صاحبان کسبوکارهای بزرگ اینترنتی سکوت نکنند!
روزنامه هفت صبح، مهران امیری | معلوم نشد این روزها عزاداری محرم بر روح و جانمان غلبه کرده بود یا سوگ جانباختگان کرونا یا ماتم تیغ ستمی که به نام «طرح صیانت از فضای مجازی» بر گلوی کسبوکارها گذاشته شده؟ اما هر چه بود شورشی برپا بود نه چندان خاموش و نه آنچنان رسا؛ دردی که سنگینیاش با کرختی لحظات کشدار انتظار فروافتادن ضربه مرگبار پایانی درهم آمیخته.
پیش از این نیز یادآور شدیم که فصل مشترک طراحان و حامیان «طرح صیانت از فضای مجازی» آن است که زندگی و کسبوکارشان جایی دیگر است، بود و نبود محدودیتها نمودی در زندگی آنها ندارد؛ درحالی که در سمت مقابل گروه پرشماری هفتههای گذشته را درگیر التهاب و نگرانی بودهاند و در این روزهای ماه محرم به حال و روز کسبوکارهای خودشان هم گریستهاند. هنگامی که پایهگذاران طرح کوشش میکنند به کاربران بقبولانند به دنبال کاهش زیان مالی آنها هستند، صاحبان کسبوکارها اجرای این طرح را قفل بزرگ دیگری بر کار و درآمد خود میدانند.
در همین حال گلایه از طراحان و حامیان این طرح را از زاویه دیگری هم باید دنبال کرد. شاید آنچه نگرانی صاحبان کسبوکارها را به حیرت و شگفتی تبدیل کرده سکوت آشکار صاحبان کسبوکارهای بزرگ اینترنتی در هفتههای گذشته است.انتظار میرفت سهامداران، مدیران و کارکنان کسبوکارهای بزرگ اینترنتی کشور پیشتاز و میداندار اعتراض به «طرح صیانت» باشند اما در کمال ناباوری سکوتی سنگین آنها را در بر گرفته. روشن نیست این خاموشی درنتیجه توافقهای پنهان آنان برای دور نگهداشتن کسبوکارشان از آسیب است یا فشارهای پنهان آنها را به سکوت واداشته؟
پرسش درباره چرایی سکوت صاحبان کسبوکارهای بزرگ اینترنتی درباره «طرح صیانت از فضای مجازی» بر این پیشفرض پایهگذاری شده که کسبوکار آنها نیز از اجرای این طرح آسیب خواهد دید، اما شاید از دید آنها نه چنین انگارهای درست است و نه پرسش از آن. فرضهای قابل پیشبینی در این حالت چیست؟ نخست آنکه برخی از آنان میپندارند با حذف رقبا میدانی گستردهتر برای کسبوکارشان فراهم خواهد شد و خودشان را هم برای چنان روزی آماده کردهاند.
این همان گمان بدبینانهای است که ورود برخی همچون دیجیکالا به خدمات شبکه اجتماعی و کارهای مشابه را شاهد میگیرد. فرض دیگر آن است که صاحبان سوپراپلیکیشنها و بازارگاههای بزرگ از بسته شدن دستوپای کسبوکارهای مستقل خرسند خواهند شد، محدودیت در سایر بسترها به معنای مراجعه ناگزیر به زیرساختهای آنان خواهد شد. اما دیدگاه بسیار نگرانکننده دیگر آن است که شاید صاحبان کسبوکارهای بزرگ اینترنتی میپندارند مشکل مربوط به آنها نیست و دلیلی ندارد خود را برای حفاظت از حقوق کاربران و کسبوکارهای خرد با طراحان و پشتیبانان طرح صیانت درگیر کنند.
بد نیست برای صاحبان و مدیران کسبوکارهای بزرگ اینترنتی پردهای از نمایشنامه سارتر به نام «گوشهنشینان آلتونا» را بازگو کنیم که میگوید:«به ما خیانت کردی؛ . . . مقصر تویی! خداوند تو را نه از روی کارهایی که کردهای، بلکه از روی کارهایی که جرات کردنش را نداشتهای محاکمه میکند» ولی حال و روز ما اینگونه شده که:«نه میتوانیم بمیریم، نه میتوانیم زندگی کنیم. نه میتوانیم همدیگر را ببینیم نه میتوانیم همدیگر را ترک کنیم. به تنگنای عجیبی افتادهایم!» در حالی که «این خانواده دیگر دلیلی برای زندگی کردن ندارد ولی عادت قدیمش را حفظ کرده.» اینبار از شما درباره کارهایی که نکردهاید میپرسیم.