خداحافظی با محبوب غیرقانونی!
روزنامه هفت صبح | مشهورترین سایت فروش «ویپیان» یک ایمیل پرسوز و گداز به کاربرانش زد و از آنها خداحافظی کرد. این اتفاق درحالی رخ میدهد که این سایت فروش فیلترشکن در شرایط بحرانیتر و حساستر که دسترسی به دیگر ویپیانها غیرممکن شده بود، با طیب خاطر مشغول به کار بود. همین موضوع شائبههایی را بهوجود آورد که این سایت که درگاه خرید اینترنتی هم داشت، توسط افرادی ذینفوذ به فروش میرسد.
مثلا سال گذشته بود که نمایندگان مجلس قبلی، آذری جهرمی را به صحن علنی مجلس کشاندند و از او پرسیدند چرا جلوی فیلترشکنها را نمیگیرد. در آن زمان آذری جهرمی پاسخی داد که هنوز که هنوز است، ذهنها را مشغول کرده و کسی نتوانسته از آن رمزگشایی کند. او گفت که اولا این سوال را باید از وزارتخانهها و سازمانهای دیگر بپرسند، نه وزارت ارتباطات. دوم اینکه ادعا کرده بود پشت پرده فروش فیلترشکنها و به قول او مافیای فیلترشکنها کاملا مشخص است…
از آن زمان کمتر از یکسال میگذرد و این سایت مشهور فروش ویپیان که بنا بر گفته کاربران چندماهی است از سرعت و کیفیت آن کاسته شده بود، ناگهان یک ایمیل خداحافظی زده است. این اتفاق دقیقا چندهفته پس از شروع کار مجلس یکدست اصولگرا رخ داده که در اولین قدم نیز وزیر ارتباطات را به صحن علنی مجلس آوردند و به او تندترین انتقادات را وارد کردند.
از سوی دیگر، در ماههای اخیر شایعههایی درباره ورود تکنولوژی ۵G به کشور، بستن قرارداد فناوری ارتباطات با شرکتهایی از کشور چین، آمادهشدن بسترهای فروش ویپیان قانونی و ریلگذاری جدید شبکه ملی اطلاعات(اینترنت ملی) و… شنیده میشود. البته واقعا هیچ ایدهای نداریم که این اتفاقات به یکدیگر ارتباط دارند و صرفا صحبتهایی است که در شبکههای اجتماعی نقل میشود. در این گزارش مروری میکنیم بر این ماجرا و حرفهایی که کاربران در شبکههای اجتماعی میزنند.
*** ماجرای ایمیل خداحافظی
برخی کاربران شبکههای اجتماعی تصویری از ایمیل خداحافظی این سایت را منتشر کردهاند. آنگونه که کاربران گفتهاند، در این ایمیل آمده: «متاسفانه بهدلیل مشکلات و محدودیتهای فراوان اخیر، امکان ادامه فعالیت میسر نبوده و مجبور به تعطیلی سایت و سرویسها میباشیم. قابل ذکر است که اکانتها تا اتمام اعتبارشان امکان اتصال خواهند داشت. توجه کنید که پس از این، هر شرکتی که با نام … فعالیت داشته باشد، جعلی بوده و ما مسئولیتی در قبال این سایتها نخواهیم داشت.»
*** داستان فیلترشکنها در یک سال گذشته
* یک: شهریور سال گذشته بود که وزیر ارتباطات به مجلس رفت و درباره سوال نصرالله پژمانفر، نماینده اصولگرای مجلس مبنی بر چرایی نبستن فیلترشکنها، گفت: «درحال حاضر فیلترشکن بهراحتی فروخته میشود، برخوردی با این تجارت نمیشود و پشتش هم معلوم است چه کسی است. مگر نمیشود پشت این مافیا را درآورد؟ میگویند قانون نداریم که فیلترشکنفروشی جرم است. ما شاهد تجارت چندصدمیلیاردی در این حوزه هستیم، این موضوع از حیطه اختیار و مسئولیت وزیر ارتباطات خارج است… بهنظر شما چرا فیلترشکنها فعال هستند؟ به این دلیل که شما شیپور را از ته میزنید…»
* دو: در همان جلسه مجلس، آذری جهرمی حرفهای کلیدی دیگری هم زد: «اینکه سوال میکنند چرا وزارت ارتباطات فیلترشکنها را نمیبندد، این کار وظیفه ما نیست. فرض کنید فردا صبح بیدار شوید و ببینید همه فیلترشکنها از دسترس خارج شدهاند و در این صورت استاد دانشگاهی که بهدنبال مطالب علمی میگردد، تاجری که میخواهد تحریمها را دور بزند و حساب بانکیاش را متصل کند و توسعهدهندگان نرمافزار به مشکل برمیخورند.
