود. در واقع رنگ میوه‌ها به‌صورت طبیعی مربوط به فلاونوییدها و رنگدانه‌هایی است که همگی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند. در واقع خاصیت این ترکیبات در مقایسه با یکدیگر تفاوت ناچیزی دارد، به همین‌خاطر اگر هنگام خرید نسبت به تقلبی بودن زیتون‌های سیاه با قیمت بالاتر تردید داشتیم، بهتر است ریسک نکنیم و زیتون سبز بخریم.