عملیات نجات نهنگ توسط صیادان بلوچستانی
روزنامه هفت صبح، هانیه درویش | هفته پیش همین روزها کلیپی چند دقیقه‌ای در فضای مجازی دست به دست شد که رشادت و ازخودگذشتگی ملوانانی را نشان می‌داد که در شرایطی عجیب و سخت میان آب های خروشان دریای عمان در حال رهاسازی نهنگ اسیرشده در تورهای صیادی بودند. ما صرفا در آن ویدئو لحظاتی کوتاه از این جدال و درگیری را دیدیم و از نتیجه کار هم بی‌اطلاع ماندیم. اما جالب است که بدانید این پروسه ۴ ساعت به طول انجامید و در این ۴ ساعت نهنگ و صیاد با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می‌کردند .
احتمال هرچیزی وجود داشت. یک سوی قضیه از بین رفتن نهنگ عظیم الجثه بود و در سوی دیگر آسیب و صدمه به ملوان و ناخدا و تجهیزات صیادی اما نتیجه بسیار خوشایند بود. نهنگ بعد از چند ساعت رها می‌شود کنار بچه‌اش قرار می‌گیرد و به گفته ناخدا و ملوانان به نشانه تشکر دور لنج می‌چرخد و می‌رود. کلیپ مربوط بود به سال۹۷ اما همین یکی دوهفته پیش این اتفاق مجدد برای این ناخدا و ملوانان تکرار شد. با حسن و عمر پناهنده از سیستان و بلوچستان که ناجیان این نهنگ در حال انقراض بودند گفت‌وگویی کرده‌ایم.
اسیر شدن نهنگ‌های غول پیکر که بعضا تا ۲۶متر طول دارند در تورهای صیادی اتفاق نادر و عجیبی نیست. این اتفاق برای بیشتر لنج‌ها می‌افتد اما نحوه رها سازی نهنگ بخش بااهمیت ماجراست چراکه اگر تورها به درستی از نهنگ جدا نشود نهنگ در عرض چند روز تلف می‌شود. عمر و حسن پناهنده هر دو صیادند و به جز خودشان هشت برادر دیگر دارند که همگی آنها تقریبا از پنج سالگی به این کار مشغولند.
عمر برادر بزرگ‌تر که ناخدای لنج است می‌گوید:«ما تجربه این اتفاق را از قبل داشتیم ، همچنین همه صیادان این منطقه به آبزیان این منطقه یک نوع حس مسئولیت خاصی دارند. آبزیانی مثل سفره ماهی و نهنگ از همین دسته‌اند و ما نهایت سعی‌مان را می‌کنیم که به این گونه‌ها آسیبی نزنیم چراکه وجودشان در دریا به نفع ماست و هرکجا که اینها باشند یعنی ماهی هم زیاد است.»
او از خاطرات گیر افتادن یک نهنگ در سال‌های گذشته می‌گوید:«یک بار در آب‌های عمان نهنگی در تور ما گیر کرد که در روزهای قبل در تور لنج‌های دیگر گیر کرده بود و چون به خوبی رهاسازی نشده بود بسیار بی‌جان و بی‌حال بود. می‌توانم بگویم بسیار بعید است که این نهنگ در لنج‌های ایرانی گیر افتاده باشد و اینچنین رها شده باشد. گمان می‌کنم لنج‌های غیر ایرانی که حالا در دریا کم هم نیستند دلشان زیاد هم به حال این نهنگ‌ها نمی‌سوزد و بیشتر دنبال منافع خودشان هستند تا جان یک نهنگ.»
*** گیر افتادن نهنگ ۲۰ متری در تور لنج ۲۶ متری
در کلیپی که از نجات نهنگ در دریای عمان منتشر شد، ملوانی را دیدیم که بدون هیچ گونه شک و تردیدی خودش را به آب زد و در حالی که از جانب نهنگ بچه در خطر بود با دقت فراوان شروع به پاره کردن تور می‌کرد. حسن پناهنده که در واقع برادر کوچک ناخدای لنج است در رابطه با این حرکت و لحظات می‌گوید:« این گونه نهنگ از گونه نهنگ گوژپشت و یک نهنگ مادر بود که بچه‌ای در کنارش داشت.
نهنگ بچه به علت ترسی که داشت بسیار خشمگین شده بود و امکان حمله از طرف او وجود داشت. اما در همان لحظات اولی که نهنگ گیرافتاد با تصمیم ناخدا به دریا پریدم و ساعت‌ها با تورها کلنجار رفتم تا طاقه تور به طور کامل از نهنگ جدا شود. اندازه لنجی که در تصویر دیده‌اید حدودا ۲۶ متر است و اندازه معمول نهنگ‌ها ۲۰متر . خودتان تصور کنید اوضاع را.»
*** ما حامیان حیات وحش هستیم
ناخدای لنج همیشه آخرین تصمیم را می‌گیرد. عمر پناهنده برادر بزرگ با اعتمادی که به برادرش و توان بدنی او و تجربه‌اش دارد، می‌گوید که برای نجات نهنگ به آب بپرد. او می‌گوید:« مسئولیت ناخدا در این لحظات بسیار سنگین است چراکه هم باید بهترین تصمیم را در کوتاه‌ترین لحظات بگیرد هم باید تعادل کشتی را حفظ کند چراکه در این مواقع احتمال اینکه لنج به سمت نهنگ کج شود و روی نهنگ بیفتد هم وجود دارد.
ناخدای لنج درباره تصویربرداری در آن لحظات می‌گوید:« راستش مردم از اینکه چنین تصویری از این اتفاق دیده‌اند بسیار استقبال کردند و ما هم با واکنش‌های بسیار مثبتی رو‌به‌رو شدیم اما به طور کلی فیلمبرداری در این هنگام روی عرشه لنج اشتباه است و ملوانی که این کار را کرده توبیخ می‌شود چراکه در این لحظه مهم‌ترین کار این بود که همه برای نجات نهنگ و رهاسازی اقدام کنند نه کار دیگر.
این ملوان هم به صورت پنهانی فیلمبرداری کرده که در کار حرفه‌ای کار درستی نیست اما نکته مثبت این است که مردم بیشتر با چالش‌های کار ما آشنا شدند و متوجه شدند ما حامی حیات وحش کشورمان هستیم.»