نمیشود سطح دسترسی دانشجو و خبرنگار و استاد و تاجر با سطح دسترسی یک کودک ۸ و ۹ساله برابر باشد. این همسطحی انجام نمیشود. با این حجم از محدودبودن عمومی دسترسیها، استاد دانشگاه نمیتواند وارد سایت مقالات و پژوهشهای مورد نظرش شود، تاجران که تحریم هستند، نمیتوانند وارد شبکههای بانکی شوند و توسعهدهندههای نرمافزار به مشکل برمیخورند. مگر میشود بدون ساماندهی رفت و با همه ابزارها مقابله کرد؟ بارها گفتهایم که دسترسی عمومی باید برای اقشار مختلف جامعه طبقهبندی شود.»
* سه: پس از این صحبتها، سایتهای عموما اصولگرا بهدنبال این موضوع گشتند که چه کسانی پشت ماجرای فیلترشکنها هستند. مثلا خبرگزاری دانشجو در بخشی از گزارش خود نوشت: «با اینکه آذریجهرمی در مجلس گفت که کاملا معلوم است پشت پرده فیلترشکنها چه کسانی قرار دارند اما نه او و نه هیچ شخصی از هیچ نهاد نظارتی و امنیتی تا به حال درباره هویت این افراد حرف نزدهاند. اما کارشناسان فضای مجازی معتقدند اینها هرکه باشند یک ویژگی مشترک دارند، اینکه میتوانند به درگاههای بانکی وصل شوند.
برخی معتقدند فروش ویپیان برای افراد عادی ممکن نیست، اما افراد خاصی هستند که به شکل قانونی درگاه فروش اینترنتی و خدمات پرداخت آنلاین دارند و این قابلیت را براثر تعاملات خاصی که با بانکها دارند، کسب کردهاند چون گرفتن درگاه، نیاز به ارائه اسناد هویتی دارد و بانکها این خدمات را به هر شخصی ارائه نمیدهند. برخی دیگر از کارشناسان نیز با تایید اینکه فروشندگان فیلترشکن اکثرا درگاههای بانکی اینترنتی دارند، میگویند اگر این افراد از طریق این درگاهها ردیابی شوند، امکان شناساییشان وجود دارد. به این ترتیب بازهم پای آدمهای خاص در میان است، آدمهایی که ارتباطات ویژه دارند … اما در این میان نقش وزارت ارتباطات چیست؟ آیا دستگاهی است که فقط باید نظارهگر ماجرا باشد یا اینکه از این مسیر سودی نیز میبرد که تابهحال مماشات کرده است؟»
* چهار: خبرگزاری اصولگرای باشگاه خبرنگاران جوان نیز در آبانماه سال گذشته دنبال ماجرا را گرفت و با جواد جاویدنیا، سرپرست وقت معاونت فضای مجازی دادستانی کشور گفتوگو کرد. او در بخشهایی از این گفتوگو گفته: «با طرح دو راهکار اصلی سعی داریم نیاز واقعی ولو اندک جامعه را به VPN در چارچوب قانون مرتفع کنیم تا نیاز به عبور از قانون وجود نداشته باشد.
دو راهکار هم یکی تکلیف وزارت ارتباطات به رفع نیاز مردم از سایتهای تحریمی به هرشکل ممکن و دیگری وظیفه کارگروه تعیین مصادیق در تدوین سازوکار اعطای مجوز VPN قانونی به اقشار نیازمند است که امید است با این کار زمینه برخورد جدی با فروشندگان غیرقانونی VPN که امنیت فنی و اخلاقی فضای مجازی کشور را زیرپا میگذارند، صورت گیرد. البته قبلا هم اعلام کردهایم از هر طرح علمی دیگری که بتواند با ساماندهی فیلترینگ و VPN امنیت فضای مجازی را بیشتر تامین کند، استقبال میکنیم.»
* پنج: وزیر ارتباطات در ابتدای تیرماه به میان نمایندگان جدید مجلس رفت و انتقادات سختی را دریافت کرد. وزیر ارتباطات برای حدود نیمساعت لیستی بلندبالا از انتقادها را دریافت کرد که اکثریت آنها به رهاشدگی فضای مجازی، چرایی عدم فیلترینگ اینستاگرام، مدیریت فضای مجازی و حتی کودتای فرهنگی در کشور مربوط میشد.
*** شروع جدید؟
حالا که کمتر از یکماه از حضور آذریجهرمی در مجلس میگذرد، یکی از شناختهترین سایتهای فروش ویپیان خداحافظی کرد. همچنین نباید فراموش کنید که مدتی است آقای جاویدنیا نیز از سمت معاونت فضای مجازی دادستانی کشور کنارهگیری کرده است. از سوی دیگر مجلس جدید هم نشان داده که از آذری جهرمی و سیاستگذاری هایش راضی نیست . آیا شروع جدیدی در فضای مجازی کشور در راه است؟