شورش ژاپنی علیه رژیم‌های لاغری
روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی| دانشمندان ژاپنی به این نتیجه رسیده‌اند که اگر کربوهیدرات نخوریم احتمال اینکه سرطان بگیریم بیشتر می‌شود. این تحقیق در مجله Nutrition منتشر شده و سعی کرده به این سوال جواب بدهد که «آیا عدم تعادل در مصرف کربوهیدرات و چربی کُشنده است؟» پاسخ آنها این بوده که کاهش شدید مصرف کربوهیدرات به ویژه در مردان احتمال ابتلا به سرطان را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.
به‌نوشته مدیکال‌اکسپرس، محققان دانشکده پزشکی دانشگاه ناگویا در ژاپن می‌گویند مردانی که کمتر از ۴۰ درصد کالری روزانه‌شان را از کربوهیدرات‌ها می‌گیرند با خطر ابتلا به سرطان بیشتر از مردانی که رژیم غذایی متنوعی دارند روبه‌رو می‌شوند. جالب اینکه آنها تاکید کرده‌اند نتایج به دست آمده فارغ از نوع کربوهیدرات مصرفی بوده یعنی اینطور نبوده که منظور خوردن گروهی از کربوهیدرات‌ها باشد و بخشی دیگر نه. حال این تحقیق چرا در این دوره زمانی اهمیت بسیار زیادی دارد؟ چون اگر کمی اضافه وزن داشته باشید حتما با این توصیه مواجه شده‌اید که: نان و برنج نخور. ماجرا برای عده زیادی از این هم فراتر است.
مد عجیب کتو و اتکینز
بعد از انقلاب صنعتی که تولید انبوه مواد غذایی بخش بزرگی از مردم را از گرسنگی مطلق نجات داد دیگر این چاقی نبود که ارزش محسوب می‌شد، اگرچه این موج دیرتر به ایران آمد اما بالاخره آمد و احتمالا در کشور ما زنان حرمسرای قاجار و مردان شکم دار بازاری آخرین زنان و مردان چاق محبوب از نگاه مد بوده‌اند، بنابراین چندده سال است که ما می‌خواهیم لاغر بمانیم پس رژیم‌های لاغری هم همین‌قدر عمر دارند.
از آنجا که فروشنده‌های این رژیم‌ها که می خواهند مثلا متخصص تغذیه باشند یا بلاگر و تولیدکننده انواع مکمل هر بار باید به ما این حس را القا کنند که «اینبار دیگر لاغر خواهم شد» پس هر بار باید محدودیت‌های غذایی که می‌خواهند به ما تحمیل کنند در بسته تازه‌ای بپیچند که متفاوت و البته موثر به نظر برسد اما حذف «نان و برنج» یا کاهش شدید آن تقریبا پایه ثابت رژیم‌های لاغری پرطرفدار است که اسم‌های دهان پر کنی هم دارند پس اصلا عجیب نیست که به مهمانی بروید و ببینید حداقل یک نفر نان نمی‌خورد اما گوشت زیاد می‌کشد و می گوید:
«کتو» هستم که منظورشان این است که «در رژیم کتوژنیک به سر می برم» رژیمی که در آن رسیدن هر نوع قندی به بدن ممنوع است حالا این قند می‌خواهد از کربوهیدرات‌هایی مانند نان و برنج و سیب زمینی و ماکارونی تامین شود یا حتی از میوه، تمام اینها ممنوع هستند فقط کسی که رژیم کتو یا کتوژنیک گرفته می‌تواند هفته‌ای چند عدد انواع توت بخورد، بعضی‌ها هم کتو نیستند بلکه «اتکینز» هستند.
در رژیم اتکینز که مقدار کاهش وزن کمتری به دنبال دارد سختگیری روی کربوهیدرات‌ها کمتر است و کسی که این رژیم را می‌گیرد مجاز است مقدار کمی کربوهیدرات از طریق خوردن آجیل و بعضی میوه‌ها مصرف کند اما تاکید روی این است که مقدار آن خیلی کم باشد. حالا چرا این دو رژیم تا این اندازه برای خیلی از مردم جهان و البته ایرانی‌ها محبوب شده؟
چون هر دوی آنها خوردن هر چیزی که کربوهیدرات نداشته باشد را تا هر اندازه‌ای که فرد بخواهد مجاز می‌دانند مثلا شما می‌توانید هر چقدر می‌خواهید نیمرو و پنیر برای صبحانه بخورید یا یک مرغ بریان درسته برای ناهارتان تدارک ببینید. خب طبیعتا این خیلی راحت‌تر از گرسنگی کشیدن است. پس اگر بشود اینطوری لاغر شد اتفاق خیلی خوبی افتاده است.
جالب اینکه کسانی که این رژیم‌ها را توصیه می‌کنند روی سالم بودن آنها هم تاکید می‌کنند و می‌گویند که بشر سال‌های سال برنج و سیب زمینی و ماکارونی خورده در حالی که در حقیقت باید گوشت می‌خورده و این پروتئین است که سوخت اصلی بدن انسان است اما تحقیقات ژاپنی‌ها نشان می‌دهد که این توصیه چندان هم درست نیست، البته اگرچه این تحقیق جدید به ارتباط رژیم غذایی کم کربوهیدرات با سرطان پرداخته اما پیش‌تر تعداد زیاد دیگری از متخصصان تغذیه به خطرات چنین رژیم‌هایی تاکید کرده بودند که در واقع آنچه موتور بدن را روشن نگه می‌دارد انواع قند حاصل از کربوهیدرات‌هاست.
شهاب اولیایی، متخصص تغذیه در مورد اهمیت کربوهیدرات‌ها می‌گوید: «نباید فراموش کنیم که این گروه یکی از اصلی‌ترین درشت مغذی‌هایی هستند که باید مصرف شوند، در واقع آنها سوخت اصلی بدن هستند و به جذب بقیه مواد خوراکی ضروری هم کمک می‌کنند اگر آنها را به طور کلی حذف کنیم یا به شکل چشمگیری کاهش دهیم بدن را با چالش تامین انرژی مواجه می‌کنیم، در واقع بدن ما برای تامین همان مقدار انرژی که قبلا نیاز داشت حالا باید به تکاپوی بیشتری بیفتد و دیرتر هم به انرژی دسترسی داشته باشد اما این به این معنی نیست که بدن بیشتر تلاش می‌کند پس ما بیشتر لاغر می‌شویم و این خوب است بلکه به این معنی است که انرژی لازم به بخش‌های زیادی از بدن نمی‌رسد.
کربوهیدرات ژاپنی فرق می‌کند؟
ممکن است بعضی‌ها بگویند که نقش کربوهیدرات در تغذیه ژاپنی متفاوت است. مثلا آنها انواع سبوس برنج و به طور کلی غلات سبوس‌دار می‌خورند و شاید منظور دانشمندانشان هم این دست کربوهیدرات‌ها باشد. خود پژوهشگرانی که تحقیق تازه را منتشر کرده‌اند به نوعی این سوال را جواب داده و گفته‌اند که نتیجه تحقیق آنها نشان داده که ارتباط مستقیم بین کاهش شدید مصرف کربوهیدرات و سرطان به ویژه در مردان فارغ از نوع کربوهیدرات مصرفی بوده است اما آيا واقعا کربوهیدرات‌ها با هم فرق دارند؟
اولیایی می‌گوید کربوهیدرات‌ها به دو دسته ساده و پیچیده تقسیم می‌شوند، کربوهیدرات‌های ساده به سرعت به عنوان منبع انرژی در سطح بدن استفاده می‌شوند که یک الی دو مولکول قند در ساختار شیمیایی آنها وجود دارد که به آنها منوساکارید گفته می‌شود در واقع اصلی‌ترین کربوهیدرات‌ها در این دسته گالاکتوز، فروکتوز و گلوکز است که به صورت طبیعی در میوه‌ها، لبنیات و خوراکی‌های قندی وجود دارند و به سرعت می‌توانند قند بدن را تأمین کنند.
این گروه از کربوهیدرات‌ها دقیقا همان‌هایی هستند که مصرفشان باید به شدت کنترل شود و به زیر ۵ درصد تامین انرژی بدن برسند اما کربوهیدرات‌های پیچیده در واقع شامل نشاسته و فیبر و… می‌شوند که در ساختار شیمیایی آنها سه یا بیشتر از این تعداد مولکول قند وجود دارد و این گروه نیازمند زمان بیشتری برای هضم و جذب هستند.
برنج، حبوبات، سیب زمینی، سبزیجات، غلات و ماکارونی جزو غذاهایی هستند که کربوهیدرات پیچیده را فراهم می‌کنند. این خوراکی‌ها همان‌هایی هستند که ما توصیه می‌کنیم به هیچ‌وجه از رژیم غذایی حذف نشوند. خیلی‌ها فکر می‌کنند کربوهیدرات فقط نان و برنج است اما گروه بزرگی از مواد غذایی منبع تامین کربوهیدرات هستند.
اینطور که اولیایی می‌گوید کربوهیدرات‌ها کمک می‌کنند که بقیه مواد غذایی از جمله پروتئین‌ها و چربی‌ها هم جذب شوند که گویا رمز موفقیت رژیم‌هایی مانند اتکینز و کتوژنیک هم دقیقا همین است: تا وقتی شما به مقدار مشخصی کربوهیدرات نخورید بدنتان نمی‌تواند پروتئین را هم به خوبی جذب کند حتی اگر یک مرغ درسته خورده باشید اما این یعنی شما لزوما چربی از دست نمی‌دهید بلکه احتمالا در حال از دست دادن عضله هم هستید و قلبتان هم در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.
جالب‌تر این است که با این روش مدت زیادی نمی‌توانید به لاغر شدن ادامه بدهید چون اینطور که اولیایی می‌گوید کربوهیدرات‌ها به تقویت سیستم ایمنی بدن هم کمک می‌کنند چون اگر آنها نباشند که انرژی لازم برای بدنتان را فراهم کنند و بدن برای تامین انرژی به صورت مستقیم سراغ پروتئین برود ضعف سیستم ایمنی هم از راه خواهد رسید و در نهایت بدن دچار افت متابولیسم و کاهش سوخت و ساز می‌شود. اولیایی می‌گوید که ما باید حداقل ۵۰ درصد انرژی روزانه‌مان را از کربوهیدرات‌های پیچیده بگیریم و اگر هم می‌خواهیم مصرف کربوهیدرات را کاهش بدهیم از انواع ساده آن مانند قند و شکر و… شروع کنیم.
